Dagblaðið Vísir - DV - 30.08.2003, Blaðsíða 26

26 DV HELGAfiBL'fiÍt> LAUQARDAGUR 30. ÁGÚST2003
{ Listasafni Reykjavíkur getur nú að líta
sýningu sem heitir Innsýn/lnsight og þar
eru sýnd verk erlendra listamanna í eigu
íslenskra safna. Margir þeirra eru þekkt-
ir (slandsvinir og Ingólfur Arnarsson sýn-
ingarstjóri spjallaði við DV um tengsl
listarinnar og landsins.
í Listasafni Reykjavíkur stendur um þessar
mundir athyglisverð sýning sem ber yfír-
skriftina: Innsýn/Insight. Tungumálin tvö
vísa til þess að hér er um að ræða sýningu á
alþjóðlegri samtímalist á íslandi og það er
Ingólfur Arnarsson, listamaður og prófessor,
sem er sýningarstjóri. Þarna setur hann sam-
an verk eftir alþjóðlega listamenn í eigu ís-
Ienskra safna og af sjálfu leiðir að margir
listamannanna hafa unnið verk sín á íslandi
eða dvalist hér langdvölum og jafnvel verið
búsettir hér. Þannig er ísland ávallt skammt
undan þótt listamennirnir séu ekki íslenskir
og vekur sýningin því áhorfandann ótvírætt
til umhugsunar um það hvað sé eiginlega ís-
lensk list.
Hugtakið „íslandsvinur" er líka skammt
undan því flestir þekkja þá sérstæðu tegund
stolts og ánægju sem það vekur í hjörtum eyj-
arskeggja þegar þeim berst að utan staðfest-
ing á ágæti sínu eða beinlínis hrós. Það er
auðvelt að gera gys að hugtakinu íslandsvin-
ur og því hvernig það hefur verið notað í op-
inberri umræðu en íslandsvinimir em marg-
ir og ólíkir og þegar skyggnst er um í hópi
listamannanna sem eiga verk á sýningunni í
Listasafninu sjást fljótlega nöfn þekktra lista-
manna eins og Dieters Roths, Donalds Judds,
sem er af mörgum talinn upphafsmaður
minimalisma eða naumhyggju í myndlist, og
Roni Horn, svo aðeins séu nefndir þeir sem
flestir kannast við.
Sumir listamennirnir hafa verið búsettir
hér ámm saman, eins og Dieter Roth, meðan
hann lifði, en aðrir hafa komið hingað reglu-
lega mjög lengi, eins og Roni Horn og Donald
Judd, sem reyndar er einnig látinn.
Hvað er svona merkilegt við ísland
Roni Horn hefur lengi skilgreint Island sem
vinnustofu sína og gefíð út fjölda bóka með
myndum frá Islandi.
íslensk náttúra hefur
lengi verið mjög sýni-
leg í verkum hennar og
íslensk náttúra mun
hafa verið m.a. það
sem laðaði hana hing-
að á sínum tíma. í
seinni tíð hefur íslensk
menning og íslenskt
fólk skotið upp koliin-
um í verkum Horn og
hún hefur einnig
blandað sér í opinbera
umræðu á íslandi með
því að tjá opinberlega skoðanir sínar á nátt-
úmvernd.
Ingólfur Arnarsson segir mér að það sem
upphaflega dró Donald Judd hingað til lands
snemma á áttunda áratugnum hafí verið
þekking hans og áhugi á íslendingasögunum.
Hann mun hafa sagt í viðtali að þar væri fjall-
að um raunvemlegt fólk en ekki einhverja
dauðleiðinlega guði. Það er síðan skemmtileg
hugmynd að í knöppum stíl íslendingasagn-
anna hafi Judd fundið einhverja samsvömn
við eigin list. Judd, sem nú er látinn, afneitaði
hins vegar ~alltaf faðerni við naumhyggjuna
og taldi allar slíkar einfaldar skilgreiningar
dauðans vitleysu, en það kom fyrir lítið því
hann er enn talinn upphafsmaður hennar.
Hvað er íslensk list?
Ingólfur Arnarsson gerir tilraun til þess í
formála í sýningarskrá að svara spurning-
unni hvað sé íslensk list og þar segir eftirfar-
andi:
„Fyrir utan notkunina á íslensku umhverfí
í verkum sínum felst framlag erlendra lista-
manna til íslenskrar menningar ekki síst í
persónulegum kynnum við íslenska lista-
menn. Með sýningarhaldi, kennslu og vin-
áttusamböndum hafa þeir skilið eftir sig mik-
ilvæg spor.
Auk fyrrgreindra listamanna (Dieter Roth,
Donald Judd, Roni Horn og Douwe Jan Bakk-
er) mætti í þessu sambandi nefna Franz Graf,
Richard Serra, Karin Sander, Carl Andre,
Lawrence Weiner, Jan Voss, Henriette van
Egten, Pieter Holstein, Kees Visser, Peter
Schmidt, John Armleder, Helmut Federle,
Robert Filliou, Jan Knap, Roman Signer og
fleiri.
Spurningunni um hvað sé íslensk list er
ekki auðsvarað, Varla nægir að miða við fæð-
ingarstað listamannsins. íslensk söfn hafa
skyldum að gegna varðandi starfsumhverfí
þeirra sem hér starfa en ber þeim ekki einnig
skylda til að safna því besta af erlendri list
sem hingað berst? Sérstaklega þeirri list sem
er í samræðu við íslenska staðhætti og menn-
ingu. Spyrja má hvort besta listin eigi ekki
alltaf erindi á söfnin, óháð þjóðerni þeirra
sem skapa hana.“
Steinar og torfbæir
Þótt sumir alþjóðlegir listamenn hafi orðið
þekktir af vinnu sinni á Islandi, eins og t.d.
Roni Horn, eru fleiri listamenn en hún sem
nýta Island sem vinnustofu sína. Þannig má
sjá verk Richards Longs á Safni á Laugavegi
37, en hann safnar steinum úti í náttúrunni
sem hann síðan raðar
upp í sýningarsölum
og býr þannig til verk.
Á sýningunni í Lista-
safni Reykjavíkur gefur
að líta verk manns sem
heitir Hamish Fulton
og hefur lengi leitað á
vit íslenskrar náttúru.
Hann lá eitt sinn heila
viku úti á Mýrdals-
sandi einn síns liðs og
afraksturinn er m.a.
bréfsnifsi sem hann
hefúr teiknað á útlínur
sjö steina sem á vegi hans urðu.
Douwe Jan Bakker, sem lést fýrir nokkrum
árum, á einnig verk á sýningunni. Hann var
hollenskur en hefur mikið unnið á íslandi og
rannsakað tengsl íslenskrar náttúru og
tungumálsins og unnið verk um það. Hann
hefur einnig haft mikinn áhuga á íslenskum
torfbæjum, myndað þá og unnið listaverk,
Sumir listamennirnir hafa ver-
ið búsettir hér árum saman,
eins og Dieter Roth, meðan
hann lifði, en aðrir hafa kom-
ið hingað reglulega mjög
lengi, eins og Roni Horn og
Donald Judd, sem reyndar er
einnig látinn.
Pa* * sevcwhcciunp w*lk,í«*Shkisht* c*mhmO
/ HCÝHtiAt.SSAMBU* iCtCHHO MMCH
TEIKNING: Verk eftir Hamish Fulton. Hann hefur oft komið til fslands og meðal annars legið úti á Mýrdalssandi
einn síns liðs í heila viku. Verkið sýnir útlínur sjö steina sem hann fann á ferð sinni. Verkið er í eigu Péturs Arasonar
og Rögnu Róbertsdóttur.
SYNINGARSTJÓRINN: Ingólfur Arnarsson myndlistarmaður setti upp sýninguna Innsýn/lnsight í Listasafni
Reykjavíkur. Þar getur að líta verk erlendra nútímalistamanna í eigu íslenskra safna. Mörg þeirra eru eftir lista-
menn sem tekið hafa ástfóstri við Island.
byggð á þeim, og sett fram þá frumlegu kenn-
ingu að sjá megi samsvörun í landslagi hvers
staðar við byggingarlag torfbæja. Þannig get-
ur gests augað ennþá séð sitthvað sem
heimamönnum er líklega hulið. Þannig má
segja að þegar erlendir listamenn eru táldir
opna glugga út í heiminn, sem við horfum út
um full aðdáunar, þá opna þeir líka stundum
glugga þar sem opnast nýtt útsýni á okkur
sjálf og landið sem við erum sprottin úr.
Dieter varfyrstur
Það var með þetta undarlega ástarsam-
band listamannanna og landsins sem við
byggjum í huga sem DV settist niður með
Ingóífí Arnarssyni sýningarstjóra í kaffistofu
Listasafnsins, þar sem ég spurði Ingólf hvort
Dieter Roth hefði verið fyrstur alþjóðlegra
listamanna til þess að setja mark sitt á ís-
Ienskt samfélag.
„Hann varð fyrstur alþjóðlegra listamanna
til þess að
koma
hingað og
sporin eftir Dieter hvar sem hann hefur farið
en hann vann margvísleg störf til að brauð-
fæða sig meðan hann bjó á íslandi. Hann
vann í prentsmiðjum, gullsmíðaverkstæðum,
myndskreytti blöð og bækur, hannaði um-
búðir, vann hjá Gliti við leirkeragerð og
hönnun undir stjórn Ragnars Kjartanssonar
og sjást nú verk hans á Ásmundarsafni á yfir-
litssýningu á verkum Ragnars," segir Ingólfur
sem kynntist Roth lítillega sem kennara. En
hafði Roth mikil áhrif á íslenska listamenn?
„Það er erfitt að meta en hann virðist hafa
umgengist t.d. SÚM-hópinn svokallaða mjög
mikið. Honum fylgdu hingað til lands aðrir
erlendir listamenn sem síðan kynntust ís-
lenskum listamönnum. Þau áhrif sem verða
af slíkum kynnum er erfitt að mæla en eru án
efa vanmetin."
SÚM-hópurinn, sem kvaddi sér hljóðs á
sjöunda áratugnum, hafði innan sinna vé-
banda listamenn sem síðan hafa notið al-
þjóðlegrar hylli, eins og Sigurð og Kristján
Guð-
munds-
dvelja til
lengri
tíma.
sym,
Hrein
Frið-
Það
sjást
BARNABÓK: Þessi bók eftir Dieter Roth, sem árum saman var búsettur á Islandi, er í sumum uppsláttarritum tal-
in eitt af fyrstu bókverkum í heiminum. Verkið er í eigu Nýlistasafnsins.
. P