Dagblaðið Vísir - DV - 27.09.2003, Blaðsíða 10

10 SKOÐUN LAUGARDAGUR 27. SEPTEMBER 2003
Miðborgin vakin til nýs lífs
fU
xO
'qj
Miðborg Reykjavíkur er um margt ímynd ís-
lands. Þangað halda íbúar borgarinnar, ná-
grannasveitarfélaganna og raunar landsmenn
allir þegar leita þarf eftir þjónustu jafnt sem af-
þreyingu. Hið sama gildir um gesti sem hingað
koma. Flestir koma við í miðborginni og njóta
þess sem hún hefur upp á að bjóða. Þetta
þekkja allir sem heimsækja erlendar borgir.
Miðja þeirra er kjarninn, þar er gjarnan það
sem eftirsóknarverðast er að skoða og njóta.
Margt er eftirsóknarvert í miðborg Reykjavík-
ur. Þar eru verslanir og þjónustufyrirtæki, elstu
®l hús borgarinnar, ýmsar opinberar stofnanir,
listasöfn, veitingahús, leikhús, markaður Kola-
portsins og gamla höfnin, að ógleymdri perlu
miðborgarinnar, Reykjavíkurtjörn. Alls þessa
nýtur fólk í ríkum mæli, ekki síst á góðviðris-
dögum, þegar borgin skartar sínu fegursta.
Það sama á hins vegar við um kjarna Reykja-
víkurborgar og annað að hann heldur ekki gildi
sínu nema honum sé vel viðhaldið. Það þarf að
viðhalda hinu gamla um leið og bryddað er upp
á nýjungum. Ákveðin stöðnun hefur orðið í
miðborginni og jafnvel afturför á sumum svið-
um. Verslunin hefur að hluta sótt annað. Mið-
borgarverslunin á í harðri samkeppni við versl-
unarmiðstöðvar sem risið hafa annars staðar.
Það er að sönnu í samræmi við þróun í öðrum
löndum að verslunarmiðstöðvar á borð við
Kringluna og Smáralind rísi, miðstöðvar sem
bjóða þjónustu innandyra og næg bflastæði.
Þessi þróun þarf þó ekki að þýða að verslun
leggist af í miðborginni. Verslanir þar eiga að
geta staðið sig í samkeppni við úthverfamið-
stöðvarnar leggi þær áherslu á sérstöðu sína og
um leið þann sjarma sem fylgir því að rölta eft-
Það sama á hins vegar við um
kjarna Reykjavíkurborgar og annað
að hann heldur ekki gildi sínu nema
honum sé vel viðhaldið. Það þarfað
viðhalda hinu gamla um leið og
bryddað er upp á nýjungum.
ir verslunargötum miðborgarinnar. Til þess að
styrkja verslun í miðborginni verða borgaryfir-
völd að koma til móts við sanngjarnar óskir
kaupmanna um endurskoðun stöðumæla-
gjalda. Refsigleði gegn gestum miðborgarinnar
fælir þá frá. Þau bflastæðahús sem byggð hafa
verið eru til bóta en betur má ef duga skal.
Ibúum miðborgarinnar hefur fækkað. Með
flutningi fltúa þaðan í úthverfin fer líf úr mið-
borginni. Það þarf að endurvekja, nýju lífi þarf
að blása í miðborgina. Því ber að fagna þeim
nýju hugmyndum sem uppi eru að breyttu
skipulagi í miðborginni þótt skiptar skoðanir
kunni að vera um einstakar framkvæmdir. DV
kynnti þessar hugmyndir og framkvæmdir fyrr í
vikunni en kynning stendur nú yfir á þeim á
vegum Aflvaka, sem er hlutafélag í eigu Reykja-
víkurborgar og vinnur að eflingu atvinnulífs í
borginni. Sammerkt með öllum tillögunum er
að efla miðborgina: þétta byggðina, fjölga íbú-
um og fyrirtækjum og treysta þannig grundvöll
mannlífs sem ekki hefur þótt nógu blómlegt.
Mikilvægt er að þétta byggðina enda er hún
víða gisin. Hafnar eru framkvæmdir í nýju
Skuggahverfi, hverfi sem vafalaust verður vin-
sælt og mun fjölga íbúum miðborgarinnar. Gert
er ráð fyrir 250 íbúðum í háhýsum sem þar rísa.
Þá hefjast framkvæmdir í febrúar við atvinnu-
húsnæði fyrir 1500 til 2000 starfsmenn við
Borgartún - á milli Höfðatúns og Skúlatúns. Að-
aleinkenni þess eru 16 hæða turn og torg,
Höfðatorg, sem markast af fjögurra hæða at-
vinnuhúsnæði á þrjá vegu. Við torgið verður
lágreist bygging, þar sem gert er ráð fyrir veit-
ingastað, kaffihúsi og heilsuræktarstöð.
Meðal hugmynda sem kynntar eru á fyrr-
greindri sýningu er róttæk hugmynd um að
snúa Hressingarskálanum í Austurstræti við
þannig að opnist inn í nýja göngugötu í átt að
Skólabrú. Sú hugmynd er spennandi enda yrði
miðbæjarkvosin önnur og hlýlegri með slíkri
breytingu. í samtali við DV segir tillöguhöfund-
urinn, Páll Hjaltason arkitekt, réttilega að miklu
nær væri að gera þetta svæði að göngusvæði en
Austurstrætið.
Gangi þetta með ýmsu öðru eftir er ekki að
efa að miðborg Reykjavíkur vaknar til þess lífs
sem þar á og þarf að vera.
Blikur á lofti
RITSTJÓRNARBRÉF
ÓlafurTeiturGuðnason
blaöamaöur - olafur@dv.is
Eitt sinn lýsti maður nokkur
muninum á hægrimönnum
og vinstrimönnum þannig -
mest í gamni en þó alvöru í
bland - að vinstrimönnum lit-
ist ekki á blikuna.
Það er nokkuð til í þessu. Vinstri-
menn em fundvísir á vandamál
sem krefjast tafarlausra aðgerða,
oftast af hálfu ríkisins. Hægrimenn
hafa aftur á móti oftar tilhneigingu
til að líta svo á að ýmist sé hinn
meinti vandi alls ekki vandamál,
eða vandamál sem mönnum beri
að leysa sjálfir án þess að ríkið
blandi sér í það, eða að vandamálið
leysist af sjálfu sér. Þetta á að vísu
ekki við um fjármál Reykjavíkur-
borgar en almennt og heilt yfir má
segja að það séu ekki sömu blikur á
lofti yfir sjóndeildarhring hægri-
manna.
Hér er ekki verið að gera neitt lít-
ið úr vinstrimönnum. Síður en svo.
Betra er að byrgja bmnninn en
fljóta sofandi að feigðarósi og svo
framvegis. En þetta er gert að um-
talsefni hér af þeirri ástæðu að þótt
ég teiji mig ekki vinstrisinnaðan er
svo komið að mér líst hreint ekki á
blikuna.
Þrengt að réttindum
Sífellt sjást fleiri dæmi þess að
forræðishyggja grasseri sem aldrei
fyrr í samfélaginu. Af opinberri um-
ræðu að dæma virðast furðulega
fáir vera hlynntir þeirri ágætu meg-
inreglu að farsælast sé að fólk beri
ábyrgð á gjörðum sínum og hafi
sem víðtækast frelsi til orðs og æðis
sem ekki skaðar aðra. Þeim virðist
fara fjölgandi sem sjá öll tormerki á
þessari reglu og vilja takmarka
frelsið eins mikið og þeir geta
mögulega hugsað sér.
Dæmin hrannast upp. Menn
ræða nú í alvöru að banna reyking-
ar algerlega á veitinga- og
skemmtistöðum og líklega öðrum
stöðum þar sem fólk kann að safn-
ast saman. Og gera það í nafni
mannréttinda! Það má ekki einu
sinni tala um tóbak, nema til að
hallmæla því. Augljóst er að næsta
skref verður að banna sjálft tóbak-
ið. Og næsta skref þar á eftir: að
skylda alla sem eru 40 ára og eldri
til að hoppa og skoppa í Líkams-
ræktarstöð ríkisins.
Fáránleg afskipti
Það eru alls kyns ráð og nefndir
sem hafa það hlutverk, að minnsta
kosti að eigin mati, að skipta sér af
furðulegustu málum. Jafnréttis-
nefnd Reykjavíkurborgar setti ís-
landsmet í furðum á fundi sínum
15. september þegar hún gerði
tvennt: Hún ákvað að láta skoða
hvort ekki væri ástæða til að banna
að dagpeningar væru notaðir tii
kaupa á kynlífsþjónustu. Ef það
gengur eftir hlýtur að mega líta svo
á að fullkomlega eðlilegt sé að
kaupa fyrir þá heróín. Á þessum
sama fundi kvartaði nefndin yfir
Skinfaxa, forvarnarblaði Ung-
mennafélags fslands, vegna ósköp
saklausrar umíjöllunar blaðsins
um fyrirsætustörf. Nefndin vill
nefnilega banna skoðanir sem lýsa
„gömlum staðalfmyndum af kynj-
unum". Það er sannarlega ískyggi-
legt að hér skuli vera kominn vísir
að Yfirritskoðun hins opinbera.
Hvert skyldi verða næsta verkefni
hennar? Að banna Þyrnirós af því
að hún var eitthvað svo ósjálf-
bjarga?
Einhverra hluta vegna sá nefndin
reyndar ekki ástæðu til að gera at-
hugasemdir við þá staðhæfmgu f
grein Skinfaxa að „marga unga
drengi [dreymdi] um að verða at-
vinnumenn í knattspyrnu". Hvers
eiga aumingja drengirnir að gjalda
sem ekki eiga möguleika á að láta
þennan draum rætast? Er ekki veg-
ið að sjálfsmynd þeirra? Skyldu þeir
ná sér?
Móðursýki
Það er til marks um hve ógnar-
vald pólitískrar rétthugsunar er
orðið mikið að ég þorði ekki öðru
en að fletta upp í orðabók hvort
millifyrirsögnin hér að ofan, „móð-
ursýki", væri enn þá viðurkennt orð
eða hvort það teldist vafasamt eða
meiðandi. Svo virðist ekki vera:
„óhaminn æsingur, geðshræring
umfram tilefni, hystería". Áhuga-
menn um vandað málfar hefðu ef-
laust mótmælt „hysteríu" þannig
að þeir sem kunna að hafa móðgast
eru beðnir afsökunar á þessari
„gamaldags staðalímynd".
En það er sem sagt sífellt verið að
Hægt og rólega, en
ákveðið, virðast frjáls-
lyndir menn vera að
tapa baráttunni um
hvernig þjóðfélagið sem
við lifum í eigi að vera.
hræða fólk upp úr skónum. Virtur
maður spáði því um aldamótin
1800 að Lundúnaborg myndi bók-
staflega hverfa á bólakaf í hrossa-
skít eftir einhvern tiltekinn ára-
fjölda. Skyldi íslensk ferðaþjónusta
fara á hausinn vegna hvalveiða?
Skyldi ég vera með vélindabak-
flæði? Skyldi HABL leggja heims-
byggðina í gröfrna? Nú, er það ekki
banvænt nema í 4 tilfellum af 100?
Og landlæknir búinn að aflýsa
hættunni, segirðu? En þarf ekki
samt að setja reglur sem banna
bönkunum að eiga og reka fyrir-
tæki til lengdar? Nú, er það nú þeg-
ar bannað með lögum? En þarf ekki
að banna umfjöllun ábyrgðarlausra
ungmennafélaga um fyrirsætur?
Eru þær ekki alltaf í megrun, sem er
jú hreinasta „áhættuhegðun"? Og
ætlar enginn að veita þessum
manni sem missteig sig á gang-
stéttinni áfallahjálp?
Hægt og rólega, en ákveðið, virð-
ast frjálslyndir menn vera að tapa
baráttunni um hvernig þjóðfélagið
sem við lifum í eigi að vera. Mér líst
ekki á blikuna - en vonandi er það
bara til marks um móðursýki.