Frjáls verslun - 01.12.1958, Blaðsíða 14

Guðmundur Danielsson:
FISKURINN MIKLI
Þegar þetta er skrifað á haustmánuði er veiði-
tíminn á enda fyrir þrem vikum og allt að komast í
samt lag á ný, eins og önnur haust, bæði heilsa
mín og starf. Því að jafnskjótt og veiðitímanum
er lokið breytist heilsa mín og sálarástand og ég
verð annai maður, heilbrigður, mætti segja, með
sterka hneigð til andlegrar vinnu og kyrrsetu, líkt
og fræðimaður eða skáld. Og þannig mun það verða
í vetur, allt þangað til vorar á ný, ég verð inni-
setumaður og skáld og hugurinn allur bundinn við
flókna örlagaþræði kvenna minna og karla og
hversu rekja skuli sögu. Ég veit þetta af reynsl-
unni, þannig var það í fyrravetur og veturinn þar
áður og alla vetur svo langt sem ég man. En jafn-
víst er hitt, að þetta stendur ekki lengur en til
vorsins, þangað til veiðitíminn byrjar aftur, þá er
úti um minn frið.
Það er þó öðru nær en þetta hafi alltaf verið
svo, — það eru ckki nema fjögur sumur sem ég
hef átt við þetta að stríða, og þó raunar ekki nema
þrjú, því að 9. júlí sumarið 1956 var það sem
ástríðan náði valdi yfir mér, þá fyrst — eftir
viðureignina við fiskinn mikla.
Hún mun hafa staðið í hálfa klukkustund sú
viðureign og henni lauk með því að fiskurinn losn-
aði af króknum og skildi mig eftir einan uppi á
árbakkanum. En ekki jafngóðan, ekki þann sama
mann, sem ég áður var. Því að þessi fiskur, sem
hvarf mér í strauminn, hefur aldrei síðan hætt að
vaka í hyljum drauma minna með sinn silfur-
gljáa sporð á stærð við skóflublað, né að leika
töfralag sitt á stríðþaninn streng kastlínunnar og
stöngina mína sveigða í hring. Það er þessi fiskur
og ekkert annað sem á sérhverju vori rænir mig
starfsró minni og sálarfriði, svo að vinnuherbergi
mitt glatar viðfelldni sinni og starf mitt þar sínu
gildi og sérhver mín hugsun blandast vatnaniði og
andblæ víðavangs. Því að í taugum mínum og blóði
lifir minningin um fiskinn mikla, eins og ólækn-
andi mein, eins og sýkill, eins og falinn eldur í
hlóðum, þó ég kenni þess ekki meðan árstíð vetrar-
ins varir.
Ég hef veitt marga fiska síðan 9. júlí árið 1956,
einstaka sinnum meira að segja fallega fiska, en
ekki myndi ég þeirra vegna kasta fyrir borð köll-
un minni og skynsemi og eyða hásumrum ævinn-
ar í hvíldarlaust reik um fljótsbakkann, sveiflandi
veiðistöng út yfir vatnsflötinn. Það er fiskurinn
mikli sein þessu veldur, það er hann og enginn
annar, vonin um að hann komi aftur og fari á ný
sama eldi um taugar mínar og sál, heltaki mig
öðru sinni með furðulegri orku sinni og hraða.
Ég hef áður skýrt frá því, hún stóð í hálfa
klukkustund viðureignin við hann og endaði með
því ég missti hann. Eftirköstunum hef ég nú lýst
að nokkru. en ekki glímunni sjálfri, hinum ör-
lagaríka hálftíma, sem hún stóð. Ég ætla að gera
það hér á eftir, en ekki strax, fyrst ætla ég að tala
um öll litlu atvikin, sem hvert með öðru mynda
uppistöðuna. í sumarlíf mitt við ána, frá vori til
hausts, bæði þegar veiðist, og þegar enga veiði er
að fá:
Þetta er í maímánuði, austanvindur sagar fjör-
una og hreytir strjálum regndropum yfir þangið,
engin hlýindi í lofti. En það er sama, um nónbil
er mér ekkert að vanbúnaði, ég tek stöngina og
veiðipokann og ræsi bílinn, ek vestur með sjó. Tveir
staðir koma til greina: Álftavikið og ósinn, en ég
hef ekki trú á Álftavikinu í dag, ósinn er kannski
betri, ég ætla að reyna hann. Að hálfnaðri leið
þrýtur veginn og gangan hefst. Ég þræði fjöru-
borðið, þar sem flóðaldan hefur skráð þverrandi
styrkleika sinn í sandinn gulum og hvítum bog-
línum. Nú er lágfjara og brátt byrjar að falla að.
Ágætt. í ósnum er lítil veiðivon nema á aðfallinu,
og varla nema í smástreymi, það er að segja við
hálftungl, þegar tungl er á öðru og þriðja kvartéli.
Eftir tuttugu mínútna göngu er ég kominn á
14
FRJÁLS VERZLUN