Lesbók Morgunblaðsins - 17.12.1991, Blaðsíða 41

Mynd: Þórdís Tryggvadóttir
Þennan mann höfðu þau Brynhildur þekkt
lengi og vel. Hann gekk í veg fyrir þau,
endurtók kveðjuna, hikandi og lágt. Telpan
brosti og bauð honum gleðileg jól, en afi
hennar hrökk við og starði á hann með hörku
í augum.
„Þú þekkir mig ef til vill ekki?”
„Ojú — seisei jú, þig myndi ég allstaðar
þekkja.”
Telpan hvíslaði einhveiju að afa sínum,
en hann hristi höfuðið. „Getur hann ekki
komið heim með okkur, afí, hann er aleinn?”
spurði barnið upphátt — og mildin skein úr
augum þess. En afi hennar bandaði með
hendinni og dró hana með sér niður brekk-
una. Telpan snéri sér við, undrandi og ótta-
slegin.
Hvers vegna hafði hann ekki bætt við:
„Þig þekkja allir, þú ert brennimerktur.”
Gamli maðurinn stóð kyrr og horfði á fólk-
ið fjarlægjast. Honum fannst hann einn í
öllum heiminum, útskúfaður vegna yfirsjón-
ar, sem hafði kvalið hann og pínt, í nærfellt
þijátíu ár. Tómleiki greip hann heljartökum.
Þetta var harðasta hegningin. En hann verð-
skuldaði hana. Það var hann sannfærður um
— og sú staðreynd var sár.
Hafði hann ekki sjálfur brotið af sér traust
þessa fólks? Árum saman hafði það sýnt
honum hollustu. Hann hafði svikið það, söls-
að undir sig fé þess, falsað nöfn þess, jafn-
vel bestu vina sinna. Og svo hafði hann ekki
verið maður til að horfast í augu við þá,
heldur hlaupist á brott — undan eigin glæp.
Hveiju bjóst hann við? Opnum örmum?
Að vísu hafði hann endurgreitt upphæðirn-
ar i peningum, hvern eyri, smám saman —
en peningar jafngiltu ekki heiðarleika, það
hafði hann lært, þó seint væri.
Hvað átti hann nú að gera? Ekkert at-
hvarf — aðeins kuldi. Nístings kai.
Honum var litið til himins. Þama var jóla-
stjarnan. Hún brosti við honum — honum
sem öðrum. Já, það var jólanótt — því hafði
hann gleymt á síðustu mínútum. Þétt fótatak
barst að eyrum hans. Hann hraðaði sér í
skugga steinsúlu, sem næst var. Eftir andar-
tak gengu tveir hempuklæddir prestar fram-
hjá honum — héldu heim til sín — heim til
að halda jól. Hann reikaði að dyram kirkjunn-
ar, sem voru lokaðar — snéri snerlinum. Það
var ólæst. Hann gekk inn. í kirkjunni var
skuggsýnt — en hlýtt og vinalegt. Ilmur af
barri og slokknuðum kertum fyllti andrúms-
loftið jólatöfrum. Lítill keðjulampi hékk á
austurvegg, frá honum sló roðabjarma á
gömlu altaristöfluna, er sýndi Krist uppris-
inn. Hljóðlaust færði hann sig innar, fet fyr-
ir fet, þar til hann var kominn að grátunum.
Hann lagði við hlustir. Algjör kyrrð. Inn í
sál hans streymdi öryggi bemskuáranna.
Hann var fermdur — og hér hafði hann
síðar, þjónað kirkjunni sem meðhjálpari.
Húfu og staf lagði hann á gólfið — kraup
á kné.
Fyrir hugskotssjónum hans leið ævin öll,
sem bók væri flett, blað fyrir blað: Sumar —
sól — logn — rok — skuggar — myrkur —
kvöl — vonarglæta — svartar rósir.
Vonir bregðast. Nú var öllu lokið. Hann
hafði misst kjarkinn — lífsviljann. Ef til vill
hafði hann aðeins haldið að hann ætti kjark
— eða hafði hann hörfað undan augnaráði
fornvinarins, áðan? Hann vissi það ekki. Stór
blikandi tár hrundu niður vanga gamla
mannsins. Hann gerði enga tilraun til þess
að þerra þau.
En hvað var þetta? Hvaðan kom þetta ljós?
Ljósgeisli sem leið í átt til hans. Hvílík birta!
Hann byrgði augun andartak. Þegar hann
leit upp aftur, sá hann — í geislanum —
móta fyrir veru. Hún kom nær — nær. Hann
horfði inn í augu — svo máttug og mild —
að slíkt hafði hann aldrei skynjað. Það var
eins og ómþýð rödd andaði að vitund hans:
„Komið til mín, allir —” fleiri orð greindi
hann ekki. Hann fórnaði höndum — og féll
fram.
Árla jóladagsmorgun fann þjónn kirkjunn-
ar ókunnan mann er lá á grúfu við gráturn-
ar. Hann reisti hann við. Maðurinn var lát-
inn. Viku síðar var gamla manninum búin
hinsta hvíla við hlið Brynhildar. Hann var
alkominn heim.
í blálogni er líkaböng glumdi og hrímþoka
lukti gröfina perlugráum vængjum, gekj< úr
kirkjugarði þögull hópur fornvina mannsins.
Álútir menn — með samviskubit í hug og
hjarta.
Höfundur er leikari.

Gj öf ndttúriixtmxenda
og Cjóðavina
Af hverju hefjast eldgos? - Hvenær lýkur þeim? • Hvenær
urðu jöklarnir á íslandi til? • Geta steinar læknað? • Er
gagn af stjörnumerkjum? • Hækkar f sjónum? • Hvað
eru loftsýnir? • Er hættulegt að búa hér? • Er skóg-
rækt til gagns? • Viljum við eina milljón ferðamanna?
Fjallskverkin
skilvinda veðurs
heitt regn
úr hléum síðasta logns.
Svörin f®rð“ ‘
vandaðr,hók
nýstárlegn bok
ISAFOLD
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 17. DESEMBER 1991 41