Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1942, Blaðsíða 27
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
411
Tómat Gu0mund89on og móBir hana Steinunn Þorateinadóttir.
(Myndin er tekin á skólaárum hana).
— Þegar jeg var 10 ára orkti jeg
kvæði til mömmu og skrautritaði,
og fór út í móa og tíndi blóm, færði
henni blómin og kvæðið í rúmið. —
Hún var ljóðelsk kona. Eitt af því
fyrsta sem jeg man var, að hún sat
með mig á handleggnum og var að
lesa Ásbyrgi eftir Einar Benedikts-
son. Jeg man svo vel eftir hófspor-
inu, sem Einar talar um í kvæðinu.
Svo fór jeg í Mentaskólann, sat í
1. bekk. En næsta haust ákváðum
við Sigurður Ólafsson, sem síðar
varð verkfræðingur, að lesa 2. og
3. bekk á einum vetri. Sumpart af
fjárhagsástæðum. Sumpart af því
að við vorum svo efnilegir.
• Svo auglýstum við eftir pilti til
að vera með okkur í tímum. Jeg
man ekki hve margir gáfu sig fram.
En hitt man jeg, að við vorum sam
mála um að taka einn þeirra um-
svifalaust. Okkur þótti hann svo
skrítinn, og öðruvísi en alt hitt fólk
ið. Hann kvaðst heita Halldór Guð-
jónsson, rithöfundur frá Laxnesi.
Hann bar það líka með sjer hver
hann var, því að * hann hafði svo
skáldlegt hár. Við urðum miklir vin-
ir.
Á þeim árum var mikið hár og
stór gleraugu einskonar einkennis-
búningur skálda. Það gilti einu, þó
menn þyrftu að taka gleraugun
af sjer til þess að sjá til að lesa og
skrifa. Jeg man t. d. hvað Guðmund
ur Gíslason Hagalín þótti efnilegur
þá strax hvað þetta snerti.
Eitt af þessum einkennisbúnu
Menntaskólaskáldum kallaði mig
einu sinni á eintal og sagði við mig
mjög alvörugefinn: Heyrðu, Tómas!
Ekkert skil jeg í þjer, hvernig þjer
dettur í hug að ætla þjer að verða
skáld og láta snoðklippa þig svona.
Halldór kom heiman frá Laxnesi
með fullt koffort af handritum. —
Það voru skáldsögur í mörgum
bindum. Hann orkti líka um þetta
leyti kvæði til Þýskalandskeisara.
En enginn mannlegur máttur skal
fá mig til að segja frá því, hvar
það birtist á prenti.
1 prófinu upp í 4. bekk vorum við
látnir velja á milli verkefna í ís-
lenskum stíl. Halldór skrifaði langa
sögu um mann, sem rjeði sig I
kaupavinnu austur I Flóa, og trú-
lofaðist þar. Hann var svikinn um
kaupið.
En hvað gerði það til, sagði
skáldið að lokum. „Hann vissi sem
var, að góð kona er meira virði en
hattur fullur af peningum. Á þeim
orðum endaði þessi skáldsaga, sem
hjet: „ Sumarstörf manna hjer á
landl“. Hún er til uppi á Þjóðskjala
safni og Halldór fjekk hjá Sigurði
Guðmundssyni hærri einkun fyrir
hana, en venjulegt var að gefa i
skriflegri íslensku.
Um vorið gáfum við Halldór út
blað, til að græða peninga. Við vor-
um of ungir til að verða teknir gild
ir sem ábyrgðarmenn. En Halldór
kunni ráð við þvf. Hann sagðist
vita af bamakennara, sem verið
hefði í Mosfellssveit og nú væri í
grjótvinnu uppi í öskjuhlíð. Hann
myndi vera til með að gerast ábyrgð
armaður. Við fórum til hans. Hann
var hinn besti og við fengum nafn
hans og ábyrgð, fórum í prentsmiðj
una, gáfum út blað, og seldum það
í blóra við íþróttamennina þ. 17.
júní. Þetta gekk vel. Við gáfum út
annað og seldum það 19. júní í
blóra við kvenfólkið.
Þá vorum við búnir að græða svo
mikla peninga, að við vissum varla
aura okkar tal, og gátum ekki, sem
virðulegir blaðeigendur staðið í
þessu lengur hjálparlaust. Þá rjeð-
um við Sigurð Einarsson til þess
að annast ritstjórn á 3. tölublaðinu.
Hann neytti aðstöðu sinnar til að
lauma skðmmum í blaðið um okkur
eigendurna. Við urðum þess varir,
er við komum í prentsmiðjuna til
eftirlits. Við heimtuðum að blaðið
yrði brotið upp, og lögðum blátt
bann við því að það yrði gefið út
framar. Þar með var það úr sög-
unni. Nema ef tölublöðin tvö, sem
út komu, kunna að vera til á Lands
bókasafninu.
Ábyrgðarmaðurinn fjekk mikið
gott upp úr þessu. Honum hefir víst
verið gert að greiða allan útgáfu-
kostnaðinn, prentun og pappír. En
upp úr þessu fór hann sjálfur að
fást við yrkingar og málafærslu.
— Hver er sá?
— Pjetur Jakobsson.
A STYRJALDAR-
TlMUM
— En hvernig gekk námið?
— Það gekk eiginlega vel. — Við
Sigurður lásum af kappi nema lít-
inn tíma um miðjan veturinn. Þá
urðum við báðir ástfangnir af sömu
stúlkunni, og töluðumst ekki við. —
Þá kom mér það í koll, að jeg
var búinn að kenna Sigurði að
yrkja. Þáð notaði hann sér óspart.
Svo trúlofaðist stúlkan einhverjum
öðrum, og þá urðum við aftur góð-
ir vinir og höfum verið það síðan.
En Sigurður hætti að yrkja.
Annars höfðum við ýmislegt
fleira á prjónunum, því að þá voru
styrjaldartímar eins og nú, og mik-
ill gróðahugur í mönnum. Og þá