Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.2000, Blaðsíða 3

LESBÖK VIOIií.l \HI \I)SI\S - MENNING IISIII!
50,. TÖLUBLAÐ - 75. ÁRGANGUR
EFNI
Þjónn þeirra svarlausu
Er Snæfríður Islandssól sköpuð með ímynd
Maríu guðsmóður í huga? Grein eftir séra
Gunnar Kristjánsson á Reynivöllum.
Bréf úr blóum kistli
Ur bréfum Sigurðar skólameistara til for-
eldra sinna og bréfum þeirra til hans. Ing-
veldur Róbertsdóttir tók saman.
Þjóðvísuró Þingvöllum
Eftir Ingimar Erlend Sigurðsson.
Fjórsjóður gamalla húsa
Grein og ljósmyndir eftir Gísla Sigurðsson
um gömlu húsin á Isafirði.
Jólin í Sjólfstæðu fólki
Samantekt eftir Jón Özur Snorrason.
Frægasta tvíeyki
kvi kmy nda sög u n na r
Elfar Logi Hannesson skrifar
um Steina og Olla.
Lífið ó heimili Jesú
Kafli úr nýrri bók um
Jesús Krist sögunnar og trúarinnar.
Myndlýsingar í handritum
Um þessa fornu listgrein skrifar
Margrét Þorvaldsdóttir.
Vóleg tíðindi fró Goðdal
Síðari hluti viðtals Hafdísar Erlu Bogadóttur
við Bergþór Jóhannsson náttúrufræðing.
Mig vantar stelpu
Smásaga eftir Thor Vilhjálmsson.
Annað Þýskaland
Endurminning frá jólum á námsárum í
Þýskalandi eftir Njörð P. Njarðvík.
Bréf fró Þórbergi
til rithandarfræðikonu. Þýtt úr esperanto.
Guðshús vígt í eldi
Oddný Björgvinsdóttir skrifar um end-
urgerða Vallakirkju.
Verðlaunamyndagóta
og verðlaunakrossgáta.
Urgur, Blanda og Hnúta
Sigurður Antonsson segir frá gönguför um
Austuröræfin.
Mólarinn Repin
Halldór Vilhjálmsson skrifar uin magn-
aðan rússneskan málara.
FORSÍÐUMYNDIN
Vetur í Hafnarfirði, 1954. Hluti olíumálverks eftir Svein Björnsson. Verkið er
varðveitt í Sveinssafni og prýðir dagatal sem safnið hefur gefið út.
AMTTHÍASJOCHUMSSON
Á JÓLUM
Stafa frá stjörnu
storðar bömum
enn þá blessaðir
barnafingur;
sjáið ljós loga
um lága jötu -
Jesújólaljós
jarðarstráum!
Bjartara, bjartara
yfir barni ljúfu
hvelfast Guðs hallir
á helgri nóttu;
og herskarar
himinbúa
flytja Guðs föður
frið ájörðu.
Hlustarhúm,
hlusta þjóðir,
hlustar alheimur,
hlusta uppsalir;
hlustar hvert hjarta,
því að heimi brennur
ein óþrotleg
ódauðleg þrá.
Matthías Jochumsson, 1835-1920, var frá Skógum í Þorskafirði og eilt af höf-
uðskáldum þjóðarinnar fyrir um einni öld. Hann var lengst af prestur á Akureyri
og þar var hann gerður að heiðursborgara.
KIRKJAN VERÐUR
AÐ BENDA Á MEINIÐ
RABB
Um daginn fór ég á Krókinn,
þurfti á fund þar eina
ferðina enn.
Skammdegismyrkrið lá
þungt yfír regnvotum göt-
um og bílastæðum. Ljósa-
staurar í bænum og heima
við bæi lýstu upp myrkrið
og ljóstírur bfla lágu eins og perlufesti fram
eftir fírði.
„Nú eru að koma jól,“ hugsaði ég og þó
voru enn nokkrar vikur í jólafostu.
Ekkert jólaskraut, englar, litaðar perur
eða annað var sýnilegt.
Hvað var það sem minnti mig á jól? Milt
veður, dumbungur, sem sveipast um mann
eins og hlýtt teppi, friður og ró.
Þessi letilega veðurgerð beinir því til okk-
ar að vel megi slaka aðeins á og hugsa um
það sem við höfum unnið hörðum höndum
við að afla og safna. Það er kominn tími til að
lesa bækurnar sem sitja prúðar uppi í hill-
um, til að færa loks gjöfína, sem keypt var í
flýti í vor eða halla sér í hægindastól og
horfa út um gluggann, spyrja: „Hvernig vil
ég nota tímann sem framundan er, vil ég
nota hann í alla þessa fundi eða annað?“ Mér
finnst jólafasta vera stund svona hugrenn-
inga, þegar við bíðum komu Jesú.
Við tölum um það að komast í jólaskap og
það þýðir að vera upp á sitt besta og sýna
bestu hliðarnar.
Mildi og gæska taka sér bólstað í okkur.
Við leggjum okkur í líma við að finna
réttu gjöfina handa hvert öðru, fjarskyldum
vinum sendum við hlýlegar kveðjur. Og
þetta er einmitt rétta jólaskapið.
Þetta er skap mannveru sem man eftir
því að hún sjálf er í miklum metum, hjá
Guði, sem hefur tekið á sig ferð til þess að
minna á.
Og einnig þess vegna þolum við verr það
sem aflaga fer og rangt er á meðal okkar.
I sumar fór ég til Strassborgar. Brá mér
heim til borgarinnar sem fóstraði mig um
skeið á unglingsárum. Þar sótti ég ráð-
stefnu.
Flutt voru mörg merkileg og löng erindi.
Prestur nokkur úr Suður-Frakklandi sagði í
stuttu máli frá stöðu kirkjunnar sinnar, sem
er kirkja mótmælenda í kaþólsku landi, trú-
félag í trúlausu samfélagi.
Hann sagði frá nýju frumvarpi sem lægi
fyrir þinginu þar í landi.
I því felst m.a. að trúfélög mega fram-
vegis ekki vera sýnileg, þau mega ekki aug-
lýsa samkomur og messur, ekki hafa tákn,
s.s. kross sýnilegan á kirkjum sínum, ekki
kalla þær kirkjur, heldur samkomuhús.
Raddir þar í þjóðfélaginu telja að trúboð
nálgist heilaþvott. Þar í landi eru kirkja og
ríki aðskilin.
Kirkjan sinnir ákveðnu sviði í samfélag-
inu, hinu andlega.
Jafnframt sagði presturinn að kirkjur
væra æ meir að færast út fyrir áhrifasvið og
áhugasvið hins almenna borgara, enginn
reiknaði með rödd kirkjunnar í mál-
efnaumræðu, né heldur tæki neinn þar mið
af þeim boðskap sem prestar trúfélaga
færðu fram.
Aðeins hinir innvígðu gera trúna að afli í
daglegu lífi.
Orð hans urðu mér að umhugsunarefni.
Hér á landi viljum við endilega sjá merki
kristninnar, krossinn, kirkjurnar, koma til
kirkju á hátíðastundum. En hvað um kristna
trú þegar hún er þýdd á daglegt tungumál?
Við eigum þjóðkirkju, sem býður þjónustu
sína fram öllum landsmönnum, hvar sem á
landi er, er reiðubúin þegar á er kallað, það
er kirkja sem nátengd er þjóð og stjómvöld-
um. Prestar era opinberir embættismenn
og sinna skyldum fyrir hið opinbera, oft á
tíðum eru þau ábyrgðarstörf samofin
kristniboðsstarfi prestsins, s.s. við útfarir og
hjónavígslur, skírnir, þar sem prestar upp-
lýsa hið opinbera um breytta stþðu fólks.
Prédikunin er aðalstarf prestsins. Hún
fjallai- alltaf um það hvernig Guð ætlar lífi
okkai' að vera, um það hvernig orð hans og
ætlan færir samfélag fólks nær réttlæti,
íriði og vellíðan.
Heyrst hefur að mönnum þyki prestar
fara offari ef þeir færa í tal kjör öryrkja,
kjaramun, græðgi, tómhyggju, sinnuleysi
stjórnvalda um þau, sem minna mega sín.
Heyrst hefur að starfssvið presta verði
lagað til svo þeir komi æ minna að stjórn-
sýslunni. Er þetta ekki ósk um að kirkjan
haldi sig innan ákveðinna marka, prestar
hennar og prédikarar hugi að sínum málum,
boðun trúarinnar, messum, hjálp við hina
smáu, séu ekki að úttala sig um mál, sem
aðrir, t.d. þar til gerðar stofnanir og ráða-
menn, telja vera á sínu sviði? Hlutverk
kirkju er fyrst og fremst að boða trú, kenna
hver gefur lífinu gildi, og að gera orð hans
að leiðarljósi í hverju og einu atriði lífsins.
Þess vegna getur kirkjan ekki tekið því að
henni sé úthlutað ákveðnu verkefni. Það er
ekkert til sem heitir að boða bara trú. Trú
snýst einmitt um það að snerta við lifandi
fólki. Mánaðarlaun aldraðra era nokkrir
tugir þúsunda, þær fjölskyldur era fleiri en
ein og fleiri en tvær, sem búa við stöðugar
áhyggjur af því að afi eða amma fá ekki rúm
á elliheimili, enga aðstoð er að fá, opinberum
embættum er ráðstafað eftir ókennilegum
leiðum, böm líða fyrir einelti og verða aldrei
fullvaxnar verur inm-a með sér, fullorðnir
líða fyrir einelti á vinnustöðum og eru nið-
urlægðir, og vonleysi er svo yfírþyrmandi að
fólk tapar áttum og bindur enda á líf sitt.
Þetta er Island nútímans. Við getum ekki
annað en talað um ástandið.
Kii'kjan getur ekki annað en bent á mein-
ið af því að það er greinflega allt annað er
Guð hefur ætlað.
Við öll, sem búum í þessu landi, höfum
ekki efni á því að bæla rödd Guðs niður en
aftur á móti höfum við svo mikið að vinna.
A morgun eru jól. Hann er kominn, Sem
færir allt á þann veg sem vera á, fyrir þig,
með þér.
DALLA ÞÓRÐARDÓTTIR
sóknarprestur ó Miklabæ
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 23. DESEMBER 2000 3