Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.2001, Blaðsíða 28

28
LAUGARDAGUR 10. NÓVEMBER 2001
DV
Helgarblað
Grétar Mar Jónsson, forseti
Farmanna- og fiskimanna-
sambands íslands, er eng-
inn venjulegur maður. í fyrsta lagi
er hann þannig að vallarsýn að
fáum gleymist sem hitta hann. I
öðru lagi hefur hann beitt sér af
mikiOi hörku í embætti forseta
FFSÍ og verið ófeiminn við að segja
útvegsmönnum til syndanna á
kjamyrtu sjómannamáli. Það er
saltbragð af flestu sem Grétar segir
og hann dregur ekki úr höggunum
þegar hann flýgst á við samtök út-
gerðarmanna við samningaborðið.
Margt af því sem hann hefur sagt
hefur vakið athygli langt út fyrir
raðir sjómanna.
Andstæðingar hans draga heldur
ekkert af sér því Grétar er umdeild-
ur maður og ekki aUtaf við alþýðu-
skap. Hann var kosinn forseti Far-
manna- og fiskimannasambandsins
á þingi þess fyrir fiórum árum við
nokkuð einkennilegar aðstæður
því í raun og veru var hann sjáif-
kjörinn. Þannig var mál með vexti
að Guðjón Amar Kristjánsson gaf
ekki kost á sér til áframhaldandi
forystu og Grétar Mar Jónsson og
Bjarni Sveinsson buðu sig fram tU
embættis forseta. Þegar tU þings
var komið ákvað hópur þingfuU-
trúa að safna undirskriftum og
skora á Guðjón Amar að sitja
áfram. Átján fuUtrúar munu hafa
skrifað sig á listann en Guðjón sat
fast við sinn keip. Bjarni dró við
þetta framboð sitt tU baka og því
var Grétar Mar sjálfkjörinn. í ljósi
þess að einungis rúmlega fjörutíu
fuiltrúar sitja þingið og með
áskoruninni var tæplega
helmingur þeirra að lýsa
því yfir að hann vUdi
hvorugan kandídatinn,
má þá ekki halda því
fram að Grétar Mar hafi aUs ekki
haft meirihlutann á bak við sig?
Enga talnaleiki
„Ég veit ekkert um það,“ segir
Grétar og verður frekar önugur
þegar þetta mál er dregið fram.
„Ég hef ekkert lagt mig eftir slík-
um talnaleikjum. Ég hafði stefnt að
þessu embætti lengi og var ánægð-
ur með að ná settu marki. Mér
hefði þótt gott að það hefði verið
kosið miUi okkar. Ég hef ekki orð-
ið var við neinn ágreining, hvorki
innan stjórnar né utan.“
Þing FFSÍ verður haldið í lok
nóvember næstkomandi og þar er
meðal annars forsetakjör á dag-
skrá. Grétar segist vera ákveðinn í
því að leita eftir þvi að gegna starf-
inu áfram og leita eftir umboði
þingfulltrúa tU þess. DV hefur
heimUdir fyrir því að meðal skip-
stjórnarmanna á Norðurlandi sé
nokkur urgur vegna starfa Grétars
og þar hyggi menn á framboð gegn
sitjandi forseta.
„Ég veit ekkert um það,“ segir
Grétar rólegur.
„Ég hef reynt að gegna þessu
starfi eins vel og mér er unnt og
sækist eftir þvi áfram. Ég mun
berjast fyrir því eins og ég get en ef
ég verð undir þá verður svo að
vera.“
- Er það ekki tilfeUið að þessir
sömu skipstjórar á Norðurlandi
fóru í einhvers konar samningavið-
ræður fram hjá stjórn sambandsins
síðast þegar sjómenn voru í verk-
faUi?
„Það er rétt að Norðlending-
amir áttu einhverja fundi
með útgerðarmönnum fyr-
ir norðan. Ég vissi aldrei
nákvæmlega hvað þar
var rætt eða hve langt
var gengið. Við vorum
aUan tímann með
samningsumboð fyrir
Norölendingana og við
fengum aldrei neina
tilkynningu um að þeir
vildu breyta því.“
Síðustu kjara-
deilu sjómanna lauk síðan með
gerðardómi. Það hefði verið áfaU
fyrir Grétar Mar og hans menn ef
samstaða innan raða félagsins
hefði klofnað en samstaða með far-
mönnum og vélstjórum brást og
vélstjórar sömdu á síðustu stundu.
Hrikaleg mistök
„Samstaða i aUri kjarabaráttu er
eitt mikUvægasta vopnið sem deUu-
aðUar eiga. Vélstjórar brutu þessa
samstöðu og þar gerði Helgi Laxdal
að mínu viti mjög lélegan samning
sem fól í sér launalækkun á mörg-
um sviðum. Þetta voru mikil mis-
tök enda hefur verið mikil óánægja
innan raða vélstjóra síðan. Við urð-
um mjög sárir þegar þetta gerðist."
- Mun þetta ekki spiUa samstöðu
félaganna tU lengri tíma litið?
„Það reynir sennUega lítið á það
þar sem vélstjórar sömdu til fjög-
urra ára en lög voru sett á okkur til
2003.“
Undanfarin ár hafa sjómenn ít-
rekað staðið í hörðum kjaradeUum
sem hefur lyktað með lagasetning-
um sem stöðvað hafa verkföU
þeirra. Grétar heldur því reyndar
fram að sjómenn hafi verið meira
og minna undir lögum síðastliðin
þrjátíu ár.
„Það var alveg kristaltært að
mínum dómi í síðustu kjaravið-
ræðum að LÍÚ vUdi ekki semja við
okkur og það hefur áreiðanlega
aldrei staðið tU því þeir treystu á
lagasetningu. Þeir ætluðu aldrei
að semja við okkur nema við vUd-
um beygja okkur eins og vélstjór-
ar.“
Frá sjónarhóli leikmanns kristaU-
ast kjarabarátta sjómanna í nokkrum
persónum þótt þær séu allar fuUtrú-
ar ákveðinna breiðfylkinga. Það eru
Helgi Laxdal, Grétar Mar Jóns-
son. Sævar Gunnarsson á
móti Kristjáni Ragnars-
syni og Friðrik Arn-
grímssyni hjá LÍÚ. 4
Ekki verður vart
við annað en fylk-
ingarnar tak-
ist á af
mikiUi hörku og deUurnar verða oft
mjög persónulegar. Eru þær ekki of
persónulegar?
LÍÚ hjólar í mig
„Þetta er auðvitað sorglegt að
þetta skuli vera i þessum farvegi.
Ég hef ekki verið í persónulegum
deilum við menn en ég hef verið
ófeiminn við að setja fram skoðan-
ir mínar. Samt hef ég forðast að
nefna nöfn en LÍÚ hefur ákveðið
að hjóla í menn persónulega og
sérstaklega mig.“
í síöasta fréttabréfi LÍÚ vændi
Friðrik Arngrímsson, fram-
kvæmdastjóri LÍÚ, Grétar Mar um
þjófnað þegar hann hélt því fram
að hann heföi stolið fiski frá
áhöfninni og selt á fiskmörkuðum
án uppgjörs. Grétar segist ætla í
mál við Friðrik vegna þessara um-
mæla en viðurkennir að hann hafi
ekki enn ráðið lögfræðing vegna
anna.
Þessar þjófkenningar snúast um
tveggja ára gamalt mál sem kom
upp á Látraröstinni þegar Grétar
var skipstjóri þar. í DV í vikunni
kom fram að hann heföi samið við
vélstjórann sem ætlaði að kæra
hann vegna kvótasvindls.
„Þessi strákur var vélavörður
hjá okkur. Það er ofmælt að ég
hafi samið við hann. Það gerðu fé-
lagar mínir. Hann var aldrei nema
viku um borð hjá okkur svo hann
hefur varla verið neinn sérfræð-
ingur. Hann fékk uppgert að fullu
og reyndar meira en hann átti
skilið.
Þessar ásakanir snúast ekki um
þetta mál heldur um að forráða-
menn LÍÚ vilja koma mér frá. Það
er ekki tilviljun að þeir koma fram
með þetta mál þegar stutt er til
kosninga í Farmanna- og fiski-
mannasambandinu."
Mjölframlelöendur stela
- Grétar hefur í kjölfarið vakið
athygli á þeirri staðreynd að
kolmunnaskip sem landa i Færeyj-
um fá 10-15% hærri vigt upp úr
skipinu en þegar landað er á ís-
landi. Hann segir að í tilviki
„Ég þekki náttúrlega
allar þessar brellur og ég
hef tekið þátt í því að
henda fiski á mínum
ferli þótt ég sé ekki stolt-
ur af því. Þetta er óskap-
legt vandamál og er ein
stœrsta ástæðan fyrir því
að fiskifrœðingar vita
ekkert um það sem er í
gangi. Það er svindlað
fram hjá vigt, fiktað í
ísprufunum og margt
fleira sem menn gera til
að snúa á kerfið. “
stærstu skipanna, eins og Ingunn-
ar AK, geti þetta munað 300 tonn-
um. Eina undantekningin er mjöl-
verksmiðjan á Norðfirði, þar er
vigtað með öðrum hætti en annars
staðar.
Þarna eru mjölframleiðendur
auðvitað að stela frá sjómönnum
og þegar verömunurinn sem er
milli íslands og Færeyja á kol-
munna leggst við þetta verður
munurinn enn meiri."
Þegar ásakanir ganga svona á
víxl verður þetta ekki kallað ann-
að en stríð.
„Þeir hafa ákveðiö að koma mér
frá völdum. Staðreyndin er sú að
LÍÚ hefur ekki áður fengið í þenn-
an stól sem ég sit í mann sem er
því eins erfíður og ég. Aðrir voru
kannski mun samvinnuþýðari við
þá en ég og mér sýnist að aðrir for-
ystumenn séu ekki eins hispurs-
lausir. Ég hef kallað hlutina sínum
réttu nöfnum og þess vegna vilja
þeir losna við mig,“ segir Grétar.
Nú er það þekkt fyrirbæri í
stjórnmálum að menn berjast eins
og ljón í ræðustólum en eru bestu
vinir þess utan og slíðra sverðin
og kankast á. Þetta er ekki með
þessum hætti í verkalýðsbaráttu
sjómanna. Þú færð þér ekki kaffi
mjog
Þetta er
Grétar Mar Jónsson, forseti Farmanna-
og fiskimannasambandsins, berst við
útgeröarmenn. Hann talar við DV um
baráttuna, sjóinn, listina og Næsta
bar.
S