Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.2001, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 6. NÓVEMBER 2001
DV
15
Fréttir
Kertavax hreinsaö af viöi
Mýkið vaxið með hárblásara. Fjar-
lægið vaxið með bréfþurrku og þvoið
síðan með blöndu af ediki og vatni.
Ráð fyrir tágahúsgögn
Slóðar á sumardekkjum:
Geta fengið á sig sök
- þótt þeir séu í umferðarrétti lendi þeir í tjóni
Til að koma í veg fyrir að tágahús-
gögn gulni má þvo þau upp úr volgu
saltvatni.
Til að koma í veg fyrir ofþornun
skal bera sítrónuolíu á þau af og til.
Látið tágahúsgögn aldrei frjósa.
Við það fer að braka og bresta í þeim.
Tágahúsgögn þola iila þurrt loft.
Notið því rakatæki þar sem þau eru.
Blóðblettir á áklæði
Hyljið blettinn strax með deigi úr
kornsterkju og köldu vatni. Nuddið
létt og setjið áklæðið út í sólina til
þerris. Sólin dregur blóðið inn í korn-
sterkjuna. Burstið af. Ef bletturinn
fer ekki alveg skal reyna aftur.
Skjögrandi
stolfætur
Festið lausa
stólfætur með
því að vefja
smábút af
nælonsokk eða
tvinna um
lausa endann
áður en límið er sett á og endanum
stungið á sinn stað.
Timburstrekkjari gerir sama gagn.
Þetta má reyna á skakkar
myndir
Setjið límband um miðjan ramma-
vírinn. Vírinn er ólíklegri til að
renna til á naglanum.
Setjið málaralímband aftan á öll
homin og þrýstið myndinni að veggn-
um.
Vefjið nokkra tannstöngla með
málarcdímbandi (límhliðina út) og
setjið neðst aftan á rammann.
Að Ijúka við vanræktu
rammana
Nú er fyrsti snjórinn fallinn í
Reykjavik en norðanmenn fengu hann
mun fyrr þetta haustið. Dekkjaverk-
stæði era full af bíleigendum sem
þurfa að skipta yfir á vetrardekk en
ekki hlýða allir lögunum um að vera
komnir á vetrardekkin þegar snjórinn
fellur eða hálka myndast á vegum. Á
þessum árstíma má sjá ökumenn út
um alian bæ spóla í brekkum, eða bara
á jafnsléttu, eða renna nær stjómlaust
niður brekkur. Þá viil það gerast að
mikið verður um árekstra, bæði smáa
og stóra, og margir lenda í töluverðum
fjárútlátum vegna þeirra, hvort sem
sökin var þeirra eður ei. En hver er
réttarstaða þeirra slóða sem eru á göt-
unum með bílana illa búna? Neytenda-
síðan kannaði málið.
Sumarliði Guðbjörnsson, deildar-
stjóri ökutækjatjóna hjá Sjóvá-Al-
mennum, segir að þeir sem eru á ferð
um götumar án þess að vera búnir að
setja vetrardekkin undir bílinn geti
lent í slæmum málum lendi þeir í
tjóni. „I lögunum er kveðið á um að
menn eigi að vera með bOana sína út-
búna til aksturs í snjó og hálku þegar
það á við. Ef skilyrðin um búnað bíls-
ins era ekki uppfyllt geti þeir fengið á
Hjólbarðar athugaðir
Þegar bílslys veröa athugar lögreglan búnaö
þeirra ökutækja sem í hlut elga og þar á meöal
hvort dekkjabúnaöur uppfylli kröfur.
sig sök fyrir vanbúnað á
ökutæki þó þeir séu að öðru
leyti í umferðarrétti." Að-
spurður segir Sumarliði að
slík mál komi upp á hveiju
ári. „í 88. gr. umferðarlag-
anna segir að skipta eigi
tjóni með tiltölu tU sakar,
með hliðsjón af atvikum öll-
um. Til dæmis má velta fyr-
ir sér eftirfarandi dæmi: Ef
ég ek í veg fyrir einhvem á
aðalbraut og hann er á sum-
ardekkjum, reynir að
bremsa en bíllinn rennur
áfram. Þá er bíllinn vanbú-
inn til aksturs í snjó og hálku og gæti
eigandi hans því þurft að bera hluta
ábyrgðar. Það þýðir að hcmn fengi tjón-
ið sitt ekki að fullu bætt og þyrfti að
auki hugsanlega að bæta mér hluta af
mínu tjóni.“ Tekið skal fram að ekki er
gerður greinarmunur á því hvort
menn eru á negldum eða ónegldum
vetrardekkjum. Eingöngu er skylda að
hafa bifreiðina á hjólbörðum með vetr-
armynstri og mega þeir ekki vera
orðnir mjög slitnir.
Þessar reglur eiga ekki eingöngu við
um dekkjabúnað bifreiðar heldur
einnig fleiri hluti, svo sem ljósabúnað
og fleira. „Gerðar eru ákveðnar kröfur
Nóg að gera
/ gær var örtröö á flestum dekkja-
verkstæöum borgarinnar enda vita
ökumenn aö búnaður bílsins veröur
aö vera í samræmi viö lög og reglur.
til búnaðar ökutækja, bæði í umferðar-
lögunum og í reglugerð um gerð og
búnað ökutækja. Ef það sannast að ein-
hverju af þessu er áfátt hjá eigendum
ökutækja og það tengist og er bein
ástæða fyrir árekstri þá getur það orð-
ið til þess að menn þurfi að bera
ábyrgð á tjóni sem þeir hefðu annars
ekki fengið á sig,“ segir Sumarliði að
lokum.
Staðall um byggingarstig husnæðis
- ómissandi þegar verið er að kaupa og selja nýtt eða ófullbúið húsnæði
Fokhelt eöa lengra komiö?
Algengt er aö ágreiningur rísi þegar ófullbúin hús eru keypt eöa seld. Velkist
menn í vafa er tilvalið aö nýta sér staðal frá Staölaráði.
Gerið þá ígulfagra með því að bera
á þá skóáburð. Berið á rammana og
látið þoma. Berið þá aftur á. Bónið
með góðu vaxbóni. Brúnn skóáburð-
ur gerir viðinn eins og hnotu. Ox-
blood skóáburður gefur svipaðan lit
og mahóní. Með Ijósbrúnum skó-
áburði færðu svipaðan lit og hlynur.
Hringur um kragann
Notið lítinn málningarpensil og
burstið hársjampói á óhreina skyrtu-
kraga áður en þeir fara í þvottavél-
ina. Sjampó er til að leysa upp lík-
amsolíur.
Nuddið kalki vel á kragann. Kalkið
dregur í sig olíurnar og þegar olían er
fjarlægð losna önnur óhreinindi auð-
veldlega. Þessa meðferð þarf kannski
að endurtaka nokkrum sinnum, sér-
staklega ef gula línan hefur verið á
kraganum í einhvem tíma. Ef skyrt-
an er ný ætti ein meðferð að duga.
Kekkjótt málning
Besta sigti sem hægt er að fá er
gamall nælonsokkur.
Gamall eggjaþeytari er afbragðs-
góður til að hræra málningu.
Skerðu þéttriðið net aðeins minna
en dósarlokið. Láttu netið síga ofan í
dósina. Þegar netið sígur þrýstir það
kekkjunum til botns um leið.
Úr Húsráðahandbókinnl.
í nýjasta Staðlamáli, fréttabréfi
Staðiaráðs íslands, er fróðleg grein um
fasteignaviðskipti. Þar segir að í fast-
eignaviðskiptum almennings sé aleig-
an venjulega í húfi og reyndar gott bet-
ur. Þess vegna ríði á að viðskiptin séu
traust og örugg. Enn fremur segir að
fyrirtæki, stofnanir, ríki og sveitarfé-
lög eigi einnig mikið undir þvi að fast-
eignaviðskipti gangi snurðulaust fyrir
sig. Til þess að svo megi verða þurfi að
tryggja að skilningur kaupenda og selj-
enda sé hinn sami á ákvæðum samn-
inga sem þeir gera sín á milli. Þegar
verið sé að kaupa og selja nýtt eða
ófullbúið húsnæði er staðallinn „ÍST
51 Byggingarstig húsa“, ómissandi.
Grípum niður í greinina:
„Neytendasamtökin fá reglulega inn
á borð til sín mál sem varða fasteigna-
viðskipti og Staðlaráð fær oftsimiis
upphringingar frá fólki sem er ósátt
við afhendingu húsnæðis þar sem
kaupandi og seljandi eru ekki á einu
máli um hvað átt var við til dæmis
með því að húsnæði skyldi afhendast
tilbúið til innréttingar. Hægt er að
komast hjá flestum slikum málum með
því að nota ÍST 51. Reyndar er fráleitt
að styðjast ekki við staðalinn þegar
höfð eru í huga þau verðmæti sem um
er að tefla. Stofnanir sem koma að lán-
veitingum til fasteignakaupa mættu
hugleiða að þjóna betur að þessu leyti
þeim viðskiptavinum sínum sem
hyggjast kaupa eða selja nýtt eða ófúll-
búið húsnæði, tryggja að þeir fái stað-
alinn og geti stuðst við hann í samn-
ingum. Lán til fasteignakaupa eru iðu-
lega hærri en sem nemur hefldareign
lántakenda og verð eins staðals er í því
samhengi smámunir einir. Staðallinn
getur hins vegar ráðið úrslitum um
farsæld viðskiptanna. Það er allra hag-
ur að ÍST 51 sé notaður við gerð kaup-
samninga um nýtt og ófullbúið hús-
næði. Þótt staðallinn sé fyrst og fremst
ætlaður þeim sem eru að kaupa eða
selja nýtt eða ófúllbúið húsnæði þá er
að frnna i staðlinum mjög ítarlegan at-
riðalista eða gátlista sem kemur öllum
sem eiga í fasteignaviðskiptum að
góðu gagni.
í staðlinum eru skilgreind sjö bygg-
ingarstig:
1. Byggingarleyfi
2. Undirstöður
3. Burðarvirki fullreist
4. Fokheld bygging
5. Tilbúin til innréttingar
6. Fullgerð án lóðarfrágangs
7. Fullgerð bygging
Engir sem nota staðalinn í samning-
um þurfa að velkjast í vafa um hvað
felst í því að húsnæði skuli afhendast
tilbúið tfl innréttingar, svo dæmi sé
tekið. Byggingarstig 5 er nákvæmlega
skilgreint og tiltekið hvað skuli vera
til staðar þannig að byggingin teljist
uppfylla þetta tiltekna byggingarstig.
Gildandi staðall er frá árinu 1998.
Byggingastaðlaráð hefur unnið að end-
urskoðun hans og nú liggur fyrir frum-
varp að nýrri útgáfú.“Úr Stoólamálum
Lambakótelettur með rifsberjasósu
Nú er nýtt lambakjöt og nýjar ís-
lenskar kartöflur á boðstólum í flest-
um matvöruverslunum. Einnig eiga
margir frábært heimalagað rifsbeija-
hlaup eftir sumarið og því ekki úr vegi
að nýta þessi gæði náttúrunnar saman
í frábærri uppskrift. Þeir sem ekki
voru svo forsjálir að frysta hluta af
rifsbeijauppskerunni geta keypt frosin
ber eða hreinlega sleppt þeim.
1200 g lambakótelettur
3 msk. matarolía
salt og pipar
Steikið lambakótelettumar á báðum
hliðum í heitri oliu í 3-4 mínútur.
Bragðbætið með salti og pipar. Haldið
heitum í 150° C heitum ofhi.
Rifsberjasósa
100 g rifsber
3 msk. vatn
2 msk. rifsberjahlaup
3 dl kjúklingasoð (vatn og 1/2 Knorr-
teningur)
1 pk. rauðvínssósa
1 stk. grænn kúrbítur (Zucchini)
12 stk. vorlaukur
6 msk. sykur
1 dl rauðvinsedik
2 msk. smjör
1 tsk. timian
Sjóðið vorlaukinn í léttsöltu vatni í
3 mínútur. Blandið saman sykri, vatni
og rifsbeijum og sjóðið þar til sykur-
inn er orðinn að karamellu. Bætið þá
rauðvinsediki saman við ásamt
kjúklingasoði og rifsbeijahlaupi og sið-
an rauðvínssósuduftinu. Blandið síðan
smjöri og timian saman við og sjóðið í
2-3 mínútur. Skerið kúrbítinn í ten-
inga og sjóðið með, ásamt vorlaukn-
um, síðustu 2-3 mínútumar.
Annað meðlæti
Borið fram með soðnum eða sykur-
brúnuðum kartöflum. Reiknið með 3-4
stykkjum á hvem fúllorðinn.
Örlítíð hollarí sykurbráð
Þeim sem vflja minnka við sig fitu
er bent á að ekki er nauðsynlegt að
nota smjörlíki
þegar kartöflur
eru brúnaðar.
Reyndar er auð-
veldara að
sleppa því alveg.
Þegar það er gert
er gott að setja
nokkra dropa af sítrónusafa, annað-
hvort ferskum eða úr brúsa, á pönn-
una auk skvettu af vatni. Sykrinum er
helit á pönnuna og hann bræddur. Úr
þessu kemur hin besta sykurbráð sem
ekki myndast kekkir í þó eitthvað mis-
takist, auk þess sem í henni er ekkert af
hinni hörðu, óhollu fitu smjörlíkisins.