Dagblaðið - 22.06.1978, Qupperneq 25

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 22. JÚNÍ 1978.
25
lársnyrting Míilia kórs

Myndlist
AÐALSTEINN
INGÓLFSSON
BÍLAPARTASALAN
Höfum úrval notaöra varahluta íýmsar
tegundir bifreióa, tildæmis:
Einnig höfum við úrval afkerruefni,
til dæmis undir vélsleöa.
Sendum um allt land.
BÍLAPARTASALAN
Höföatúni 10 — Sími 11397
lögðu grundvöll að nýrri og „and-
franskri" list: Hans Hoffmann. De
Kooning. Gorky. Guston og Frans
Kline. svo einhverjir séu nefndir. —
en flestir eiga þeir verk hér.
Teikningar þeirra segja fyrir um
áhugamál þeirra. Þær eru frjálslegar
og lifrænar og - lúta ekki öðrum
ISgmálum en tilfinningu hvers og eins.
Eftir það kemur andsvar i formi listar
sern tókáftur við aðglíma við eðli hlut- '
arins og hlutveruleikans, með snert af
Dada: Warhol, John. Odenburg.
Dine og Lichtenstein og nýtt hlutleysi
og ný nákvæmni kemur til sögunnar í
teikningtinni. Eftir 1960 konia svo
fram minimalistar og kerfisiistamenn
ýmiss konar, ásamt hár'ná-
kvæmum raunsæismönnum og nú er ,j
svo komið að flestar greinar mynd-
listar lifa saman góðu lífi, þótt eitt við- :
horf kunni að vera ofar á baugi annan l
dagitiri''en’hifin. Það væri að æra |
óstððugaft'áð géjá'úrh''aHa:'þái;íistáj',‘ í
meriW'sém hér:eruy eri þó érú Tibkkrir" 5
sem er sérstaklega gaman áð sjá á
landinu: Christo og „Tillögu” hans.
sem sýnir hve snjall teiknari Búlgarinn
er fyrir utan allt annað. De Kooning
og „Konu” hans, raunsæismálarann
Janet Fish sem sérhæfir sig i flöskum
og glösum, Lasansky og dansara hans,
Sol Le Witt, Ruscha og meinlega
mynd hans, Smithson og svo hinn
bráðskemmtilega teiknara og hugsuð,
Saul Steinberg. í lokin ber að þakka
fyrir vandaða og eigulega skrá sem
sýningunni fylgir.
Jafnvelí byssupúðri
að teikna
Listmálari er þvi ekki aðeins að
„mála” þegar hann dregur pensil eftir
lérefti. heldur er hann einnig að
„teikna” með penslinum, skilja einn lit
frá öðrum, afmarka form frá öðru
formi. Nú á dögum er hugtakið
„teikning” að sjálfsögðu orðið enn
yfirgripsmeira, — hún spannar yfir
tímamælingar Kristjáns Guðmunds-
sonar, útreikninga láðlistarmanna og
fjarstýrt riss listamannsins Sol le Witt,
svoeitthvaðsé nefnt.
Svona til að minna okkur á hið
margbreytilega eðli „teikningar” hefur
Listasafnið I Minnesota sent okkur
yfirlit yfir ameriskar teikningar í
hartnær 50 ár og verða þær sýndar i
Listasafni Íslands I tilefni Listahátiðar
til mánaðamóta. Í staðinn ætlar svo
Minnesota safnið að sýna íslenska list.
Megi guðirnir gefa Listasafninu styrk
og vilja til að velja marktækt úrtak
islenskrar listar á þá sýningu. Á
þessari bandarisku sýningu er svo
sannarlega margt um aðferðir. blek-
myndir, blýantsriss, pastelmyndir. túss
— og jafnvel akrýl og olíumyndir.
fyrir utan verk gerð i alls kyns furðu-
leg lefni eins og byssupúður.
Pollocks og vatnslitamynda Mark
Rothkos. Af yngri bandaríkjamönn-
um sakna ég tilfinnanlega verka
Raushenbergs, Dibenkorns og Frank
Stella (og svo Oldenburgs, sem er á
lista en ekki kom...). En varla er hægt
að fúlsa við sýningu sem dregur saman
svo þekkta amerikana sem Albers,
Calder, Christo, De Kooning, Guston,
Hoffmann, Johns, Kline, Le Witt,
Motherwell, Rivers. Shan, David
Smith, Smithson, Tobey og Warhol,
— þótt maður hefði getað óskað sér
skemmtilegri verka eftir suma þá
fugla. Verkin eftir Smith og Rivers eru
t.d.ósköp veikluleg.
Glíman við París
Það er torvelt að koma auga á
nokkur sameiginleg einkenni I þessum
teikningum. Á franskri sýningu blasa
þegar við manni sérstök frönsk ein-
kenni: fágun, flottheit og sterk
meðvitund um sameiginlega hefð, en
annað er uppi á teningnum með
Marsden Hartley og dadaista eins og
Man Ray. En sú list hlaut engan
hljómgrunn meðal bandaríkjamanna
og eftir 1920 gengu menn aftur á vit
hefðarinnar og þurftu því að byrja upp
á nýtt eftir 1930. Þá hóf David Smith
að skapa sér skúlptúr, Stuart Davis
þróaði sinn ameriska kúbisma. Jan
Matulka glimdi við frönsk áhrif, en
flestir aðrir stunduðu eins konar arn-
erískan natúralisma: Rico Lebrun,
Georg Luks, Reginald Marsh og fleiri.
Ekki þykir undirrituðum hann ýkja
spennandi en þó komu fram á þeim
tíma mikilhæfir listamenn eins og Ben
Shan og Morris Graves sem
umbreyttu honum á Ijóðrænan hátt.
Ekki má heldur gleyma sérstökum
persónuleikum eins og John Marin
sem Pollock dáði mjög.
Mörg viðhorf
Þegar liður á þriðja áratuginn koma
fram á sjónarsviðið þeir listamenn sem

Armú/a26
2. hæð
Sím/34878.
Pantið
tíma
ísíma
34878
Domu- og
herrakfíppi
Ármúta26
Stórar gloppur
Hvers vegna eru þetta svo
„teikningar” fremur en eitthvað
annað? Er það stærðin seni ræður?
Andy Warhol: Mao.
Christo: „Tillaga”.
! j i
Varla, þvi! „Tillaga” Cljristo^ er lijj
jdæmis yfirj tvo metra áibreidd og á
- annan metfa á hæð. Endanlega gefst
' maður upp á því að leita að fullnægj-
' andi skilgreiningu og þá erekki annað
að gera en það sem ætlast var til I
upphafi, þ.e. að njóta verkanna. Það
er ekki erfiðleikum bundið, því á
sýningunni má finna margan dýrgrip-
inn. Þóer þetta varla tæmandi yfirlit,
því nokkrar stórar gloppur eru I
valinu. Ég sakna t.d. mikilvægra
vatnslitasnillinga eins og Charles
Deniuth og Georgiu O’Keefe, litkrítar
og blekteikninga Arshile Gorky (slæni
ávöntun það), svarthvítra teikninga
am^jikaná. í og1 með ;vegna , hipna
mörgu þjóðarbrita seni korna ' vkV
sögu myníilistar par í landi. Þci grillir
kannski i eitt sem sameinar þorra
þeirra listamanna sem hér. eru, —
baráttuna við „módernismann” frá
París. Saga ameriskrar mýndlistar frá
því um aldamót segir frá skyndilegum
áhlaupum inn í musteri framúrstefnu
og jafn hröðu afturhaldi, fyrir áhrif
hins íhaldssama tiðaranda i Bandaríkj-
unum. Á árunum 1912—20 virtist
sem Amerika mundi verða þátttak-
andi i þeim myndlistarbyltingum sem
áttu sér stað í Frakklandi, í verkum
málara eins og McDonald Wright og
íslenskir myndlistarmenn hafa verið
furðu tregir að viðurkenna að þeit
gætu yfirleitt teiknað. Öll áhersla
hefur verið lögð á að sýna máluð eða
mótuð verk, fullþroskuð eins og Pallas
Aþena úr höfði Seifs. Hin margþætta
sköpunarvinna. úrvinnsla og þróun
gegnum ótal skissur, hefur verið falin
augum sýningargesta, — sem í sann-
leika sagt hafa ekki lagt ýkja hart að
listamönnunum að fá að sjá frum-
myndir. Én öll sólarmerki benda til
þess að smekkur fólks sé að breytast og
farið er að meta alls kyns teikningu á
líkan hátt pg fullunnin verk, en þó
með tilliti til hins ólíka markmiðs
þeirra. Reyndar er næsta erfitt nú til
dags að greina á milli „teikninga” og
endanlegra verka. Á ítaliu hefur orðið
„disegno” ævinlega haft tvenns konar
merkingu, þ.e. „teikning” og það sem
enskir kalla „design” (og við líklega
„hönnun”...). Þeir skildu það nefni-
lega manna fyrst að „teikning” er ekki
einungis formynd að stærra verki,
gerð með blýanti, kol eða penna á
pappír heldur er teikningin það sem
heldur öllum tvívíðum verkum saman.
markar útlinur, tengir fleti o.s.frv.
Að mála er
Jasper Johns: Bjórdösir.
Ford Pick-up 1966 Volvo Duet 1965
Rambíer Americao 1S67 iVioskvitch 1S72
Chevrolet Impala 1965 Skoua’i 00 1972 |
Cortina 1967-1970 I
LISTAHÁTÍÐ
H - 1978