Lesbók Morgunblaðsins - 17.12.1991, Blaðsíða 26

diskum, eins og hendi sé veifað, handfljót-
ari en nokkrir innbrotsþjófar.
„Læsið öllum dyrum. Dragið netin ekki
frá,” skipar Bíbí. „Óvarkárir hótelgestir
hafa komið að öllu á rúi og stúi í herbergj-
um og ýmislegt hefur horfið þaðan. Ef ap-
arnir ná úrum ykkar, skóm eða buxum, þá
er allt horfið út í frumskóginn. Enginn nær
þýfi aftur úr aparíkinu.”
Við fáum klukkutíma hvíld fram að kvöld-
mat, síðan eru krókódílaveiðar á dagskrá,
veiðiferð sem liggur eins og mara á mann-
skapnum. Enginn veit á hverju er von.
Undarlegt að leggjast hér til hvíldar. Her-
bergið minnir á svefnklefa í skíðaskála, en
hótelið vaggast mjúklega með trjáblænum,
líkt og skip í ládeyðu. Brak og brestir í inn-
viðum. Væl í apaköttum og páfagaukum.
Loftluktin sveiflast og flugnagerið leggst
þétt á glugganetið.
Á Krókódílaveiðum í Myr-
KRINU
„Þið verðið að vera í langerma skyrtum
og síðbuxum,” segir Bíbí „og sprauta ykkur
með „frumskógarolíu” (fæst í apótekum
hér) annars eigið þið á hættu að vera öll
útbitin eftir flugur.” Já, margt þarf að va-
rast.
Kl. 22.00 er gengið út í frumskógamótt-
ina eftir ruggandi loftbrúnni. Ljósker í tijám
vísa veg að tveimur flatbytnum sem liggja
við landfestar. Hálfgerðir brauðfætur undir
okkur þegar við setjumst í bátana, tvö á
hveija þóftu. Bíbí hlær að óttaslegnum and-
litum. Síðan gleypir myrkrið okkur, eða sjón-
skyn okkar hverfur inn í klipptar, óraun-
verulegar skuggamyndir ljósbrota frá tveim-
ur bátsluktum. Klikk, klikk, klikk. Líkt og
kvikmyndavél raði niður myndbrotum.
Hvemig á ég að lýsa óttanum við hið
óþekkta, kuldahrolli sem hríslast eftir heit-
sveittu baki? Skuggahlaðin tré birtast og
hverfa. Bátum er stjakað gegnum þétt fenja-
síkin og tijágreinar slást í andlit okkar. Allt
í einu fæ ég bylmingshögg í bakið og hrópa
upp yfir mig. „Þú fælir alla krókódíla í
burtu,” segir Bíbí ávítandi. „Það var bara
stór padda á bakinu á henni,” er hvíslað
afsakandi.
Þá gerist allt í einu. Stafnbúinn með ljó-
skerið leggur fingur á munn. Bátnum er
siglt á fleygiferð upp í fenjaflækjuna. Bíbí
beygir sig snöggt niður, nær hálstaki á litl-
um krókódíl sem hún réttir upp í bátinn til
okkar. „Þeir verða stjarfir í sterku ljósi og
blindast,” segir hún. Ósköp er hann sætur
blessaður, þar sem hánn deplar augunum
sakleysislega til okkar.
„Látið krókódíl aldrei blekkja ykkur,”
segir Bíbí. „Hann er hættulegastur, þegar
hann bærir ekki á sér.” Bíbí strýkur krókó-
dflnum og klórar honum eins og kettlingi,
en sleppir aldrei hálstakinu. Sýnir, hvernig
á að halda á honum. A endanum vilja allir
fá að halda á dýrinu og klappa því. Svei
mér, ef hann grætur ekki krókódílatárum
framan í mig.
„Þetta er aðeins þriggja mánaða grey.
Verðum að fara að sleppa honum, _svo að
mamman ókyrrist ekki,” segir Bíbí. Á sama
augnabliki finn ég eitthvað koma við hand-
legginn á mér. Otrúlegt en satt, stærðar
krókódflahali hverfur ofan í vatnið við borð-
stokkinn. Ég logfinn til í hendinni.
' „Þarna er mamman,” segir Bíbí og lætur
sér hvergi bregða. „Þú ert heppin,” segir
hún. „Veistu, að ef fullvaxinn krókódíll slær
Eyðileggja ferðamenn
þetta fólk? Vonandi
ekki. Ekkevt virðist
hagga ró þeirra. Að
hugsa sér að vakna til
nýs lífs á hverjum
morgni á þessum stað.
Kannski yrði maður
svona árrisull fjarri
vestrænni streitu.
Sneitt Hjá Snákaholum í
Frumskóginum
Morgunverður kl. 8.00 með tilheyrandi
slagsmálum um matinn við apaketti. Lagt
upp í frumskógargöngu kl. 9.00. Enginn
súrefnisskortur virðist hijá okkur Norður-
landabúa, eins og Bandaríkjamenn óttast á
ferðalögum um Amazon. Hef þvert á móti
aldrei verið morgunhressari. Krókódílaveið-
ar að baki og allt gengið vel. Sem betur fer
veit ég ekki, hvað er framundan.
Aftur stigið um borð í bátana, aðalsam-
göngutæki Amazon. Og nú er siglt á fullri
ferð eftir aðalárfarvegi. Staðnæmst við
frumskógarverslun, til að birgja sig upp
með vatnsforða fyrir göngutúrinn. Lítið
fæst af dósamat, kjöt eða fiskmeti (öllu
slátrað heirna), en allar hillur fullar af hrís-
gijónum. Kælikista geymir bjór, flöskuvatn
og gos.
Tveir fylgdarmenn með sveðjur í hönd,
slíðraðir hnífabelti, skipa sér framan og
aftan við hópinn. Er skógargangan svona
hættuleg? Framan við tijáþykknið heyrum
við fyrstu reglu frumskógarbúans: „Ef snák-
ur bítur ykkur, eigið þið að leggjast strax
niður, til að eitrið breiði sig ekki út um líka-
mann. Oftast bíta þeir í fótleggina og þá
er bara að halda fætinum uppi.” Þá vitum
Við morgunþvott í Amazon.
I . i
rf’ • ‘ 1 ^

'
:* i1 : 1' x • |
f í 'i ' Í í ífff tlu * }j ; J | V | % , . - ■ ;.f I
r A > /!
Hvernig á ég að lýsa hinni stóísku ró yfir andlitum konunnar og barnanna?
þig með halanum, geturðu verið fleiri mán-
uði að jafna þig.” Og ég steinhætti að
kvarta. Litli krókódíllinn hverfur aftur ofan
í hlýtt fenjabúrið til mömmu sinnar.
„Kennslustund” í krókodílaveiðum er lokið.
Bátum er stjakað út úr fenjaflækjum og
slökkt á ljóskeijum. „Hlustið á næturlífið í
frumskóginum,” segir Bíbí lágt. Ótrúleg
hljómkviða, öskur, baul og suð berast að
eyrum okkar. Ótal, örfínar ljósrákir frá eld-
flugum skera í sundur myrkrið og inn á
milli tijánna lýsa tvö kringlótt augu. Báti
er stjakað hægt upp að bakka, sterku ljó-
skeri beint að augunum. Og þarna situr
stærðar næturugla á grein, eins og mynda-
stytta, blinduð af ljósinu.
Frumskógarfólkið Heim-
SÓTT
í rúm eftir miðnætti. Aftur úti á vatni
kl. 5.00 að morgni. Grafkyrr sitjum við og
bíðum þess, að náttúran vakni, að sólin nái
tökum á myrkrinu. Hljóður skógurinn byijar
að anda frá sér. Framandi dýrahljóð berast
til okkar. Og skyndilega er hún þarna, rauð-
glóandi bolti á himni sem gefur ótrúlega
nákvæma speglun á vatnsfleti. Bolti sem
stígur hærra og hærra. Já, svona reyni ég
að mynda hana, rétt ofan við fiskibóndann
sem ýtti bátnum sínum úr vör kl. 4.00.
Konan hans er komin í fiskverkun á ár-
bakka, þegar rennt er upp að bænum um
dagmál. Og krakkamir hoppa nakin á hlað-
inu innan um grísina. Hvernig er hægt að
lýsa morgunkyrrðinni sem umlykur allt,
stóískum frið í andliti konu og barna? And-
lit litlu stúlkunnar er þó spyijandi, eins og
hún vilji segja: „Af hverju er hún að mynda
mig? Hvernig erum við ólík?“
Eyðileggja ferðamenn þetta fólk? Von-
andi ekki. Ekkert virðist hagga ró þeirra.
Að hugsa sér að vakna til nýs lífs á hveijum
morgni á þessum stað. Kannski yrði maður
svona árrisull fjarri vestrænni streitu.
„Héma lifir fólk lengur,“ segir Bíbí, „ekk-
ert hijáir það og allir eru sjálfum sér nóg-
ir, þurfa aðeins að kaupa bátabensín og föt
á börnin. Árstekjur em um 90.000 ísl. kr.,
ef uppskeran er góð.“ í opinni skemmu er
bóndinn farinn að verka rótarávexti sem
minna á rófur og em lifibrauð fjölskyldunn-
ar. Brasilíubúar neyta þeirra svipað og við
kartaflna, en ósoðnir eru þeir baneitraðir.
Andlit litlu stúlkunnar er þó spyrjandi,
eins og hún vilji segja: „Af hverju er
hún að mynda mig? Hvernig erum við
ólík?“
„Nú þegar við vitum um
þá stórkostlegu fjölbreytni
og geysilegu möguleika sem
í hitabeltisskógunum felast,
einnig hvaða áhrif eyðing
þeirra hefur á loftslag jarðar,
gengur brjálsemi næst að
leyfa eyðingunni að halda
áfram”.
Þess vegna er arinn í hverri skemmu og
ávöxtum brugðið yfir eld, áður en þeir em
fluttir á markað.
Krakkarnir fara að elta grísinn uppi, strax
og við leggjum frá landi, toga hann i átt
til pabba síns. Grísinn rekur upp skaðræðis-
öskur og tilsýndar sjáum við slátmn í hádeg-
ismatinn, fyrir framan börnin. Býsna ólíkt
vestrænum hefðum.
„Börnin þurfa að hjálpa til,” segir Bíbí,
„mega ekki vera of lengi í skólanum á
morgnana, þegar þörfin er mest.” Skóla-
kennarinn, móðurleg, miðaldra kona, gefur
sér ekki tíma til að tala við okkur, er svo
önnum kafin við að slátra kjúklingum í hlað-
varpanum. Tannlaús amma og allsberir
krakkar fylgjast með.
Skólastofan er timburskúr, fast við at-
vinnulífíð á bóndabænum. Ekkert gler eða
hlerar í gluggum. Hvemig skyldi ganga að
halda athyglinni? „Hún tekur á móti 36
krökkum, á aldrinum 7-14 ára og kennir
þeim í tveimur hópum eftir hádegi,” upplýs-
ir Bíbí. „Skólabáturinn safnar þeim saman.”
Sjónvarpsloftnet trónir á þaki kennarans,
vestræn viðhorf að þrengja sér inn á íbúa
Amazon.
26