Dagblaðið - 12.05.1978, Blaðsíða 21

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 12.MA1 1978.
Tré og rannar
nauðsynleg vörn fyrir
stormi og forvitnum
augum nágrannanna
Allir garöræktendur hafa komizt að
raun um að nauðsynlegt er að hafa skjól
gegn vindum og veðri. t þéttbýli verður
auk þess að byrgja fyrir innsýn, þannig
að menn geti verið i næði.
Þannig getur garðurinn orðið hent-
ugur staður bæði fyrir smærri og
viðkvæmari gróður og einnig notalegur
dvalarstaður fyrir heimilisfólkið.
Trjágróður er nauðsynlegur einnig til
þess aö setja svip á garðinn og landslagið
í heild. Þess vegna er yfirleitt byrjað á að
gróðursetja limgeröi og skjólbelti þegar
byrjað er að vinna i garðinum. Hérlendis
er ekki ýkja mikið úrval af tegundum:
tslenzka birkid er ágætt. Það er þétt-
vaxið og gefur gott skjól, þótt það sé
svolitið seinvaxið. Ef hægt er að fá vel
greinóttar plöntur fæst limgerði sem er
með klippinu, hægt að halda þéttu alveg
niður við jörð.
Þegar gróðursett er I limgerði eru
oftast settar 4 plöntur á metra. Ef
landrými er nóg er tilvalið að planta röð
innan við limgerðið sem síöan fengi að
vaxa óklippt. Hæfilegt bil á milli plantna
er 1 — 1,5 metrar.
Flestar viðitegundir eru góðar i
limgerði. Víðir er fljótvaxinn og greinist
: vel eftir klippingu. Stórvaxinn, þó ekki
að sama skapi fallegur, er þingvfðirinn.
Hann vill kala nokkuð og er sveppsæk-
inn. Enda ekki vist að hann sé til á
markaðinum hér.
Aftur á móti er annar stórvaxinn viðir
sem orðinn er vinsæll hér á síðustu
árum, það er Alaskavíðir. Hann hefur
grágræn, ílöng blöð, sem eru silfurgljá-
andi á neðra borði. Það er mjög
skemmtilegt að sjá blöðin bærast í
golunni.
Viðja er einnig nokkuð algeng, en af
henni eru til mörg afbrigði, sem eru mis-
munandi harðger. Sama má segja um
islenzka gulviðinn, en hann’er yfirleitt
með mjóum greinum, einkum ár-
sprotamir. Einnig eru til skriðuiafbrigði
Óg þau hækka aldrei neitt að ráði.
Eitt afbrigði af gulviði sem talinn er
kynblendingur á milli loðvíðis og
gulviðis, hefur náð miklum vinsældum
og útbreiðslu hér á landi. Það er brekku-
víðirinn. Hann er nokkuð fljótvaxinn og
þéttvaxinn, þar sem hann fær nóga
næringu. Hann er vorfallegur og kelur
ekki. Ef hægt er að fá kröftugar, niður-
klipptar plöntur má alveg að skaðlausu
‘ hafa 30—40 cm á milli þeirra.
Síðast en ekki sizt skal nefna gljáviði.
Hann laufgast seint, en heldur
dökkgrænum, gljáandi blöðum sínum
framundir jól. Gljáviðirinn hefur einnig
annan kost, á hann sækja lítil óþrif.
Til eru fleiri tegundir sem nota má I
skjólbelti og limgerði. Nefna má
gráreyni sem er vindþolinn og greinir sér
vel. Hann verður e.t.v. gisinn neðst með
aldrinum, en sem innri röð I belti, er
hann ágætur. Ábngerði hefur verið í
mörg ár við Sóleyjargötu. Álmplöntur
virðast vera mismunandi harðgerar.
Fyrir nokkrum árum var álm plantað á
ýmsum stöðum en sú ræktun mistókst
algjörlega.
Síberiskt baunatré getur verið
Ijómandi fallegt í hátt gerði. Það ber
finleg ljósgræn blöð.
Beinvaxið tré eins ogAlaskaösp hefur
verið klippt I limgerði með góðum
árangri.
Marga smárunna er hægt aö nota i lág
gerði t.d. milli beða og meðfram gang-
stéttum og til að skipta garðinum í reiti
ef þess er óskað.
Alparibs er liklega þéttvaxnasta
gerðið sem völ er á. Það má halda þvi
niðri i um 50 cm hæð, en það getur orðið
einn til einn og hálfur metri á hæð. Það
laufgast snemma. Blöðin eru ljósgræn.
Blómin eru lítið áberandi en berja-
uppskeran, getur orðið talsverð að
haustinu. Berin eru alveg bragðlaus. En
fræin eru viljug að spíra sé þeim sáð að
hausti. Alparibs getur lika sómt sér vel
eitt sér, hvort sem það er klippt I kúlu
eða haft óklippt.
Glansmispill er annar smárunni af
svipaðri stræð. Þar sem landrými leyfir
má hafa hann óklipptan, en hann getur
orðið á annan metra á breidd. Með
klippingu má síðan halda honum I 50
cm breidd. Mispillinn laufgast snemma,
blöðin eru dökkgræn, en rétt fyrir lauf-
fall verða þau eldrauð. Til eru fleiri
tegundir af mispli sem nota má bæði I
limgerði og sem staka runna, en glans-
mispillinn er algengastur og harðgerð-
astur.
Svo eru ýmsar tegundir af kvistum,
algengastur er liklega dögglingskvistur.
Hann breiðir töluvert úr sér með rótar-
. sprotum og er e.t.v. heppilegri i smá-
GARÐYRKJA
þyrpingu en i gerði. Hann blómgast á
ársprotunum og til að fá kröftugar
greinar á helzt að klippa hann alveg
niður á hverju ári. Blómin eru rauðleit
og koma i skúfum efst á stönglinum.
Viöikvistur er mjög svipaður, svolitið
grenni og blómstrar hvítum skúfum.
Hann þarf ekki eins mikla klippingu.
Birkikvistur er orðinn mjög vinsæll.
Hann er lágvaxinn og þéttvaxinn.
Blöðin rainna á birkilauf og þaðan
kemur nafnið. Hann byrjar að blómstra
mjög ungur.
Birkikvisturinn er mjög harðgerður
en varast skal að gefa honum of mikið af
köfnunarefni. Ef það er gert að vetri til
vilja nýir sprotar vaxa upp og hylja
blómin, sem myndast á fyrra árs vexti.
Ef honum er gefið köfnunarefni seint á
sumrinu vill hann vaxa of lengi fram-
eftir hausti og þá verður vöxturinn of
linur til að þola vetrarnæðinginn. Þaðer
ágæt regla að bera aldrei köfnunarefni á
tré og runna eftir 1. júli.
Á Norðurlöndunum er snækvistur
mikið notaður, þar sem hann getur orðið
alveg hvítur af blómum. Hann
hefur ekki reynzt vel hér á landi. I gras-
garðinum I Laugardal I Reykjavík má
sjá margar skemmtilegar tegundir sem
búast má við að verði á markaðinum í
framtiðinni hér á landi.
STEYPIÐ GARÐ-
FLÍSARNAR SJÁLF
Sumir eru svo handlagnir að allt
leikur I höndunum á þeim. Þeir geta gert
allt sjálfir og spara sér þar með mikið fé.
Skemmtilegar fltsar I garðinn ætti að
vera hægt að búa til sjálfur án þess að
eiga á hættu að allt fari I vaskinn. Flís-
arnar eru steyptar úr blöndu af fjórum
hlutum af sandi eða flngerðri möl og
einum hluta af sementi, sem hellt er i
lítra mjólkurfernur. Gerið loftgöt i
botninn á fernunum og skerið af þeim
að ofanverðu. Búið siðan til tréramma
og raðið fernunum í hann. Gætið þess
að ramminn standi ekki á loftþéttu
undirlagi. Fernurnar eiga að standa þétt
saman. Þegar búið er að hella sements-
blöndunni I þær, er ramminn allur
hristur vel til þannig að ekki séu loft-
bólur i fernunum.
Að sjálfsögðu má blanda litarefni
saman við „deigið” rauðar og gular flisar
eru mikið I tízku I garða. Flísamar eru
tilbúnar til notkunar eftir einn sólar-
hring og þeim má raða i margs konar
mynztur.
Nokkur minnisatriði um tré og runna
Birki getur orðið þéttvaxið i Gljáviðirinn laufgast seint en heldur Mispillinn laufgast snemma og
limgerði. Hæfilegt er að gróðursetja gljáandi blöðum framundir jól. verður eldrauðurá haustin.
fjórar plöntur á metra. Slberískt baunatré er fallegt í hátt Ýmsir kvistir hafa náð vinsældum,
gerði. Hægt er að klippa Alaskaöspina þeir eru lág- og þéttvaxnir.
Viðirinn er fljótvaxinn. 30—40 cm i limgerði.
eiga að vera milli brekkuviðisplantna Alparibs er þéttvaxnasta gerði sem Köfnunarefni má ekki bera á tré og
sem eru fljótvaxnar og þéttvaxnar. völ er á. runna eftir 1. júlí.
Sjá
einnig
bls. 27
Þúsundir bióma
á einum stað. Gjafavörur fyrir alla. Lofið
yngstu kynslóðinni að skoða apana á meðan
þér skoðið blómin.
Opið í sumar til kl. 7 alla daga.
BLÓMASKÁU MICHELSEN
Sími 99—4225, Hveragerði.
AHt tí! garðyrkju
Úðunartæki í öllum stærðum, handdælur, traktorsúðadælur, fyrir
jurtalyf.
Lyf gegn meindýrum, gróðursjúk',A"""" ""
★ Matjurtafrœ
★ Grasfræ
★ Garðyrkjuverkfœri
Verzlið hjá fagmönnum
Gerið verðsamanburð
Sendum í póstkröfu um
land allt.
Söiuféiag
garöyrkjumanna,
Reykjanesbraut 6. Sími24366.
T