Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1942, Blaðsíða 28
412
LESBÓK MORGUNBLÁÐSINS
gerðumst við einu sinni brautryðj-
endur í íslenskum iðnaði, þó þess
sje sjaldan getið.
Það vantaði skósvertu hjer, eins
og þú manst í síðustu styrjöld. Við
fengum upplýsingar hjá pilti í
Laugarvegsapóteki um það, hvernig
ætti að sjóða skósvertu. Við feng-
um pott og öll efni til þess. Við átt-
um heima í bakhúsi. Unnum í kjall-
aranum. Það var mesta púl. Þurft-
um alltaf að hræra og hræra í pott-
inum, í hvert skifti sem átti að taka
upp í dós, svo að svínafeitin settist
ekki ofan á.
Við settum skilti í gluggann með
stórum stöfum: -— Hjer fæst skó-
sverta! Fólk er beðið að hafa með
sjer dósir“.
Þetta gekk vel í fyrstu. Fólkið
kom með dósir og keypti svertuna.
En svo eyðilagði einn skóari þenn-
an iðnað okkar. Hann kann að vera
allra besti maður. En við áttum erf-
itt með það við Sigurður, að líta
hann rjettu auga.
Hann átti heima í húsi alveg við
götuna, fyrir framan bakhúsið okk
ar. Hann byrjaði líka að búa til
skósvertu og „sló okkur út“. Því
að hann setti líka skilti út í glugg-
ann, sem hljóðaði á þesa leið: „Hjer
fæst skósverta. Fólk þarf ekki að
taka með sjer dósir“. Þá var úti um
þennan iðnað okkar. En við höfðum
þó 170 krónur upp úr krafsinu.
ALSKONAR
frAtafir
Eftir því sem lengur leið á skóla-
árin fór maður að hafa minni
og minni tíma til að stunda námið,
eins og gefur að skilja.
Einu sinni þegar jeg hafði aldrei
komið í skólann í hálfan mánuð,
fyrri en eftir hádegi, kom Jón
ófeigsson til mín og sagði: „Hvað
gengur að yður, Tómas?“ — I því
augnabliki mundi jeg ekki eftir
nema tveim sjúkdómum, og segi:
Krabbamein og tæring!
Hvernig getið þjer afborið þetta
Tómas minn, segir Jón með sinni
saklausu nærgætni, en ofurlítið örl-
aði fyrir brosi í vinstra munnviki
hans, svo að mjer datt í hug, að jeg
myndi þarna hafa tekið of djúpt í
árinni, svo jeg flýtti mjer að
bæta við. — Ja, það er að segja,
það er krabbameinið, sem hefir tær-
inguna". Þá færðist brosið í hitt
munnvikið á Jóni.
Já, það var margt brallað á þeim
skólaárum.
Það fer um mig hrollur í hvert sinn,
er jeg minnist ferðar, sem farin var
eina haustnótt inn í Sund. Það var
ránsferð. Þar var skip, sem lagt
hafði verið fyrir ári síðan.
Þú hefðir átt að sjá hann vin
minn Sigurð, þegar hann labbaði
upp Völundarbryggju í birtingu um
morguninn með 60 pund af blýi und
ir annari hendinni og kexpoka-á bak
inu. Það stóðu tveir lögregluþjónar
á Klapparstígshorninu, er þangað
kom.
En blýið gaf góðar tekjur og kex-
ið geymdum við í skáp undir súð.
Það mætti spyrja hann að því,
hann Ólaf Helgason lækni, hvort
það kex hafi verið góður matur.
f „ARISTOKRATlINU".
— Heyrðu, Valtýr. Rjettu mjer
glasið mitt.
Tómas dreypir á og setur glasið
nær sér, og heldur áfram:
— Hvað myndi verða um freist-
ingarnar, ef maður ljeti aidrei eft-
ir þeim. Þær yrðu úti! Hvers eiga
þær að gjalda? Það guðdómlegasta
við falleg vín er það, að þau gera
mann svo ístöðulausan. En til eru
þeir menn, sem aldrei geta unnið
bug á „karakter" sínum. Það er af
því, að þeir eru svo litlir aristokrat-
ar.
Sú var tíðin, að mig langaði til að
verða aristokrat. Það er langt síð-
an þetta var. Þá kunni jeg ensku á
haustin, en var búinn að gleyma
henni á vorin. Það var þegar jeg
var lítill drengur heima á Efri-Brú.
Auðug ensk læknishjón voru
heima hjá okkur nokkur sumur
við veiðar. Einu sinni stungu þau
upp á því, að taka mig með sjer til
Englands. Jeg hefi að sjálfsögðu
viljað fara, því að þau áttu alltaf
svo mikið sælgæti. En móðir mín
hefir víst verið á annari skoðun, og
jeg er henni þakklátur fyrir það. —
Það er nefnilega alveg eins gaman
að drekka með Gunnari Viðar og
Tómasi Hallgrímssyni eins og
breska aristokratíinu.
— Og þá hefðir þú heldur aldrei
orðið skáld.
— Líklega ekki. Og það væri
skaði. Því að skáldskapur getur kom
ið mörgu góðu til leiðar. Einu sinni,
þegar jeg var ungur stúdent, lagði
jeg grundvöll að hjónabandi kunn-
ingja míns með því að yrkja fyrir
hann ástarkvæði til stúlku. sem
hann þekkti ekki þá.
— Og varð hjónabandið hamingju
samt?
— Já, í mesta máta. Jeg veit ekki
betur en einasti skugginn á því sje
sá, að hún atyrðir stundum mann-
inn sinn fyrir að hafa hætt að yrkja.
Eins og hann hafi verið efnilegur
til að byrja með.
— En stundum orktir þú ástar-
kvæði fyrir sjálfan þig?
— Já, stundum. Einu sinni orkti
jeg kvæði á bláan pappír til yndis-
legrar stúlku í Vesturbænum. En þá
varð hún vond. Sagðist vera búin að
sjá þetta kvæði hjá vinstúlku sinni
í Austurbænum. En raunar hafði
jeg bara lánað kunningja mínum af
rit af kvæðinu á gulan pappír handa
hans stúlku. Síðan hefi jeg alltaf
gætt þess, að senda aldrei tveim
stúlkum sama ástarkvæðið.
— Var það hún, sem kom á
stefnumótin fyrir sunnan Fríkirkj-
una?
Það brá fyrir þótta í svip Tóm-
asar. Hann svaraði ekki spurning-
unni, en hleypti snöggvast brúnum,
um leið og hann reis úr sæti sínu.
Nú talaði hann í fullri líkamshæð:
— Forfeður mínir áttu margar
jarðir, en þeir hafa gleymt að arf-
leið mig. Þú mátt þ‘ó ekki halda að
jeg sje neinn öreigi. Jeg er að kaupa
rekajörð fyrir vestan. Mestu kosta
jörð. Mestu kostir hennar eru þó
það, að þangað kemst enginn nema
fuglinn fljúgandi.
En þegar sjógarpar fara þangað
endrum og eins til að hnupla reka,
þá hafa þeir ekki vit á að hirða um
það, sem mest er í varið, sjóbirting-
inn í ánni. Annars er jörðin full af
allskonar landslagi.
— Hefir þú nokkurn tíma komið
þangað sjálfur?
— Nei. En jeg hefi lesið um þetta
allt í Kálunds Topografiske Beskriv
else af Island.
— Já, en var það hún við Frí-
kirkjuna, sem fjekk bláa kvæðið?
— Nei, það er önnur, sagði Tómas,
Og þá sagði hann ekki meira, en
FRAMHALD Á NÆSTU SlÐU