Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1985, Page 13

Fjórir hlutar
úr giugganum
Hluti úr miðdepli gluggans; línur gluggaas
stefna að þessum punkti.
Hluti úr midju gluggans: Kona, sem heldur & bók og syngur.
Það erskírskotun til söngra Burns.
Reyntiens, enskum glerskurðarmeistara
sem um tíma var kennari Leifs, og Revel
Oddy, aðalsafnverði lista og fornleifa við
Konunglega skoska safnið. Komst nefndin
aö þeirri niðurstöðu að allar tillögurnar
sem borist hefðu væru óhæfar.
Um þetta leyti var Leifur staddur í
Edinborg, þar sem hann hélt fyrirlestra
við Listaháskólann. Var honum boðið
ásamt átta þekktum, evrópskum glerlistar-
mönnum að senda dómnefndinni tillögur
að gerð gluggans. Keppinautarnir voru
ekki af lakara taginu og má nefna meðal
þeirra þá John Piper, einn kunnasta lista-
mann Bretlands, Patrick Reyntiens, dóm-
nefndarmann og fyrrum kennara Leifs, en
báðir höfðu þeir unnið að gluggaskreyting-
um í hinni þekktu dómkirkju í Coventry.
Frá Þýskalandi bárust meðal annars tillög-
ur frá tveimur heimsþekktum glerlistar-
mönnum, Johannes Schreiter og Ludwig
Schaffrath, og frá Frakklandi komu tillög-
ur frá Gabriel Loire, sem þekktur er fyrir
gluggaskreytingar sínar í hinni margfrægu
dómkirkju í Chartres.
Úrmiðhluta gluggans: Maðurmeð barn,
tákn gæzkunnar.
Hluti efst úrglugganum, þ.e. úrrósinni, þar
sem rísað er til hinnar rauðu rósar Burns
og er óður til ástarinnar.
ForhliðSt
Giles-dómkirkjunnar í
Edinborg. Stóri
glugginnyfir
aðalinnganginum er
sá, sem nú er
kenndur rið Robert
Burns og Leifur rann
eftir að hafa sigrað í
samkeppni rið
færustu glerlistamenn
álfunnar.
Hinn 30. júní síðastliðinn var vígður nýr
aðalgluggi í móðurkirkju Skotlands, hinu
aldagamla, gotneska guðshúsi heilags
Giles í miðborg gömlu Edinborgar. Þessi
vígsla væri vart í frásögur færandi ef hún
tengdist ekki nafni eins okkar þekktustu
listamanna. Það var nefnilega Leifur
Breiðfjörð, glerlistarmaður, sem teiknaði
og hannaði gluggann í St. Giles og tók
verkið allt um þrjú ár.
Undarlega hljótt hefur verið um þetta
afrek Leifs, ólíkt því sem við eigum að
venjast þegar fegurðardísir og kraftakarl-
ar hreppa eitthvert hnossið á erlendum
vettvangi. Svo virðist stundum sem list-
rænir sigrar íslendinga erlendis lami fjöl-
miðla gjörsamlega og geri þeim ókleift að
bregðast við tíðindum á sómasamlegan
hátt. Þetta er þeim mun bagalegra sem
það er vitað mál að íslensk menning þrífst
illa án uppörvunar af einhverju tagi.
Þannig vantaði tilfinnanlega sjónvarps-
frétt af vígslu gluggans 1 St. Giles en
Ríkisútvarpinu hefði átt að vera í lófa lagið
að senda kvikmyndatökumenn og frétta-
menn á vettvang þegar athöfnin fór fram.
Nú er nærri hálft ár liðið frá vígslu
gluggans og er því ekki seinna vænna að
skýra örlítið nánar frá tilurð þessa mikla
verkefnis, sem mun vera hið stærsta sem
íslenskum listamanni hefur hlotnast á
erlendri grundu. Gluggi Leifs er hvorki
meira né minna en 10 metra hár og 5
metra breiður. Hann gnæfir hátt yfir
inngöngudyrum á miðgafli kirkjunnar.
Eins og sæmir gotneskum kirkjuglugga
mætast bogar hans i oddi og umgerð er
flúruð miklu víravirki úr steini.
Veglegasti Glugginn
Tildrög þess að Leifi var falið þetta
merkilega verkefni má rekja til ársins
1980. Þá fór fram samkeppni um gerð nýs
glugga fyrir vesturgafl St. Giles og stóðu
Alþjóðasamtök Burns-félaga, „The Inter-
national Federation of Burns Societies“,
fyrir þessari samkeppni.
Burns-samtökin voru upphaflega stofn-
uð til að varðveita minningu og halda á
lofti nafni hins þekkta ljóðskálds, Roberts
Burns (1759-1796), en hann hafði með
alþýðlegum kvæðum sínum áunnið sér sess
sem ástsælasta þjóðskáld Skota. Samtökin
höfðu lengi haft augastað á St. Giles-
kirkjunni sem heppilegum stað fyrir
minnismerki um skáldið. Minntu forsvars-
menn þeirra oftar en einu sinni á þá stað-
reynd að Burns ætti sér ekkert verðugt
minnismerki í höfuðborg Skotlands. Hins
vegar var þess getið að í sjálfum höfuðstað
Bretaveldis væri að finna tvær kirkjur sem
státuðu af veglegum minnismerkjum um
skáldið. Nærfellt aldargömul brjóstmynd
af Burns stæði í Westminster Abbey og
minningargluggi um hann prýddi Hirð-
krúnukirkju Skotlands (Crown Court
Church of Scotland) í Lundúnum og væri
hann búinn að standa þar 1 ein tuttugu ár.
Þegar ákveðið var fyrir nokkrum árum
að viðgerð skyldi fara fram á St. Giles
uppskáru Burns-samtökin loks árangur
allra umleitana sinna. Þeim var þá út-
hlutað vesturglugganum, veglegasta
glugga kirkjunnar. Þegar í stað hófu
samtökin fjáröflun til verksins, en kostnað-
ur var áætlaður um 30.000 sterlingspund.
HUGMYNDIN KVIKNAR
Eins og áður var getið fór einnig fram
alþjóðleg samkeppni um gerð gluggans í
St. Giles. Dómnefnd var skipuð þremur
virtum sérfræðingum, þeim David Daiches,
prófessor í skoskum bókmenntum, Patrick
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 24. DESEMBER 1985 13