Frjáls verslun - 01.11.1976, Qupperneq 47

ar: Á leið vörunnar frá
framleiðanda og þangað til
h'ún kemur í hendur neyt-
andans eru vissulega mikl-
ir möguleikar á að hún
geti mengast. Telja verður
þennan þátt þýðingarmest-
an og flóknastan frá eftir-
litslegu sjónarmiði. Eitt af
hjálpartækjunum, sem not-
að er til að fylgjast með
þessum þætti, er sýnitaka,
en ýmis önnur athugun er
nauðsynleg, s.s. allt hrein-
læti við meðferð vörunnar,
hitastig 'hennar, hreinsun
og sótthreinsun á tækjum
og áhöldum o.s.frv. Ef all-
ir gættu fyllsta þrifnaðar
við tilbúning neyzluvara,
þær geymdar við rétt hita-
stig, tæki, ílát og áhöld,
sem notuð eru, væru laus
við óæskilegan gerlagróð-
ur, þá gæti heilbrigðiseftir-
litið verið í orlofi mest allt
árið.
III. Húsnæði, tæki og búnaður:
Húsakynni þarf að athuga
með tilliti til almenns við-
halds, loftræstingar, dag-
legrar ræstingar, umgengni
o.s.frv. Hér undir heyrir
einnig athugun á kæli- og
frystigeymslum, ennfrem-
ur matstofu, búningsher-
bergjum og snyrtiherbergj-
um starfsfólks. Búnaður,
tæki og áhöld, þurfa að
vera heil og óskemmd, úr
réttum efnum, og síðast en
ekki síst hrein og sótt-
hreinsuð nægilega oft,
þannig að sýklar eða bakt-
eríur berist ekki í matvæl-
in.
IV. Starfsfólk: Svíar hafa mál-
tæki, sem segir: „Detihánd-
er med hánder“, eða
„hætta á höndum“. Ef
starfsfólk gerði sér al-
mennt grein fyrir því að
aðalsmitleið sýkla í mat-
inn er frá höndum þess, þá
gætti án/ efa meiri þ.rifnað-
ar í meðferð neysluvöru.
Talið er að um 5. hver
maður gangi með staphilo-
cocca aurius sýkilinn, sem
er algengasti matareitrun-
arsýkillinn, í koki, munni
eða nefi, án þess að vita af
því eða kenna sér nokíkurs
meins. Salmonellusýkillinn
skiptist í yfir 100 stofna,
þ.á.m. taugaveiki- og tauga-
veikibróðursýklainia. Teg-
und þessi er talin vera
hættulegasti matareitrun-
arvaldurinn og getum við
hýst ’hann og borið niður
af okkur án þess að vera
veik. Það verður því aldrei
nógsamlega brýnt fyrir
starfsfólki að gæta fyllsta
þrifnaðar í starfi sínu, þvo
sér rækilega um hendurn-
ar eftir notkun salernis og
eftir þörfum, og vera að
öðru leyti hreint og snyrti-
legt til fara.
Þórhallur Halldórsson.
— Berast margar kvartanir
uim skemmdar vörur og hve al-
gengt er að hér komi upp mat-
areitranir?
— Alltaf er nokkuð um að
kvartanir berist yfir lélegri
vöru eða skemmdri, en miðað
við reynslu undanfarinna ára,
þá er sá fjöldi ekki mikill.
Varðandi matareitranir þá
komu upp tvær matareitranir
á s.l. ári og urðu hátt í 1000
manns veikir í öðru tilvikinu.
Fyrir utan þessi tvö tilfelli, þá
er langt síðan matareitrunar
ihefur orðið vart hér í borg af
seldum mat, svo heilbrigðiseft-
irlitinu sé kunnugt.
— Hefði verið hægt að koma
í veg fyrir matareitranir þess-
ar að þínu áliti?
— Ef matareitrun kemur upp
í fyrirtæki, þá er það yfirleitt
fleira en eitt atriði eða tilvik,
sem veldur, og svo var einnig i
þessi skipti. Það er mitt álit, að
í báðum tilvikunum hafi sjálf-
sagðar reglur um hreinlæti og
rétta meðferð vörunnar verið
þverbrotnar.
— Viltu nefna einhverjar
leiðir til úrbóta í sambandi við
þessar hugleiðingar þínar?
— Lang árangursríkast til að
fá fram úrbætur á þessu sviði,
væri stóraukin fræðsla og upp-
lýsingastarfsemi. Á ég þar við
fræðslu til þeirra, sem við mat-
væli vinna, en einnig tel ég
rétt, að almenningi verði veitt
viss fræðsla og upplýsingar um
þessi mál, þannig að nieytand-
inn verði betur hæfur til að
gegna sínu þýðingarmikla hlut-
verki sem eftirlits- og aðhalds-
aðili.
f þessu sambaindi e.r rétt
að vekja athygli á því, að
nokkrir aðilar, þ.á.m. Heil-
brigðiseftirlit Reykjavíkur-
borgar, hafa látið búa til nokkr-
ar stuttar fræðslu- og áróðurs-
myndir, er varða heilbrigðis-
og hollustuatriði, til birtingar
í sjónvarpi. Myndir þessar
sjást nú ekki lengur og er á-
stæðan sú, að sjónvarpið tekur
jafmmikið gjald fyrir að sýna
þær eins og auglýsingamyndir.
Auk átaks í fræðslu- og upp-
lýsingamiðlun til starfsmanna í
matvælaiðnaði og almennings
er orðið mjög aðkallandi að
endurskoða laga- og reglugerða-
ákvæði, er lúta að eftirliti með
framleiðslu og sölu neyzluvara
í landinu.
Allt að sex ráðuneyti gefa út
reglur, er varða þetta svið og
dæmi má finna um, að ákvæði
þessara tilskipama stangist á. í
tveimur aðalgreinum matvæla-
iðnaðarins, þ.e. fiskverkunar-
húsum og kjötverkunarstöðv-
um, geta eigendur átt von á
allt að fjórum opinberum eftir-
litsaðilum til að fylgjast með
og gefa fyrirmæli til úrbóta um
meira og minna sömu hlutina.
45
FV 11 1976