Frjáls verslun - 01.08.1998, Blaðsíða 24

is. Frá árinu 1982 hafa aðildar-
lönd NIB ábyrgst 90% af hveiju
PILrláni, en aldrei hefur reynt á
ábyrgð eigendanna. Stefnt er að
því að PIL-lánin aukist um 10 tíl
12% á ári fram tíl ársins 2005.“
Lykilstæröir úr rekstri og efnahag NIB
í milljónum ECU (ECU= 81 ísl. kr.)
Hvers vegna hefur íslend-
ingum ekld tekist sem best í
rekstri erlendis?
„Nú er ég ekki viss um að rétt
sé spurt. Eg veit ekki betur en að mörg alþjóðleg verkefni íslend-
inga gangi allvel. Hinu er ekki að neita að það skiptír meginmáli í
slíkum rekstri, eins og öðrum verkum, að einhver sé tílbúinn að
fórna sér algeriega tíl þess að árangur náist. Það er auðvitað erfið-
ara fýrir fámenna þjóð að fá menn tíl þess að brenna sig upp á er-
lendum vettvangi en þær þjóðir sem fjölmennari eru.“
Hvar er mestur vöxtur hjá bankanum?
„Lán utan Norðurlanda hafa að undanförnu vaxið einna mest í
Mið- og Austur-Evrópu, við lánum nú t.d. mikið til Póllands.
Stærstur hlutí lána tíl þessa svæðis hefur íarið tíl umhverfisfjár-
festínga. Umhverfismál á þessu svæði eru í ólestri og mikil þörf á
að draga úr mengun í loftí og legi.
Það eru ekki mörg lán tíl Rússlands í lánasafni NIB. Nokkur
lán höfðu verið veitt til Sovétríkjanna fyrir 1990. Af þeim hefúr ver-
ið greitt til þessa svo við getum vel við það unað. En Rússum hef-
ur reynst erfitt að uppfylla skilyrði sem við höfum sett til lántöku.
St. Pétursborg hefur hug á að koma upp miklu frárennslishreinsi-
kerfi sem við viljum gjarnan lána til því þarna búa 5 tíl 6 milljónir
manna og frá þeim fer óhreinsað skolp út í Eystrasalt. Slíkt lán hef-
ur verið veitt, en við setjum það skilyrði að tekjur nægi fyrir af-
borgunum og vöxtum af láninu. Það hefur þeim reynst erfitt að
uppfylla og er líklega ómögulegt í bili þegar gengi rúblunnar hef-
ur hrapað á stuttum tíma.“
Þú kemur að bankanum skömmu eftir að Eystrasaltslönd-
in fá sjálfstæði á ný. Hver er þáttur bankans i uppbyggingu
þar?
„Það er rétt að eitt af þeim verkefnum NIB sem hvað mesta at-
hygli hefúr vakið er stuðningur NIB við uppbyggingu í Eystra-
saltslöndum þremur. Bankinn hefur þegar lánað um 4 milljarða
króna til Eystrasaltsríkjanna en auk þess beint til norrænna fyrir-
tækja tíl fjárfestinga á svæðinu. Mest hafa umsvifin verið í Eist-
landi enda hefur landið náð lengst í uppbyggingu markaðshag-
kerfis af löndunum þremur. En þetta verkefni er samt minna að
vöxtum en mörg önnur verkefni bankans, en óvenjulegt, m.a. að
því leyti að bankinn er hluthafi í ijárfestingabönkum i Lettlandi og
Litháen. Hugmyndin var að hjálpa löndun-
um af stað á þessu sviði. Finnsk-sænska
samsteypan, Merita-Nordbanken, hefur nú
keypt ráðandi hlut í fjárfestingabanka Lett-
lands og stefnt er að sölu hluta í Iitháíska
fjárfestingabankanum til nýrra hluthafa
sem styrkt geta starfsemi hans. Markaðsbú-
skapur dafnar nú einnig í Lettlandi og Lit-
háen. Að því er stefnt að hlutverki NIB í
þessum bönkum verði lokið innan fárra
ára.“
Á árinu 1992 1993 1994 1995 1996 1997
Útgreidd lán 621 587 679 1.080 1.283 1.626
Hagn. ársins 51 64 98 103 114 114
í lok árs Útistandandi ián 4.243 4.510 4.556 4.985 5.796 7.179
Eigið fé 608 691 801 896 980 1.059
Ávöxtun Arðsemi eiginfjár 8,6% 9,8% 13,0% 12,1% 12,2% 11,2%
Nú ert þú búinn að starfa
við bankann á fimmta ár.
Ertu ánægður með árangur-
inn?
.Árangur af rekstri bankans
hefur verið vel viðunandi. Á
þeim ijórum árum sem liðin
eru frá því að ég kom tíl starfa
hefur verið 12% jafnaðarávöxt-
un á eiginfé, þ.e. 9 tíl 10% raun-
ávöxtun. Þetta þætti kannski
ekkert sérstakt eitt einstakt ár en þegar slík ávöxtun næst samfellt
yfir svona langt tímabil hygg ég að menn megi vel við una. Útlit er
fyrir svipaða útkomu árið 1998. Vöxtur útlánastofns hefur einnig
verið um 12% á ári þessi ár sem hafa um margt verið NIB mjög
hagstæð. Þá hefur fjölbreytni aukist í starfsemi bankans. En það
er fyrirsjáanlegt að nú hægir nokkuð á vextí, bæði vegna efna-
hagsástands og eins hefur verið tekin um það stefnuákvörðun. Nú
er stefnt að því að útlánastofninn aukist innan Norðurlanda um 6%
á ári en 10% til 12% utan Norðurlanda á næstu árum. Eigendur hafa
þegar samþykkt að auka grunnfé bankans með hlutafjáraukningu,
sem verður fyrst og fremst með viðbótarábyrgðum eigenda."
Hvernig heíúr þú helst sett mark þitt á bankann?
„Eg nefni tvennt, áhættustýringu og alþjóðavæðingu. Aðalá-
hættan í bankastarfsemi er veikburða eftirlit. Hvert einasta fyrir-
tæki sem hefúr tekið lán i NIB er með lánshæfiflokkun frá sér-
fræðingum bankans, sem og hvert einstakt lán. Þetta var eitt af
fyrstu málunum sem ég beitti mér fyrir þegar ég kom til bankans.
Við horfum auðvitað á flokkun alþjóðlegra fyrirtækja eins og
Moody’s og Standard & Poor’s en leggjum einnig sjáKstætt mat á
lánshæfi. Þetta tryggir náttúrlega ekki að við verðum ekki fyrir
skakkaföllum en við erum okkur meðvitaðri um áhættuna sem við
tökum en flestir aðrir bankar. Eg hygg að það sé nær einsdæmi á
Norðurlöndum að banki hafi flokkað alla sína viðskiptavini með
þessum hættí. Það auðveldar að viðskiptavinir hjá okkur eru ekki
mjög margir, en í sjálfu sér er mönnum engin vorkunn að koma
upp slíku kerfi þótt skuldunautar skipti þúsundum. Vinna er tals-
verð til að byija með en hún skilar sér. Þá er ekki síður mikilvægt
að hafa nákvæmt eftirlit með afleiðuviðskiptum, sem eru mikilvæg
i fésýslu bankans.
Eg legg mikla áherslu á samræmt skipulag áhættumats innan
bankans, þannig að árangur megi meta með hliðsjón af áhættu. Eg
hef látíð endurskoða innra eftírlit í bankanum og koma þvi í fastar
skorður. Það er mjög mikilvægt að slík mál séu í sem bestu lagi
þvi langmestar líkur á tapi í bankarekstri eru af mannlegum mis-
tökum í útlánum eða mannlegum breyskleika. Virk áhættustýring
og gott upplýsingakerfi eru grundvallaratriði í bankastarfsemi"
Hagnaöur NIB
24
1992 1993 1994 1995 1996 1997
Víkjum að öðru. Hverjir eru helstu
straumar í alþjóðlegu efnahagslífi á
næstu árum að þínu viti?
„Hér má greina ijóra mikilvæga þætti:
Alþjóðavæðingu atvinnulífs- og ijármála-
starfsemi, Evrópusamruna með Evrópska
efnahags- og myntsambandið (EMU) sem
þungamiðju, tengingu ríkja sem áður
bjuggu við miðstýrðan áætlanabúskap við
alþjóðlega markaðskerfið og einkavæðingu