Frjáls verslun - 01.07.1961, Síða 33

staðar verið rutt ofan af og al-
staðar tekið upp fjarska-mikið
grjót, sem svo hefir verið notað
í garða kringum blettina, en þess-
ir garðar bera þá ofurliði, svo það
dregur úr þeirri prýði, sem ann-
ars væri að þessum ræktuðu ekr-
um. Enginn hefir víst ræktað eins
mikið og síra Þórhallur, enda hef-
ir hann heilmikið bú, og mundi
hann vera kallaður „mjólkurmað-
ur“ hér í Ameríku, því hann sel-
ur mjólk í bæinn. Svo mikill
kostnaður hlýtur að standa í sam-
bandi við þessa túnrækt, að lengi
er hún sjálfsagt að vinna hann
upp. En ánægjulegt væri það, ef
hægt væri að græða upp mikið af
íslenzku urðinni og breyta henni
í tún. Iíefir þessi túnrækt færst
út frá Reykjavík til annarra bæja
víðs vegar um landið, og má það
heita stórmikil framför, og betur,
að vér ættum mikið af þeirri ætt-
jarðarást, sem þannig kemur í ljós.
Nýja bankann var verið að
reisa og er hann skrautlegasta hús-
ið á landinu og mjög myndarlegt
í alla staði. Hefir Tryggvi Gunn-
arsson, bankastjóri, víst ráðið
mestu um hann, enda er honum
annara en flestum öðrum um, að
öll mannvirki í almennings þarfir
séu með nokkrum myndarbrag.
Því nær öll hús í Reykjavík eru
uppnefnd og kemur þar fram sú
dæmalausa tilhneiging til að upp-
nefna alla skapaða hluti, sem ein-
kennir íslendinga. Bankann nýja
var þá búið að uppnefna og kalla
„tómthúsið“, af því lítið þótti um
peninga og tregara um lánin en
að undanförnu. Bankastjórinn
hafði þá svo sem að sjálfsögðu
verið skírður „tómthúsmaðurinn“
um leið.
íshúsið í Reykjavík er eitt af
hinum mörgu framfarafyrirtækj-
um Tryggva Gunnarssonar og hef-
ir það heppnast prýðilega. Það
voru menn úr hópi Vestur-íslend-
inga, sem gáfu honum hugmynd-
ina og smíðuðu húsið; fluttust
tveir þeirra heim aftur í því skyni
og stýrir annar þeirra íshúsinu í
Reykjavík og hefir alla umsjón
yfir því. Nú eru komin íshús út
um alt, hringinn í kring um land-
ið, og þykja hin mesta nytsemd-
arstofnun, til mikilla framfara fyr-
ir sjávarútveginn. Frá íslandi er
sagt, að Wathne heitinn hafi flutt
þessa amerísku íshúsgerð til Nor-
egs, þar sem hún var áður ökl-
ungis óþekt, og að þaðan sé hún
komin til Danmerkur. Það er
ánægjulegt, að geta einu sinni
bcnt á það, að íslendingar verða
til þess að flytja slík fyrirtæki
land úr landi. Fáir núlifandi menn
hafa annars starfað jafn-ótrauð-
lega að framförum íslands og
Tryggvi Gunnarsson. Það eru eftir
hann Grettistök hingað og þangað
um landið og Reykjavík ber sann-
arlega margar og merkilegar menj-
ar hans. Garðurinn á bak við al-
þingishúsið sýnir bæði áhuga og
smekkvísi. Það er fallega gjört af
íslenzkum bónda. að komast það,
sem hann hefir komist. En nú er
hann tekinn að eldast, og liver
tekur þá við með jafn-einlægan
vilja og annarri eins ósérplægni?
Ein af framförunum, sem maður
verður var við í Reykjavík, er
garðræktin. Það var fyrverandi
landlæknir Schierbeck, sem kendi
mönnum hana. Berjarunnar þríf-
ast þar ágætlega og ýmsar trjá-
tegundir, sem reynt hefir verið
með. Garðurinn bæjarfógetans er
orðinn Ijómandi fallegur, og þarf
enginn sá, sem þar kemur inn,
að örvænta um, að ýmislegt megi
vaxa í íslenzkum jarðvegi, ef al-
úð er við það lögð. Enda var nii
þessi garður upphaflega hinu gamli
kirkjugarður bæjarins, svo engan
þarf að furða, þótt jarðvegurinn
sé þar óvanalega frjór.
Auk húsakynna þeirra, sem þeg-
ar hafa nefnd verið, mætti benda
á barnaskólahúsið, sem nýlega
hefir verið reist og er bænum til
mikils sóma. Þar ganga eitthvað
300 börn í skóla, en kennarar sagð-
ir 19. Aðalkennarinn, Morten
Hansen, kandídat frá prestaskól-
anum, er talinn ágætur kennari:
annars eru kennararnir, bæði karl-
ar og konur, flest aðeins tíma-
kennarar. Mjög sjá menn nú eftir
því, að ekki var settur kjallara-
ofn í Iiúsið til að hita það alt upp,
sem bæði hefði orðið eldiviðar-
sparnaður og þægilegri hiti. — Þar
næst má telja iðnaðarmannahús-
ið, þar sem bæjarbúar halda nú
flestar almennar samkomur; meðal
annars er það notað fyrir leikhús
á vetrum, — til fundarhalda og
til fjölmennra samkvæma árið um
kring. Þar er líka matreiðsluskól-
inn, svo nærri má geta, að þar fái
maður vel að borða, þegar svo
stendur á.
Mörg hús einstakra manna í
bænum eru stór og reisuleg, enda
hafa þau kostað stórfé. Ekki er
hægt að segja, að lögun þeirra
að utan sé smekkleg; þar vantar
alt, sem kallað er „stíll“. Sést það,
að ísland á enn engan húsameist-
ara og er bráð nauðsyn á, að ráð-
ist bót á J)ví. Helzt ætti hann að
koma héðan frá Ameríku, því
hvergi eru prívathús gerð með
meiri smekkvísi og betra fyrir-
komulagi en hér. Sprettur það af
því, að hér kemur hver maður,
sem nokkuð getur, upp húsi fyrir
sjálfan sig. Fyrir það hcfir til-
breytnin og smekkvísin þroskast
svo mikið í húsgerðarlistinni. Að
ytri lögun leizt mér bezt á tvö
ný hús, sem þeir höfðu látið reisa,
Jón Jensson, yfirdómari, og Jón
Magnússon, landritari, enda voru
þau eftir Norðmenn. Smiðunum
áo
FRJÁLS VERZLUN