Frjáls verslun - 01.12.1958, Blaðsíða 11

sem þau eru þegar búin að semja um. Þessi
samningur bætir aðstöðu þeirra, sem að honum
standa, í samkeppni við aðra, og það veitir
þeim mikilvæg gagnkvæm réttindi. Spurningin
er, hvort þau eigi að ieyfa öðrum þátttöku-
ríkjum að taka þátt í þessum hagnaði án þess
að þeirra dómi, að full bót komi á móti. Sex-
veldin koma í samningunum um fríverzlun
Evrópu að verulegu leyti fram sem heild. Þau
liljóta nú, eftir að samningur þeirra tók gildi, að
samræma sjónarmið sín, en það er vitað, að all-
verulegur skoðanamunur ríkir á milli þeirra.
Frakkar, en á þeim hafa margar breytingar
í stjórnmáluin Evrópu strandað á undanförn-
um árum, eru ekki á þeirri skoðun, að auðvelt
sé fyrir sexveldin að fallast á fríverzlunarsamn-
ing, án þess að mjög tryggilega sé um hnúta
búið. Þeir eru þeirrar skoðunar, og það hefur
margsinnis komið fram í þeim samningum, sem
þegar hafa átt sér stað, að með fríverzlunar-
tillögunum séu löndin 11 að reyna að koma því
þannig fyrir, að þau njóti allra ávaxtanna af
tollabandalagi sexveldanna, en taki ekki á sig
samsvarandi skuldbindingar á móti. Frakkar
haía jaínvel haldið því fram, að tillögurnar um
fríverzlun séu í eðli sínu að miklu leyti ósam-
ræmanlegar tollabandalaginu, þær muni rjúfa
það rökræna samhengi, sem í því felist, sérstak-
lega að því varðar tolla gagnvart öðrum ríkjum.
En eins og þið liljótið flest að vita þegar, er mis-
munurinn, að því er tollum viðkemur, milli
tollabandalagsins og fríverzlunarsvæðisins sá,
að það íyrrnefnda er hreint tollabandalag með
sameiginlegum tollum gagnvart öllum, sem utan
við standa, en fríverzlunarlöndin eiga að geta
sjálf haft hvaða tolla, sem þau vilja, gagnvart
öðrum en þátttökuríkjum bandalagsins.
Stöðugar samningauinleitanir
Samningurinn um fríverzlunarsvæðið heíur
verið í höndum sérstakrar ráðherranefndar síð-
an í október síðastliðnum. Þessi ráðherranefnd
liefur fengið það verkefni að reyna að koma
sanaan samningsuppkasti, sem gæti legið fyrir
um mitt árið 1958 og ef til vill gengið í gildi
fyrir árslokin eða um sama leyti og samningur
sexveldanna kemur til framkvæmda. Á þessum
tíma, sem liðinn er síðan ráðherranefndin tók
til starfa, hefur mikið áunnizt, en þó verður að
segja, að þessi tvö stórmál, sem ég nú nefndi,
eru enn þá óútkljáð, enda þótt sjónarmiðin hafi
skýrzt og ekki sé vonlaust um samkomulag áður
en lýkur.
Eins og þið hafið séð í blöðuna, hafa Frakkar
í undirbúningi gagntillögur, um það, hvernig
þeir lmgsa sér, að hægt sé að samrænaa fríverzl-
unina og sexveldasamninginn. Frakkar hafa líka
í undirbúningi nýjar tillögur una landbúnaðar-
vörur og meðferð þeirra innan fríverzlunarsvæð-
isins. Það er ekki hægt á þessu stigi málsins að
spá neinu una það, hvað í þessum tillöguna nauni
felast, og allra sízt, lavaða möguleikar eru til
þess, að sanakomulag náist una þær.
Aðalatriðið er, að öll þátttökuríki O.E.E.C.
og þá ekki sízt löndin 11, sem standa utan við
sexveldasvæðið, en þau eru eins og kunnugt er
Dannaörk, Noregur, Svíþjóð, ísland, Bretlaiad,
Irland, Portúgal, Austurríki, Sviss, Grikkland
og Tyrkland, eru sammála um, að það sé nauð-
synlegt fyrir Evrópu, að myndað sé fríverzlunar-
svæði sanatímis því eða um líkt leyti og tolla-
bandalagið nær frana að ganga.
Eðlilega er erfitt að koma í íramkvænad jafn
róttækum og víðtækum tillögum eins og í frí-
verzluninni felast, tillöguna, sem hljóta að hafa
gagnger áhrif á flesta atvinnuvegi þátttökuríkj-
anna, efla suma stórlega, en jafnvel kippa alger-
lega fótuna undan öðrum. En þegar slík hreyf-
ing er komin af stað, er erfitt að stöðva hana
eða snúa henni við. Ef þessi tilraun anistekst,
væri það geysilegur hnekkir fyrir samstarf
Evi’ópu og ekkert líklegra en að hún skiptist
þá í tvær eða fleiri andstæður fylkingar, t. d.
að Bretar kæmu með tillögu um samsteypu
naeð ICanada og jafnvel Norðurlöndum, og þá
væri illa farið að allra dónai.
Það er einmitt þessi skilningur manna í
Evrópu á því, hve mikið er í húfi, að fríverzlun-
arsamningarnir nái fram að ganga, sem verður
til þess, að hægt er að höggva á margan hnút-
inn, sem á vegi verður í samningaviðræðunum,
sem ella væri erfitt að leysa. Við þekkjum það
vel íslendingar, hve torsótt getur verið að þoka
fram smáumbótuna, ef þær snerta mikilvæga
hagsinuni. Það er ekki fyrr en allt kerfið er kom-
ið á hreyfingu, öllu er breytt svo að segja sam-
tímis, sem hægt er að koma slíku fram. Og
þegar þannig er ástatt, eru augu manna oft
opin fyrir hinum réttu hlutföllum málanna, svo
að þeir geta sæmilega greint aukaatriðin frá
aðalatriðununa.
Framh. á bls. 34
I’IÍJÁLS VERZLUN
11