Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1942, Blaðsíða 7
LESBÓr MORGUNBLAÐSINS
391
SjómaSur og húsamálari.
Á Bíldudal var kaupið kr. 2,40 á
dag „í merkjum". Pjetur Thor-
steinsson greiddi þannig. Merkin
voru einskonar ávísanir á úttekt í
búð hans. En jeg fjekk kaupið í
peningum, þegar jeg fór.
Fyrst er jeg kom vestur, var jeg
til sjós. En er Thorsteinsson fjekk
vitneskju um að jeg væri að fást
við að teikna, tók hann mig í land,
og lje,t mig mála hús. Það var mikið
betri vinna. Sjórinn átti aldrei við
mig. Jeg var á Bíldudal í ein tvö
ár, bjó á hótelinu hjá Sigvalda
Bjarnasyni í hinum svonefnda „Al-
menning“, því það var ódýrt. Eitt
sinn var settur inn til mín tauga-
veikissjúklingur. Það kom ekki að
sök. Hann var ekki mikið veikur.
Hann var af skipi frá Akureyri,
er lagði upp afla sinn á Bíldudal.
Skipstjórinn var alvörugefinn mað-
ur. Ekki man jeg hvað hann hét.
Sagt var að hann væri oft við flösk
una. Eitt sinn heyrði jeg hann segja
við mann, að það væri synd, að jeg
skyldi ganga þarna og verða að
engu, í staðinn fyrir að komast til
útlanda og læra að mála. Þá teikn-
aði jeg og málaði, og Thorsteinsen
hjónin keyptu sumar myndimar. —
Eitt sinn keypti frú Ásthildur af
mjer mynd fytir 10 krónur. Það var
dásamlegur viðburður.
Svo þegar jeg heyrði um Einar
Jónsson og Þórarinn Þorláksson, að
þeir væru komnir til útlanda, þá
hjeldu mjer engin bönd.
Sloppinn úr prísund.
Jeg sigldi sem sagt um haustið
1897.Er til Hafnar kom, var ekki
annað fyrir mig að gera, en að leita
mjer atvinnu, og það sem fyrst. —
Leitaði jeg til Kristjáns Kristjáns-
sonar, bróður Kristjáns skipasmiðs
á Bíldudal. Hann lánaði mjer her-
bergi sitt. Hann átti heima í Nörre-
sögade.
Hann var vænsti maður, myndar-
legur og kom alstaðar vel fram. —
Hann útvegaði mjer nú atvinnu hjá
firmanu Chr. Berg og Sön. Berg
hafði málaraverkstæði, málaði alls-
konar húsgögn.
Þegar jeg hafði unnið þar í þrjá
daga kom húsbóndinn og sagði: —
Það er svo að sjá sem þú kunnir
ekki neitt. Þetta var satt. Jeg kunni
auðvitað ekkert, nema það sem jeg
hafði lært af sjálfum mjer við húsa
málninguna á Bíldudal. En Berg lof
aði mjer að halda áfram. Hjá hon-
um var jeg í þrjú ár og meira til.
— Hvernig brá þjer við, er þú
varst kominn til útlanda?
— Mjer fanst sem jeg væri slopp-
inn úr prísund. — Það er að segja,
jeg var eins fegin aftur, þegar jeg
kom heim. En þarna var hægt að
læra. Þárna gat jeg lært, og þarna
brosti framtíðin við mjer.
Fyrstu þrjú árin varð jeg að
vinna hjá Berg að húsagagnamáln-
ingu, en gekk á teikniskóla á kvöld-
in. Eftir þann tíma fór jeg á Aka-
demíið á veturna, en vann hjá Berg
á sumrin. Þegar ekkert var að gera
á verkstæðinu á sumrin, ljet Berg
mig mála myndir handa sjer. —
Þetta var afbragð. Jeg málaði líka
m. a. 3 myndir af húsagarðinum,
þar sem málaravinnustofan var. —
Þar voru fleiri fyrirtæki. öll vildu
þau eignast myndir eftir mig af
garðinum. Þetta var gamall skemti-
legur húsagarður. Stundum fór jeg
út úr bænum og málaði, þar sem
mjer sýndist, fyrir Berg.
Fee Alþingisstyrk.
Vorið 1902 fór jeg svo heim. Kom
við í Vestmannaeyjum og málaði þar
um tíma. Meðal annars myndir af
Eyjafjallajökli, frá þeirri hlið. Jeg
sótti um styrk til þingsins til fram
haldsnáms. Fjekk strax góða og öfl
uga meðmælendur, sr. Jón Helga-
son, síðar biskup, og Hermann bóndi
Jónasson á Þingeyrum mælti fast-
lega með mjer. — Ritstjórarnir
Björn Jónsson og Hannes Þorsteins
son voru mjer og mjög hliðhollir.
Jeg fjekk styrkinn. Jeg var hólp-
inn. Um haustið fór jeg til Hafnar,
hætti að ganga á Akademíið og fór
að mála upp á eigin spýtur. Var
nú næstu sumur heima, en ytra á
vetrum, fór ferðir til Þýskalands og
Austurríkis, var heima veturinn
1905—’06, en haustið 1908 fór jeg
til Ítalíu, var þar nálega ár og kom
þaðan hingað heim. Síðan hefi jeg
verið lgpgst af hjerna heima.
Italíuferð.
— Hvar hafðir þú lengsta dvöl í
Italíu?
— I Florenz og Róm. En auk
þess fór jeg svipferðir til Napoli,
Capri og víðar og var um tíma um
sumarið uppi í Sabínafjöllum í litla
bænum Rocca di Papa eða Páfa-
björgum, eins og sr. Þórhallur
Bjarnason kallaði þau.. — Jeg
skrifaði honum að sunnan. Hann
var þá að hugsa um altaristöfl-
ur í kirkjur. Hann birti brjef mitt
— mig minnir í Kirkjublaðinu.
Hann vildi fá mig til þess að skrifa
fleiri brjef, t. d. um jarðskjálftana,
þegar Messína hrundi. En jeg vildi
það ekki. Jarðskjálftarnir náðu ekki
til Rómaborgar. Þar haggaðist ekk
ert. Jeg vissi ekki annað um þá en
það, sem jeg las í blöðunum, og sá
á kvikmyndum. Ein kvikmynd frá
Reggio var hræðileg. Þar sást þeg-
ar verið var að draga líkin út úr
rústunum. Það leið yfir marga á-
horfendurna. Eftir skamman tíma
var myndin bönnuð. En hroðalegast
ir voru ræningjarnir. Þeir áttu það
til að skera fingur af lifandi fólki,
sem sat fast í rústunum, til þess að
ná af því gullhringum.
— Málaðir þú, meðan þú varst í
ítalíu?
— Nei. Sama og ekkert. Enginn
tími til þess. Allur tíminn fór 1 að
skoða söfnin. Það er mikið erfiði,
þar sem mikið er að sjá.
— Með hverjum varst þú aðal-
lega?
— Ýmsum Norðmönnum og Sví-
um, er jeg hitti. M.a. kyntist jeg
Svartstad málara, er síðar giftist
Sigrid Undset. Hann var gáfaður
maður og skemtilegur. Með Ingvar
Nielsen var jeg lengi. Hann var
frændi Björnstj. Björnson. Hann var
rithöfundur — varð lyfsali í Röros
síðar. Með honum var jeg í Pom-
pei. Hann vildi fá mig til að fara
með sjer upp á Vesuv. Jeg þvertók
fyrir. Sagðist geta fengið nóg af
eldf jöllum á Islandi. Það varð hon- *
um dýr ferð. En feginn var jeg að
vera þar ekki með.
Hann bað gestgjafann, sem við
bjuggum hjá að útvega sjer öku-
mann og fara með sig á Vesúv. —
Gestgjafinn gerði svo. ökumaður-
inn þurfti að staðnæmast við
hverja krá á uppeftir leiðinni. Heitt
var í veðri og hann þyrstur. Báðir
þyrstir. En ökumaðurinn sagði, að