Frjáls verslun - 01.12.1958, Blaðsíða 27

Af Skúla fógefa
Eftirfarandi saga um Skúla fógeta er tekin úr „Nýju
sagnakveri" Einars Guðmundssonar, þjóðsagnasafnara.
Bjarni nokkur, fátækur barnamaður á Vöglurn,
haf'ði oft verið mcð Skúla á ferðum hans. Bjarni
hafði verið mikill fjörmaður, skemmtilegur, en
glettinn. Einu sinni hafði Skúli komið um haust
norðan af Akureyri og Bjarni þá með honum. Höfðu
þeir, og sérstaklega Skúli, verið mikið drukknir,
er þeir fóru seinni part dags af Akureyri. Þeir
komu lieim að smábæ nokkrum, settust þar að
og háttuðu fljótt. Baðstofan var Íítil, með stafnhúsi
litlu, rúm voru þar til beggja hliða og lítið borð
á milli. Bjarni vaknar um nóttina og er með óþol-
andi þorsta, fer að þrcifa fyrir sér á borðinu í
myrkrinu, hvort hann finni ekki neitt til svölunar
og rekur höndina þar í könnu, sem er full með
mjólk. Biarni liafði einhverja skimu af því, að
barnfóstra væri í rúminu á móti þeim Skúla, en
Skúli hraut fyrir framan Bjarna í rúminu. Nú
dettur Bjarna í hug, að þetta muni vera barns-
kannan og mjólk ætluð barninu. En þorstinn kvel-
ur hann. Iíann fer með fingurgóman? >fan í könn-
una og nýr síðan mjólk í skeggið á jkúla, og þar
eð setzt var ofan á nýmjólkina, varð skegg Skúla
allt hvítt af rjóma. Bjarni drekkur því næst allt
úr könnunni og lætur liana svo á borðið aftur,
leggst út af og læzt sofa.
Lítil stund leið. Barnið vaknar hjá stúlkunni og
fer að skæla. Við hljóðin vaknar Skúli, en Bjarni
læzt hrjóta. Stúlkan fer að fálma eftir mjólkinni
barnsins og verður skjótt þess vör, að kannan er
tóm, og kennir kattarskrattanum um j)að. Barnið
herðir á skælunum, og loks ræður stúlkan ekkert
við það. Hún sendir kettinum óbænir og fer að
stríða við að kveikja ljós. Þegar ljósið kemur, þyk-
ist Bjarni vakna og spyr, hvað gangi á. Hann hálf-
rís upp og fer að skima í kringum sig og læzt vera
hálfsofandi, lítur framan í Skúla og segir:
„Andskoti er að sjá þig maður! Þú hefur drukkið
alla mjólkina frá barninu, en skilið eftir vitnin í
skegginu.“
Skúli grípur ósjálfrátt hendi um skeggið og sér
nú þegar glettni Bjarna. Hann talar ekkert orð
um það meir.
Þeir halda áfram ferð sinni daginn eftir, og vill
Skúli komast heim að Okrum um kvöldið. Skúli
forðast að minnast einu orði á glettni Bjarna og
leiðir huga lians sem lengst frá henni. Þegar þeir
koma ofan fyrir mitt Silfrastaðafjall, er komið
myrkur. Segir Skúli þá allt í einu upp úr samtali:
„Héyrðu, Bjarni, -- andskoti er það að hafa ekki
vín í kvöld að hressa sig á ofan Blönduhlíðina.
Hvaða ráð eru til þess að fá vín?“
Bjarni finnur engin ráð til þess.
Eftir stutta stund seglr Skúli:
„Nei, nú man ég nokkuð. Það er brúðkaups-
veizla á Silfrastöðum í kvöld. Já, en ég held, að
ég komi þar ekki við.“
„O, ekkert sakaði, þó að við kæmum þar við.
Við erum þó ferðamenn og verðum að fara þar
um, hvort eð er.“
„Já, að vísu. Nei, ég lield, að ég komi þar ekki
við.“
Þegar þeir komu á hólinn fyrir innan Silfrastaði,
sást mikið Ijós í skálaglugga heima á staðnum. Þá
segir Bjarni: „Gaman væri að vita, hvað um er
að vera þar heima.“ Skúli gegndi því engu.
lliðu þeir svo heim að túni. Þá segir Skúli:
„Nú skulum við fara af baki og hafa hljótt um
okkur. Svo ættir þú að fara hljótt heim og vita,
livað um er að vera, komast að því, hvort nokkur
gleðibragur sé á fólki.“
Bjarni gengur hljótt heim að bænum, en Skúli
laumast á eftir honum. Svo var háttað þá á Silfra-
stöðum, að stór og mikill skáli með stórum stafn-
glugga var fremstur bæjarhiisa. Var mikill glugga-
skans gegnum vegginn. Bjarni skríður á fjórum
fótum inn í gluggaskansinn og fast inn að glugga
og fer að gægjast. inn. Þá hleypur Skúli aftan að
honum og hrindir honum inn gegnum gluggann og
inn í skálann. Bjarni mölvaði þar á veizluborði
glös og könnur, þegar hanu kom niður á borðið.
Uppþot varð mikið í skálanum við hina óvæntu
og skyndilegu komu Bjarna, og hlupu menn til
og tóku hann. En þá sagði Bjarni þetta, sem marg-
ir höfðu að máltæki í Blönduhlíð, þegar ég var
þar:
„Verið þið hægir piltar! Ég var sendur!“
Það er af Skúla að segja, að hann steig hið snar-
asta á hest sinn og reið mikinn heim að Okrum
um kvöldið.
Morguninn eftir sendir Skúli vinnumann sinn
einn fram að Silfrastöðum til þess að borga
skemmdir þær, er stafað höfðu af komu Bjarna..
FRJÁLS VERZLUN
27