Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.2001, Qupperneq 18

18
ÞRIÐJUDAGUR 6. NÓVEMBER 2001
ÞRIÐJUDAGUR 6. NÓVEMBER 2001
23
Utgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoöarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páli Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.netheimar.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, simi: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerö: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuöi 2200 kr. m. vsk. Lausasöluverð 200 kr. m. vsk., Helgarblaö 300 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt tii að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgialds.
DV greiöir ekki viömælendum fyrir viötöl við þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
Samkeppnishœfni þjóða
Finnar eru samkeppnishæfastir þjóða samkvæmt ný-
legri könnun, hafa á einu ári skotizt upp fyrir Bandaríkja-
menn. Eru þó skattar tiltölulega háir í Finnlandi og verka-
lýðsfélög öflug, svo að ekki er einhlítt, að þetta séu tveir
helztu þröskuldar i vegi samkeppnishæfni.
Þjóðum getur vegnað vel með mismunandi aðferðum
eins og Finnar og Bandaríkjamerm sýna. Lækkun skatta á
fyrirtæki er engin galdraformúla fyrir aukinni samkeppn-
ishæfni, þótt hóflegir skattar séu mikilvægir, þegar fjöl-
þjóðlegum fyrirtækjum er valið ríkisfang.
Rekstrarumhverfi fyrirtækja ræðst af fleiri atriðum en
sköttum, til dæmis þjónustunni, sem sköttum er ætlað að
greiða. Góð nýting skattfjár skiptir eins miklu máli og hóf-
legir skattar. Gott og skilvirkt velferðarkerfi hefur eins
mikilvægt aðdráttarafl og lágir skattar.
Ráðamenn fyrirtækja vilja aðgang að vel menntuðu
starfsliði á sínu sviði. Þeir vilja halda í gott starfsfólk, sem
vill vera þar sem lífsgæði eru almennt góð. Þar koma inn
í myndina ýmis atriði, sem erfitt er að reikna til fjár, svo
sem hreint loft og ósnortin víðerni.
Kannanir sýna víða á Vesturlöndum, að meirihluti
fólks væri fús til að greiða hærri skatta, ef þeir tengdust
bættri þjónustu á sviðum, sem skipta fólk máli. Þetta sýn-
ir, að það er fremur nýting skattpeninganna en prósentan
sjálf, sem ræður úrslitum um samkeppnishæfni.
Það fælir frá, ef skattar eru notaðir í fortiðarþrá, svo
sem til að halda uppi atvinnu í öldruðum atvinnugreinum
eða fámennum sveitarfélögum. Þjóðir, sem vilja efla sam-
keppnishæfni sína á fjölþjóðlegum markaði, eiga að forð-
ast byggðastefnu eins og heitan eldinn.
Það fælir frá, ef fortíðarþrá ræður notkun gjaldmiðils
og vaxtastigi, svo sem þegar þjóð neitar sér um að taka
upp fjölþjóðlega mynt og vill nota gengislækkanir sem
hagstjórnartæki. Fjölþjóðleg fyrirtæki vilja vera þar sem
mynt er traust og útbreidd og vextir hóflegir.
Afnám byggðastefnu og krónunnar eru dæmi um atriði,
sem mundu bæta samkeppnishæfni íslands meira en
lækkun skatta á fyrirtæki, þótt ekki sé beinlínis ástæða til
að vanþakka skattalækkanir, ef þær eru þáttur í heildar-
mynd aðgerða, sem fyrirtæki laðast að.
Fyrirtæki sogast til landa, þar sem þjóðir horfa fram á
veg fremur en til fortiðar. Þau sogast til landa, þar sem
rekstrarumhverfi er traust, þar sem réttarstaða er einföld
og augljós og allir eru jafnir fyrir lögunum. Þau sogast til
landa, þar sem útboð hafa leyst spillingu af hólmi.
Þau sogast til landa, þar sem starfsfólki þeirra líður
vel. Það eru lönd, sem hafa gott skólakerfi, gott heilbrigð-
iskerfi og gott öryggisnet, ef eitthvað kemur fyrir. Það eru
lönd, sem hafa hreint loft og góða aðstöðu til útivistar,
menningar og afþreyingar í frístundum.
Það merkilega er svo á tímum netvæðingar heimsins,
að fyrirtæki og starfsfólk vilja vera á sama stað og önnur
fyrirtæki og annað starfsfólk er á sama sviði. Þannig varð
til Sílikon-dalur í Bandaríkjunum og svipaðar þyrpingar
tölvufyrirtækja í ýmsum öðrum framfaralöndum.
Hér hafa verið talin upp ýmis atriði, sem skipta miklu,
ef stjómvöld kjósa í alvöru að hefja stefnu aðlöðunar
fjölþjóðafyrirtækja. Sumt af þessu er á góðum vegi hér á
landi og annað í afleitu ástandi. Skattalækkanir duga
engan veginn einar sér til að setja hjólið af stað.
Fengur væri að breiðsíðu opinberra aðgerða, sem allar
stefndu saman að því eftirsóknarverða marki, að fólki og
fyrirtækjum líði hér vel og vilji helzt vera hér.
Jónas Kristjánsson
I>V
Skoðun
Heimskuleg húsnæðisstefna
í hinum „siðaða heimi“
hefur hvarvetna þótt sjálf-
sagt að allir haii öruggt
húsnæði eins og heilsu-
gæslu, menntun og nær-
ingu. Allt þetta er grund-
völlur velferðarkerfis sem
aftur er grundvöllur allrar
félagshyggju sem byggist
svo á því að lífið er félags-
legt viðfangsefni. Hér á
landi hefur húsnæðiskerfið
aldrei verið sú kjölfesta vel-
ferðarkerfis sem það hefur
lengi verið i nágrannalönd-
unum. Þetta kemur t.d.
skýrt fram í skrifum Jóns
Sveinssonar félagsfræðings,
Jón Kjartansson
frá Pálmholti.
formaöur Leigjenda-
samtakanna.
Rúnars
en Jón
Rúnar hefur sérhæft sig í sögu hús-
næðismála á alþjóðlega vísu.
Allt önnur þróun
íbúðabyggingar Evrópulandanna
einkenndust af stórvirkum aðferðum
þar sem verulegur hluti allra íbúða-
bygginga voru leiguíbúðir á félags-
legum grundvelli. Þessi þróun átti
sér stað tiltölulega óháð pólitískum
lit rikisstjóma. Hérlendis varð þró-
unin allt önnur. Hér urðu menn að
eignast húsnæði af eigin rammleik,
oft í mjög svo bókstaflegum
skilningi. Menn byggðu
sjálfir yfir sig. Allar þjóðir
hins „siðaða heims“ hafa
varið verulegu fé til að nið-
urgreiða húsnæðiskostnað,
sérstaklega leiguna, Hér
hefur nær öll aðstoðin
runnið til eigenda íbúð-
anna.
Félagslega kerfið var
hluti af eignakerfmu, en
það varð því loks að falli.
Auk niðurgreiddra vaxta og
skattfrjálsra vaxtabóta átti
verðbólgan stærsta þáttinn
í mótun stefnunnar og viðhaldi.
Óverðtryggð lán greiddust upp nær
sjálfkrafa og innstæður brunnu upp í
bönkum og urðu að engu. Fólk
reyndi að bjarga fé sinu með þvi að
leggja það í hús vegna skorts á verð-
tryggingu. Það eru tuttugu ár síðan
þessum tíma lauk og enn situr við
sama. Um næstu áramót fá leigjend-
ur loks skattfrjálsar húsaleigubætur,
en framboð á íbúðum er ekkert og
okrið eftir því. íslenska húsnæðis-
kerflð er það dýrasta i veröldinni.
Stór stofnun lánar fé til íbúðavið-
skipta með lögákveðnum kjörum.
Þessu sinna bankarn-
ir víðast hvar. Hér þarf
fólk að taka margar
milljónir króna að láni
eða eiga þær fyrir
vegna mikillar útborg-
unar, sem er líka nær
óþekkt í öðrum lönd-
um. Þar greiðir fólk
kaupverð með mánað-
arlegum afborgunum
eins og leigu. Fóik get-
ur svo velt fyrir sér
hvort sé hagkvæmara,
að gera kaupsamning
eða leigja. Það fer eftir
verðinu. Hér er nær
ekkert nema kolsvartur
skyndimarkaður utan
við öll kerfí.
Fátækt fólk og sjúkt
kringum húsnæðismálin?
íbúðir eru þó ekki annað
en umbúðir utan um
heimilin og það er hægt
að framleiða þessar um-
búðir í verksmiðjum og
eftir stöðluðum teikning-
um, gera áætlun um þörf-
ina og fylgja henni. Mark-
aðsstefna eins og hér er
dýrt rugl og spennir upp
kaupkröfur. Við þurfum
skipulag sem tryggir
hverju heimili öruggt hús-
næði án skuldsetningar.
íbúðir eru ekki til að
braska með, þær eru til
íbúðar.
Þeir sem eiga peninga
geri svo vel og geymi þá
öðruvísi. Enn heyrist
„Hvaða vit er í öllu peningasukkinu kringum
húsnæðismálin? íbúðir eru þó ekki annað en
umbúðir utan um heimilin og það er hœgt að
er svikið um þann rétt framleiða þessar umbúðir í verksmiðjum og eftir t>etta geðveikisiega buli
að geta átt sér heimili , . .T . - ^ r •• r- aðauðævi þjóðarinnar séu
Og neyðist jafnvei tii að stoðluðum teikmngum, gera aœtlun um þorfina fólgin j húsum> með skuld.
gerast hústökumenn. Og fylgja henni. “ - HÚsnœðÍSStjÓm fundar. ir upp á 700 milljarða kr.
Ég tel að þetta fólk sé í ...................... Álíka og öll fjárlögin. Af-
fullum rétti. Hver maður hefur rétt til
að bjarga lífl sínu. Svo eru flest húsin
reist fyrir opinbert fé meira eða
minna. Formaður Húseigendafélags-
ins er hins vegar trúr fortíðinni og tel-
ur að ábyrgð í húsnæðismálum felist í
þvi að verja húsin fyrir fólkinu!
Peningasukk
Hvaða vit er í öllu peningasukkinu
nám skuldsetninga er besta leiðin til
betri lífskjara. Félagsmálaráðherra
hefur brugðist við á réttan hátt. -
Vonandi er það byrjun á meini.
Jón Kjartansson frá Pálmholti
Ummæli
Frumstæð hugsun

Háskóli íslands er fjármagnaður
með skattfé. Þar eru að sjálfsögðu
meðtalin laun prófessora. Á meðal
prófessora við Háskóla íslands hefur
um langt árabil verið Gunnar G.
Schram. Oft hefur mér fundist hann
hafa haft gott til mála að leggja í ís-
lenskri þjóðmálaumræöu. Kjallara-
grein hans í DV finmmtudaginn 1.
nóvember var þar þó undantekning.
í greininni mælir Gunnar G.
Schram með því að ísland verði gert
að „skattaskjóli" og hvetur okkur í
því efni að fara „að dæmi Lúxem-
borgar, Bahama og Jersey". Greinar-
höfundur fræðir okkur um að á Ba-
hamaeyjum sé enginn skattur inn-
heimtur, á Ermarsundseyjunum sé
boðið upp á skattfrelsi í margvíslegri
mynd og Landsbanki Islands er dá-
samaður fyrir þá hugkvæmni að
hafa „skapað sér þar fótfestu og
keypt þar einkabanka, án efa vegna
þeirrar löggjafar sem þar er í gildi“.
Landsbankinn á Ermarsundi
Tilefni er til fleiri tilvitnana í
þessa grein Gunnars G. Schram. Það
„Eftirminnileg er yfirlýsing íslensks milljónera með
vinnukonuútsvar sem hélt með fjölskylduna til
London. Hann kvaðst vilja mennta böm sín í enskum
einkaskólum, ekki fjársveltum íslenskum skólum. “
er mikið rétt að Landsbanki
íslands hefur stofnað til við-
skipta af þessu tagi á
Ermarsundi til að veita ís-
lenskum skattflóttamönnum
skjól. Um þétta hefúr ítrek-
að verið spurt á Alþingi en
Valgerður Sverrisdóttir við-
skiptaráðherra hefur svarað
með þögninni einni. Einnig
varð fátt um svör hjá ráð-
herranum þegar hún var
spurð um það nú fyrir
skemmstu hvað hefði komið
út úr athugun á vegum
OECD, Efnahags- og fram-
farastofnunarinnar, að ís-
land virti ekki þann þröskuld sem
aðildarríkin væni að reyna að koma
upp til þess að spoma gegn ósiðlegri
skattasamkeppni.
Hvað ísland snertir var vísað í
samstarfsverkefni viðskiptaráðu-
neytisins og Verslunarráðs um að
laða fyrirtæki hingað til lands með
5% tekjuskatt og fleiri ívilnanir að
gulrót.
Innan OECD hafa menn af því
þungar áhyggjur að erfitt muni reyn-
ast að fjármagna velferðarþjónustu
samfélaganna ef aflögufær fyrirtæki
og einstaklingar geta komið sér und-
an því að greiða til samfélagsins með
því aö leita skjóls í svokölluðum
skattaparadísum. Þessa undanskots
verður nú mjög vart hér á landi því
íslenskir fjárgróöamenn hafa haldið
utan með miklar fúlgur fjár á allra
síðustu árum til þess að komast í
skattaskjól svo þeir þurfi ekki að
greiða til samfélagsþjónustunnar hér
á landi.
Sumir þessara manna em reyndar
Ogmundur
Jónasson
alþingismaöur og
form. BSRB
kunnir fyrir bíræfni við að
svíkja undan skatti hér á
landi. Eftirminnileg er yfir-
lýsing íslensks miUjónera
með vinnukonuútsvar sem
hélt með fjölskylduna til
London. Hann kvaðst vUja
mennta börn sín í enskum
einkaskólum, ekki
fjársveltum íslenskum
skólum.
Að svíkja undan
skatti og svelta skóla
Ekki sá hann samhengið
á mUli eigin gjörða og
fjársveltis skólanna fremur
en hinn ríkisrekni prófessor Gunnar
G. Schram. Að vísu myndi Gunnar
G. Schram eflaust svara því tU að
fyrirtæki og auðkýfingar sem kæmu
til með að flýja hingað tU lands með
fé sitt myndu þegar saman kæmi
gefa talsvert af sér, sú hefði aUavega
verið reynslan á Karíbahafi og Ba-
hamaeyjum.
„Fjölþjóðleg bankastarfsemi og
skattaskjól getur orðið stór atvinnu-
vegur hér á landi“, fuUyrðir Gunnar
G. Schram. Eflaust telur hann sig
geta fært rök fyrir því að í ljósi þessa
mætti áfram ríkisreka prófessora viö
Háskóla íslands. En hætt er við því
að einhvers staðar í öðrum háskól-
um þyrfti að fækka um einn ef ekki
fleiri prófessora þegar skattgreiðend-
ur. á þeim bænum væru aUir Uúnir
af hólmi. Ekki er mikU reisn yfir
þessari hugsun. Sjálfum finnst mér
hún meira að segja vera afar frum-
stæð og ekki samboðin jafnágætum
manni og Gunnari G. Schram.
Ögmundur Jónasson

Misskipting
og mikill vandi
„Verðbólga er
meiri en ásættanlegt
er, vextir ofgera
greiðslugetu fyrir-
tækja og heimila,
gengið hefur látið
undan síga, flestir
fiskistofnar eru af
stærð sem ekki er ásættanleg og
þeir fískistofnar sem eiga að vera
öflugir veiðast ekki. ... Misskipting
hefur aukist mUli þeirra sem vinna
á almennum vinnumarkaði og
þeirra sem vinna hjá ríkinu, þeim
síðamefndu í hag. VerkfaUsvopninu
er linnulaust beitt af þeim sem ekki
þurfa að óttast að missa vinnuna ef
of langt er gengið í kröfugerð. Þýð-
ingarmikið er að aUir geri sér grein
fyrir þeim vanda sem við er að etja
og leysi hann með farsælum hætti."
Kristján Ragnarsson á aðalfundi LÍÚ.
Ekki bara þrotabúið
„Eftir sex ára stjómarsamstarf er
kominn timi tU þess að sjónarmið
framsóknarmanna fái að njóta sín í
þeim ráðuneytum sem Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur nú með höndum.
... Ef áframhald á að verða á ríkis-
stjómarsamstarfmu er nauðsynlegt
að stokka spUin upp og gefa að
nýju. Framsóknarflokkurinn er þátt-
takandi í þessu stjómarsamstarfi tU
þess að hafa áhrif á öU svið þjóðlífs-
ins, ekki aðeins í þeim málaflokkum
sem svo vUdi tU að Davíð og Jón
Baldvin sömdu um að kratarnir
fengu 1991 og Framsókn tók við af
þrotabúi rikisstjórnarþátttöku Al-
þýðuflokksins árið 1995.“
Finnur Þór Björgvinsson á Hrifla.is
Spurt og svaraö
Hefur kœruleysi einkennt efhahagsstjómina
Konráð Alfreðsson,
formadur Alþydusambands Norður-
lands.
Höfum lifað
^ um efhi fram
„íslendingar hafa bruðlað á undan-
fómum árum og lifað um efni fram.
Auðvitaö verður að viðurkennast að kjör almennings
i landinu em ekki nógu góð og verkefnið að bæta þau
er sístætt. En fyrst og síðast verður fólk að stóla á
sjáft sig, þó erfitt geti reynst þegar vextir í landinu
eru orðnir 20% og ómögulegt er að fá hinn sjálfstæða
Seðlabanka tU að lækka vextina nokkuð. Launaliður
kjarasamninga verður endurskoaður í febrúar á
næsta ári og verði honum sagt upp finnst mér ljóst
að vá sé fyrir dymm. Einnig verður sjálfsagt deUt um
hvaða leiðir skuli fara við efnahagsstjómina, en á
henni virðast aUir landsmenn hafa skoðun. Viö skU-
um bara vona að aUir aðUar sem málið varðar nái
saman um það svo og að sátt náist i þjóðfélaginu."
Sigfiís Kristinsson,
byggingameistari á Selfossi:
Ökrið að fella
stjómina
„Ég er búinn að segja við einn
af ráðherrum ríkisstjómarinnar
að svo geti farið að vaxtaokrið
koUeUi rikisstjómina í næstu kosningum. Því þarf
að setja mélin upp í seðlabankastjórana hið fyrsta,
þannig að linni þessu okri sem veldur því að fjöl-
skyldum og fyrirtækjum í landinu blæðir út. Eng-
inn græðir á þessu háum vöxtum nema hákarlam-
ir sem æfia að kaupa Perluna og Símann. Varlega
ber að fara þegar kemur að endurskoðun launaliðs
kjarasamnings í febrúar á næsta ári og sjálfur vUdi
ég að farin yrði leið þjóðarsáttar svo stöðugleikinn
mætti haldast. Þó má ekki leggja byrðamar einar á
launafólkið og nota kjör þess sem eins konar skipti-
mynt fyrir hina efnameiri."
Steingrímur J. Sigfusson,
formaður VG:
Andvaraleysi
í þrjú ár
„Undir það verður að taka,
hvaða orð menn kjósa síðan að
nota nákvæmlega. Kæruleysi,
andvaraleysi, mistök; aUt eru
þetta orð sem nota má um ástandið og þau mis-
tök sem gerð hafa undanfarin tvö tU þrjú ár að
minnsta kosti. Hér var keyrt áfram í gríðarleg-
um viðskiptahaUa og linnulaust tal var haft
uppi um góðæri þótt innstæðan fyrir því færi
ört minnkandi. Þá var andvaraleysi sýnt gagn-
vart vaxandi verðbólgu og ofþenslumerkjum í
hagkerfinu þangað til lokið fauk af pottinum,
gengi krónunnar hrundi og svo framvegis. í
reynd er því síst of djúpt í árinni tekið að tala
um kæruleysi við stjóm efnahagsmála."
Trúarbragðafræði
ekki skyldugrein
Eftir hinar skelfilegu
árásir hryðjuverkamanna í
Bandaríkjunum þann 11.
september síðastliðinn, og
umræður um íslam sem
fylgdu í kjölfarið, hefur
komið í ljós hversu lítið
flest okkar vita í raun um
aðra menningarheima og
önnur trúarbrögð en þau
sem við erum alin upp við.
Framvinda sögunnar
Á hátíðisstundum er
gjaman talað mikið um hið
nýja fjölmenningarlega
samfélag sem er að verða tU
á íslandi. En tU þess að fjöl-
menningarlegt samfélag
geti náð að þróast öUum borgurum
til góðs þarf að ríkja skilningur á
mUli ólikra menningarhópa. For-
senda þess er að menn hafi skUning
á trúarbrögðum og siðum hverjir
Sr.Þórhallur
Heimisson,
prestur viö Hafnarfjarö-
arkirkju, stundaöi fram-
haldsnám í trúar-
bragöafræöum viö Upp-
salaháskóla í Svíþjóö
og Árósaháskóia í Dan-
mörku.
annarra. Segja má að
ómögulegt sé að skilja fram-
vindu sögunnar og þau fé-
lagslegu öfl sem skapa hana
og móta, án þess að skilja
átrúnaðinn sem að baki
býr. Trúarbragðafræði heit-
ir sú fræðigrein sem fjallar
um trúarbrögð hvers konar
eins og nafnið bendir tU.
Innan trúarbragðafræðinn-
ar eru trúarbrögð rannsök-
uð og borin saman við ann-
an átrúnað. Markmið trúar-
bragðafræðinnar er að kom-
ast til botns í því hvers
vegna átrúnaður er tU,
hvað átrúnaður er og hvaða
áhrif átrúnaður hefur á
samfélagið í fortíð, nútíð og
framtíð.
Sjálfsagöur hlutur af
menntakerfinu
Eins og sést af þessu er trúar-
Ingvi Hrafii Óskarsson,
formaður Samb. ungra sjálfst-
manna:
Efnahagsstefn-
an varfœrin
„Nei, það er ekki hægt að halda
því fram. Hafa verður í huga að
mikUvægar breytingar voru gerð-
ar á skipan peningamála síðastliðið vor með auknu
sjálfstæði Seðlabankans. Þegar slíkar breytingar á
íjármagnsmarkaði eiga sér stað er eðlUegt að þær
hafi einhvem óróleika tU skemmri tíma í fór með
sér, þó svo að afleiðingarnar tU lengri tíma séu já-
kvæðar. Þvert á móti hefur efnahagsstjómin verið
fremur varfærin undanfarin misseri. Of varfærin að
mínu mati. Eitt brýnasta verkefni stjómvalda er að
draga úr umsvifum og útgjöldum rikisvaldsins og er
ástæða tU róttækra aögerða í þeim efnum. Það er
forsenda fyrir því að gera umhverfið hér aðlaðandi
fyrir atvinnurekstur og erlent fjármagn."
(Þetta segir í ályktun trúnaðarmannaráóstefnu Rafibnaðarsambands íslands senfi háldin var um helgina.)
„íslenskir nemendur fara á mis við frœðslu sem jafnaldrar
þeirra í nágrannalöndum okkarfá. Þeir verða því vanhœfari til
þess að mceta öðrum menningarhópum og skilja þá til hlítar.
Þessi skortur á trúarbragðafrœðslu gerir okkur fátœkari sem
menningarþjóð. Og þar með eiga fordómamir greiðan aðgang. “
bragðafræðin mjög yflrgripsmikil
fræðigrein og lætur sér fátt mann-
legt óviðkomandi. Þessi fræðigrein
hefur orðið æ mikUvægara á síðustu
árum, þar sem flutningar fólks á
mUli menningarsvæða gerast algeng-
ari og þar með hættan á árekstrum
og átökum. í þeim löndum sem við á
íslandi gjaman vUjum bera okkur
saman við, er trúarbragðafræðin
sjálfsagður hluti af menntakerfinu.
í grunnskólum og framhaldsskól-
um á Vesturlöndum er skylda að
lesa trúarbragðafræði og á háskóla-
stigi eru starfandi stórar og öflugar
deUdir í trúarbragðafræðum sem út-
skrifa kennara til starfa fyrir öU stig
skólakerfisins. Þar eru stundaðar
rannsóknir á fornum og nýjum á-
trúnaði og tekið á deUum miUi trúar-
hópa í samtímanum. Sjálfur hef ég í
ein 12 ár verið í samstarfi við eina
slíka deUd, „Dialog Center
International", sem starfar á vegum
háskólanna í Árósum og Kaup-
mannahöfn.
Hvers vegna engin
fræðsla?
Hér á landi er trúar-
bragðafræðin aftur á
móti nærri óþekkt fræði-
grein. Að vísu fræðast
börn og unglingar grunn-
skólans um kristna trú í
kristinfræðitímum og um
heimstrúarbrögðin í sam-
félagsfræði. En í fram-
haldsskólum er engin trú-
arbragðafræði kennd,
nema sem valgrein,
stundum. Þar er heldur
engin fræðsla um sögu og
trú hins kristna menn-
ingarsvæðis. Hvers
vegna? Fátt er um svör.
íslenskir nemendur
fara á mis við fræðslu
sem jafnaldrar þeirra í
nágrannalöndum okkar
fá. Þeir verða því vanhæf-
ari tU þess að mæta öðr-
um menningarhópum og
skUja þá til hlítar, van-
hæfari í minnkandi
heimi. Þessi skortur á
trúarbragðafræðslu gerir
okkur fátækari sem
menningarþjóð. Og þar
með eiga fordómamir
greiðan aðgang.
Þórhallur Heimisson