Frjáls verslun - 01.05.1979, Page 69

Einokunarveldi
hnekkt...
Sterling Airways hefur veruleg-
an hagnað af sölu tollfrjáls
áfengis og fleiri vörutegundum
um borð í flugvélum sínum.
Veltan í þessari sölu var um 200
milljónir danskra króna í fyrra.
Þá rekur félagið einnig fríhafn-
arverzlunina í aðalbrottfarar-
salnum á Kastrup-flugvelli. Það
er saga að segja frá því, hvern-
ig Sterling Airways náði samn-
ingi um þann rekstur fyrir rúmu
ári en fram að þeim tíma hafði
SAS annazt hann og haft
drjúgan hagnað af. Rekstur frí-
hafnarverzlunarinnar var boð-
inn út og þegar tilboðsfrestur
rann út í desember 1977 kom í
Ijós að Sterling hafði hagstæð-
asta boðið. Félagið bauð ríkinu
56,5% af heildarveltunni. SAS
bauð hins vegar um 44%.
Samningum við Sterling var
frestað og síðar kom í Ijós, að
danski samgönguráðherrann
hafði tekið við nýju og hærra
tilboði frá SAS í lok janúar-
mánaðar eftir að ráðherrann
hafði átt fund með forstjóra
SAS, og vildi ráðherrann fallast
á þá Jeiðréttingu". En málið
fór öðru vísi. Á endanum vildi
ráðherrann láta bjóða rekstur
fríhafnarverzlunarinnar út að
nýju. Var það og gert. Vegna
afskipta danska „umboðs-
mannsins", sem Sterling haföi
kært málið til, og vegna mikillar
umræðu, sem málið fékk í
blöðum, voru yfirvöld loks
neydd til að semja við Sterling á
grundvelli fyrra tilboðsins, sem
var endurtekið við seinna út-
boðið. „Með hjálp almennings
var einokunarveldinu hnekkt,"
segir Anders Helgstrand, for-
stjóri Sterling Airways.
Aero Chef rekur einnig eldhús í
Stokkhólmi.
Sp.: — Verður varl einhverrar
breytingar á smekk almennings
fyrir sumardvalarstöðum? Eru
Spánarferðir á undanhaldi?
Sv.: — Breytingarnar eru ekki
teljandi. Aftur á móti má búast við
aö fólk gefist upp á Spánarferðum
ef svo heldur fram sem horfir. Á
Spáni eru verkföll tíð í starfsgrein-
um, sem lúta að þjónustu við
ferðamenn, og þau fara í taugarn-
ar á ferðafólki. Hver vill fara til
Spánar í orlof og sitja þar uppi án
þess að fá nokkra þjónustu?
Spánverjar eru ekki búnir aö átta
sig á framkvæmd verkfallsréttar-
ins, og því eru þessi mál meira og
minna skipulagslaus enn sem
komið er með þeim afleióingum aö
menn fara að hugsa sig um tvisvar
áöur en þeir panta ferð til Spánar.
Sp.: — Hvernig er útlitið hjá
leiguflugfélögunum með hliðsjón
af ástandinu í orkumálum og
hugsanlegri nýrri olíukreppu?
Sv.: — Olíuverðshækkanirnar
að undanförnu hljóta eðlilega að
segja til sín í rekstrinum hjá okkur,
þegar 20% af heildarkostnaði er
olíukostnaður. Árið 1971 og '72
borguðum við minna en 8 U.S.
cent á hvert gallon af eldsneyti. En
núna er veröið á galloni 70 cent.
Við borgum nærri 150 milljónir d.
kr. á ári fyrir eldsneyti en gerum
ráð fyrir að þessi upphæð verði
240 milljónir fyrir næstu tólf mán-
uði. Þessi verðhækkun er ekki
olíuframleiöslulöndunum að
kenna. Verðið á olíu frá þeim hefur
aðeins hækkaö lítillega. En
það eru olíufélögin, sem hafa sjálf
búið til skort á þotueldsneyti. Það
hefur veriö nóg til af þotueldsneyti
en vegna kuldans í Evrópu í vetur
hafa olíufélögin séð sér hag af því
að selja það á hærra verði til hús-
hitunar.
Sp.: — Þið reiknið þó með að fá
það eldsneyti, sem þið þurfið á að
halda?
Sv.: — Við erum ekki alveg
vissir. Hins vegar eigum við von á
að ástandið batni í sumar. En það
eru ákveðnar takmarkanir í gildi á
allmörgum stöðum nú þegar. Við
getum yfirleitt ekki fengið meira
eldsneyti afgreitt en við fengum í
fyrra. Það er ekki slæmur kostur,
því að við þurfum ekki eins mikið
og þá vegna hagræðingar.
Sp.:------Kemur ekki hækkað
olíuverð til með að hafa talsverð
áhrif á verð sumarleyfisferða til
neytendanna?
Sv.: — Áætlunarflugfélögin
segja: „Við hækkum fargjöld um
7% á öllum leiðum." Þetta er röng
stefna. Segjum að maður sé með
farseðil til London, sem kostar
2800 kr. Þá verður hækkunin um
200 kr. En raunveruleg kostn-
aðaraukning vegna olíuverðs-
hækkunar er 30 kr. á þessari leið á
hvert sæti. Það er sú upphæð, sem
við hjá Sterling hækkum fargjaldið
um. Við getum ekki leyft okkur að
hækka um 7% á alla línuna. Við
verðum að umreikna hverja ein-
ustu leið og endurskoða alla
samninga, sem við höfum áður
gert við ferðaskrifstofurnar.