Frjáls verslun - 01.07.1991, Qupperneq 66

BRÉF FRÁ ÚTGEFANDA
FJOLÞÆTTARA
ATVINNULÍF
Mitt í þeirri miklu veðurblíðu, sem leikið hefur við
íslendinga í sumar, bárust heldur dökkar fréttir þegar
Hafrannsóknarstofnunin birti tillögur sínar um þorsk-
veiðar næsta árs. Með þeim er lagt til að aflasamdráttur
verði mjög mikill, eða um 70 þúsund tonn, sem mun þýða
8 til 9 milljarða króna tekjutap fyrir þjóðarbúið. Þær von-
ir, sem menn höfðu gert sér um að við værum að rísa úr
þeim efnahagslega öldudal sem við höfum verið í undan-
farin ár, virðast því ætla að verða að litlu. Við þetta bætast
svo fréttir um að verð á fiskafurðum í Bandaríkjunum hafi
heldur farið lækkandi að undanförnu, enda sennilega búið
að vera í algjöru hámarki um skeið. Gamalt orðtak segir
að svikull sé sjávarafli. Kannski á það ekki við nema að
hluta til varðandi þá skerðingu afla sem nú er fyrirséð.
Okkur hefur enn ekki tekist að byggja upp fiskstofnana
við landið og aðstæður í lífríki sjávar ráða enn mestu um
afkomu íslensku þjóðarinnar.
Sá samdráttur, sem er fyrirséður í fiskveiðum á næsta
ári, leiðir enn hugann að því hversu nauðsynlegt það er
fyrir íslendinga að renna fleiri stoðum undir atvinnulíf
sitt. Fáar þjóðir búa við eins einhæfa framleiðslu og við og
þegar einhverjar sveiflur verða í sjávarútveginum segja
þær strax til sín í rekstri þjóðarbúsins og tekjum heimil-
anna. Við höfum vissulega gert tilraunir til þess að auka
fjölbreytnina, meðal annars með loðdýrabúskap og fisk-
eldi, og allir vita um árangur þess erfiðis. Milljarða króna
framlögum skattborgaranna virðist því miður kastað á
glæ. A sama tíma hefur lítið sem ekkert verið gert til þess
að styrkja atvinnurekstur, sem hefur þó gefið góðar tekj-
ur, og má þar sérstaklega nefna ferðamannaiðnaðinn sem
hefur um árabil verið vaxandi atvinnugrein hérlendis og
allir virðast sammála um að eigi framtíðina fyrir sér. Þær
hugmyndir, sem settar voru fram af nefnd sem Steingrím-
ur Hermannsson skipaði til þess að kanna möguleika á
þessu sviði, voru hinar athyglisverðustu, jafnvel þótt ein-
hverjum fyndist þær sjálfsagt hálfloftkastalalegar. En
málinu sem slíku er nauðsynlegt að fylgja eftir og það
hlýtur að koma að því að íslendingar marki sér ákveðna
framtíðarstefnu í ferðamálum. Það virðist alltaf horft
fram hjá því að þjónusta, hverju nafni sem hún nefnist,
geti líka verið arðvænleg atvinnugrein og það hefur allt of
lítið verið gert af því að huga að möguleikum á því sviði.
Stóriðjumálin, raforkusalan, eru líka mál sem tvímæla-
laust er of lítill gaumur gefinn. Kannski felast þar einmitt
mestu framtíðarmöguleikarnir. Einhvern veginn hafa
leikmenn það á tilfinningunni að það sé mjög tilviljunar-
kennt hvað íslendingar eru að gera á þeim vettvangi.
Verður reist álver eða verður það ekki reist? Er verið að
gera eitthvað annað til þess að koma raforku í verð? Ætla
mætti að íslendingar þyrftu að gera stórátak til þess að
kynna möguleika sem þeir hafa upp á að bjóða á þessu
sviði. Ekki er verið að gera lítið úr störfum þeirra manna
sem eru í hinni svokölluðu stóriðjunefnd eða vinna að
samningamálum við erlenda orkukaupendur. En á þessu
sviði, eins og flestum öðrum, ríkir hörð samkeppni og það
þarf örugglega hreina og beina sölumennsku til þess að ná
inn í landið stórum orkukaupendum. Kannski hefði verið
betra að eyða einhverju af því fjármagni, sem runnið hef-
ur til atvinnugreina sem fyrirfram voru dauðadæmdar, til
þess að reka slíkt sölustarf. Það þarf enginn að halda að
erlend stórfyrirtæki standi í biðröð eftir því að fá að fjár-
festa á íslandi. En það er okkur hins vegar brýn nauðsyn
að efla atvinnulífið og reyna að koma þar á meiri stöðug-
leika. Það verður ekki gert nema að auka fjölbreytni þess.
Meðan við verðum nær eingöngu að treysta á sjávarafla er
hægt að ganga að miklum sveiflum sem gefnum.

66