Dagblaðið - 13.12.1978, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 13. DESEMBER 1978.
ÆMSBIAÐIÐ
irjálst, oháð dagblað
Útoafandfc DagbteOið hf.
Fl—wkw—ld—<j6tfc Svainn R. Eyjólfsson. RKstjóri: Jónas KHstjánsson.
Fréttastjórfc Jón Biryir Pétursson. RKstjómarfuRtrúi: Haukur Helgason. SkrHstofustjóH ritstjómar Jó-
hannos RoykdaL Íþróttir Hailur Sfmonarson. Aðstoðarfráttastjórar Atii Stainarsson og ómar ValdÉ
marsson. Mormingarmál: Aöabteinn IngóHsson. Handrit: Ásgrimur Pábson.
Blaðamorm: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, EHn Afcerts-
dóttir, Gbsur Srgurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Haliur Haflsson, Heigi Pátursson, Jónas Haraldsson,
ólafur Geirsson, ólafur Jónsson. Hönnun: Guðjón H. Pábson.
Ljósmyncfir Ari Krisdnsson, Ámi Páll Jóhannsson, BjambHur BjambHsson, Hörður Vilhjálmsson,
Ragnar Th. Sigurðsson, Sveinn Pormóðsson.
Skrifstofustjórfc Óbfur EyjóHsson. Gjaldkori: Þráinn ÞorieHsson. Sökistjóri: Ingvar Svoinsson. DreHing-
arstjórfc Már EJM. HaNdórsson.
Ritstjóm Siðumúb 12. Afgreiðsb, áskriftadeild, augtýsingar og skrifstofur Þveriiohi 11.
Aðabkni bbðsins or 27022 (10 línur). Áskrift 2500 kr. á mánuði innanbnds. i lausasölu 125 kr. eintakið.
Sotning og umbiot Dagblaðið hf. Siðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hflmir hf. Siðumúb 12. Prentun:
Árvakur hf. SkaHunnl 10.
Alþýðuflokkurinn heldur sínu
Mest kemur á óvart sú niðurstaða ,
skoðanakönnunar Dagblaðsins á fylgi
stjórnmálaflokkanna, að Alþýðuflokkur-
inn skuli enn halda að mestu leyti fylgis-
aukningu kosninganna í sumar. Sam-
kvæmt könnuninni hefur hann nú 21%
fylgi í stað 22% í sumar.
Því hefur verið haldið fram, meðal annars í leiðurum
Dagblaðsins, að fylgið sé að hrynja af Alþýðuflokknum
vegna erfiðrar stöðu hans í ríkisstjórninni. Niðurstaða
skoðanakönnunarinnar knýr okkur og aðra til að endur-
skoða þetta álit.
Að vísu mega menn ekki taka niðurstöður skoðana-
kannana of alvarlega. Við minnumst þess þó eins og
fleiri, að skoðanakannanir Dagblaðsins fyrir kosningar
þessa árs fóru ótrúlega nærri réttum úrslitum. Við treyst-
um þeim því betur en áður.
Um þetta sagði Eiður Guðnason þingmaður í viðtali
við Dagblaðið í gær: „ .. .ég hef tilhneigingu til að hafa
nokkra trú á ykkar skoðanakönnunum í ljósi reynslunn-
ar. Fyrir síðustu kosningar töldu ýmsir, að þetta væri
lítið að marka, en annað kom í ljós.”
Um úrslitin almennt sagði Eiður: „Ég held, að ríkis-
stjórnin sé ennþá svona hóflega vinsæl. Hvað hún
verður það lengi, er aftur annað mál. Það fer náttúrlega
eftir því, hvað gerist hér á næstu mánuðum, fram til l.
marz.”
Svipuð sjónarmið komu fram hjá ýmsum sem þátt
tóku í könnuninni. Þeir sögðu, að ríkisstjórnin hefði
setið svo skamma hríð, að lítil reynsla væri enn komin á
störf hennar. Biðlund þessa fólks kann að þrjóta síðar í
vetur, ef rikisstjórnin verður þá ekki talin hafa staðið sig
nógu vel.
Annað hvort er, að kjósendur telja Alþýðuflokkinn
ekki hafa svikið kosningaloforð með eftirgjöfum í ríkis-
stjórn eða þá, að þeir telja fyrirvara þingmanna flokksins
og yfirlýsingar þeirra um sérstöðu vera fullnægjandi í
hinni pólitísku taflstöðu.
Sjálfstæðisflokkurinn ísókn
Hin meginniðurstaða skoðanakönnunarinnar kemur
minna á óvart, hin mikla fylgisaukning Sjálfstæðisflokks-
ins. Hann er eini stjórnarandstöðuflokkurinn og nýtur
þess einnig, að ríkisstjórnin er á kafi í margvíslegum
vandamálum.
Athyglisvert er þó, að flokkurinn skuli á aðeins nokk-
urra mánaða stjórnarandstöðu hafa náð nærri öllu því
fylgi, sem hann tapaði í kosningum sumarsins. Hann
hefur nú endurheimt fylgið, er hann náði á öllu valda-
skeiði síðustu vinstri stjórnar, sem var mjög óvinsæl.
Samkvæmt könnuninni hefur Sjálfstæðisflokkurinn
aukið fylgi sitt úr 33% í 42%. Þessi aukning er að veru-
legu leyti utan Reykjavíkur og er nú svo komið, að flokk-
urinn er stærri utan hins gamla höfuðvígis en innan þess.
Könnunin sýndi fylgisaukningu flokksins í Reykjavík
úr tæpum 40% í 41 %, sem er afar lítið í samanburði við
aðra landshluta. Þetta bendir til, að flokknum muni
reynast mjög torsótt að ná aftur meirihluta í Reykjavík,
þótt honum kunni að öðru leyti að vegna vel í stjórnar-
andstöðu.
f
Danmörk:
Nema svik á virð-
isaukaskatti 45
milljörðum á ári?
—nærri þriðjungur fyrirtækja sem rannsökuð voru höfðu
vantalið en sum höfðu líka greitt of mikið
Dönsk skatt- og tollyfirvöld hafa
uppgötvað að á undanförnum árum
hefur þriðjungur þeirra fyrirtækja sem
greiða hafa átt virðisaukaskatt eða —
moms — vantalið hann fram af ein-
hverjum ástæðum. Heildarupphæðin
sem ekki hefur verið greidd er eitt
hundrað fimmtíu og þrjár milljónir
danskra króna eða jafnvirði tiu millj-
arða islenzkra króna. Af tæplega sex-
tíu þúsund fyrirtækjum sem könnuð
hafa verið hafa tæplega tuttugu þús-
und dregið undan skattgreiðslunum.
Þar af hafa um það bil tólf hundruð
fyrirtæki verið það gróf í undandrætt-
inum að málum þeirra hefur verið
skotið til dómstólanna.
Taliö er að allt að þrjú hundruð og
sjötíu þúsund fyrirtæki séu skyld að
telja fram vegna virðisaukaskattsins.
Telja skattyfirvöld líklegt að sama
gildi um þau fyrirtæki, sem ekki hafa
verið rannsökuð. Ef það er rétt er
þriðjungur skattskyldra fyrirtækja i
Danmörku brotlegur. Ef brot þeirra
eru hlutfallslega jafnmikil og þeirra
sem orðið hafa að opna bækur sínar
fyrir embættismönnum skattyfirvalda,
þá nema svik á virðisaukaskatti í Dan-
mörku tæplega sjö hundruð milljón-
1»
Kaupi útgeröarfyrirtæki eða önnur
slik, sem undanþegin eru virðisauka-
skatti, til dæmis vefnaðarvöru fyrir
skip sín hefur þótt bregða við að nokk-
ur hluti þess sem keypt er verði eftir
hjá eigendum og forráðamönnum i
landi.
um danskra króna eða jafnvirði um
það bil fjörutíu og fimm milljarða is-
lenzkra króna.
Talsmaður þeirrar deildar danska
tollkerfisins, sem eftirlit hefur með
innheimtu og framtali á virðisauka-
skatti, segir að helzt sé farið í þau
fyrirtæki sem grunsamleg megi teljast.
Aftur á móti sé starfsliðið það fjöl-
mennt að takast megi að fara i lang-
flest fyrirtæki einhvern tima á
hverjum fimm árum. Þó sé reglan
ávallt sú að nokkur hluti fyrirtækj-
anna sé rannsakaður á hverju ári.
Reglur i Danmörku eru þannig að
sá hluti virðisaukaskattsins sem fyrir
tækin gefa ekki upp á tilsettum tíma
en uppgötvast við endurskoðun skatt-
yfirvalda, er vaxtalaus þangaö til.
Því er Ijóst að hluti þeirra eitt
hundrað fimmtíu og þriggja milljóna,
sem komið hefur í Ijós að vantaldar
hafa verið við virðisaukaskattframtöl-
in, hefur verið í veltu viðkomandi
fyrirtækja i fimm ár án vaxta eða ann-
ars kostnaðar fyrir þau. Reglur kveða
aftur á móti svo á að um leið og búið
er að uppgötva undandráttinn þá eru
reiknaðir 1,3% dráttarvextir á mánuði
þar til skuldin er greidd.
Yfirmenn tollgæzlunnar taka fram i
þessu sambandi að ekki sé ávallt um
að ræða visvitandi undandrátt á virð-
isaukaskattinum. Stór hluti tilvikanna
á rætur að rekja til þess að stjórnendur
fyrirtækjanna hafa ekki farið ná-
kvæmlega eftir þeim flóknu reglum
sem gilda um virðisaukaskattinn í
Danmörku. Auk þess segir tollgæzlan
að starfsmenn hennar verði að færa
sönnur á að undandrátturinn hafi
verið framkvæmdur í sviksamlegum
tilgangi til að slík mál geti farið fyrir
dómstóla. Af þeim tæplega tuttugu
þúsund tilfellum, sem uppvís hafa
orðið á síðustu tveim árum, hafa að-
eins tólf hundruð verið talin sannan-
lega gerð vísvitandi og þvi vísað til
meðferðar dómstóla, eins og áður
sagði.
Danmörk:
Danskir læknar
áhugalitlir um
reykingavarnir
V
—hlutfallslega fleiri danskir læknar reykja en
starfsf élagarnir í nágrannalöndunum
—telja sig ekki eiga að vara sjúklinga við hættum
af tóbaksreykingunum
Danskir læknar hafa yfirleitt ekki
neinn áhuga á að sýna gott fordæmi
og hætta að reykja. Kemur þetta fram
í rannsókn, sem gerð var á vegum
Heilsufræðistofnunarinnar í Kaup-
mannahöfn. Samtímis þessum upplýs-
ingum þá upplýsti heilsufræðistofnun-
in að talið væri að fimmta hvert
dauðsfall í Danmörku megi rekja til
sjúkdóma, sem verði vegna tóbaks-
neyzlu.
Samkvæmt rannsókninni þá reykja
danskir læknar hlutfallslega mun
meira en starfsfélagar þeirra annars
staðar í heiminum. Eru læknar i þró-
unarlöndunum þá undanskildir. Svo
virðist sem dönsku læknamir hafi ekki
hlustað á áróðurinn gegn reykingum,
sem þeir eða samtök þeirra hafa þó átt
þátt í að reka gegn reykingum og skað-
semi tóbaks.
Rannsóknin birtist í tímariti
danskra hjúkrunarfræðinga og var
framkvæmd undir yfirstjórn sérfræð-
ings í lungnasjúkdómum. Ekki eru þó
allir ánægðir með framkvæmd könn-
unar þessarar i Danmörku. Benda
gagnrýnendur á, að hæpið sé að draga
viðamiklar ályktanir af könnun með
svo litlu úrtaki eins og gert hafi veriö
varðandi dauðsföll af völdum reyk-
ingasjúkdóma.
Sérfræðingurinn bendir þó á, að ef
hægt eigi að verða að sannfæra hinn
almenna borgara um skaðsemi tóbaks-
neyzlu þá verði hinir rúmlega eitt
hundrað þúsund starfsmenn við
sjúkrahús og heilbrigðisstofnanir í
Danmörku að sýna gott fordæmi.
Næstum sex þúsund af þessum starfs-
mönnum séu læknar og komið hafi í
Ijós að þeir séu sá hópurinn innan