Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.2000, Blaðsíða 17
Aldurinn var farinn að segja til sín í síðustu kvikmynd þeirra félaga, Atoil K, árið 1952.
Steini og Olli léku í fyrsta sinn saman árið 1917 í myndinni Lucky dog.
um það hvað gerðist árin fyrir það. Fyrsta
mynd Olla nefnist The Paper Hanger’s Helper
og lék hann á móti Bobby nokkrum Ray. Sam-
leikur þeirra var með ágætum og vilja margir
meina að margt minni þar á leikstíl hans og
Steina.
Olli átti erfitt með að skapa sér nafn í kvik-
myndunum og var yfirleitt settur í aukahlut-
verk. Árið 1918 tók hann upp samstarf við
gamanleikarann Billy West og var hann þá í
hlutverki óvinarins, vonda karlsins. Myndirn-
ar voru eins konar Chaplin eftiröpun, persóna
Billys var keimlík Chaplin og meira að segja
var sagt að Olli væri spegilmyndin af Eric
Campell, vonda karlinum í myndum Chaplins.
Eftir það lék Olli í myndum Larry Semon og
enn var hann í hlutverki illmennisins.
Arið 1924 komst Olli á samning hjá Roach
kvikmyndafélaginu. Fyrstu tvö árin fór lítið
fyrir honum á hvíta tjaldinu enda var Hal
Roach ekki viss um hvernig hann gæti nýtt
þennan íturvaxna leikara. Hann vissi þó að Olli
væri góður í illmenninu og næstu árin lék hann
í myndum gamanleikaranna Charlie Chase og
Mabel Normand. Þrátt fyrir að hlutverkin hafi
verið fá og einhæf var þessum tíma ekki alfarið
kastað á glæ. Mörg af helstu persónueinkenn-
um Olla, sem áttu eftir að fylgja honum alla tíð,
voru uppgötvuð á þessu skeiði, saklausa brosið
sem minnti á barn sem hafði gert eitthvað ljótt
af sér, vandræðagangur með hendur og fætur
sem snéru upp á sig við vandræðalegar uppá-
komur og síðast en ekki síst starði hann beint í
kvikmyndavélina, í augu áhorfenda. Allt þetta
tók hann með sér þegar hann hóf samstarf við
Steina.
Flottasti kökuslagur
kvikmyndanna
Árið 1926 leikstýrði Steini myndinni Get ’em
Young og þegar einn leikaranna slasaðist í tök-
um tók hann við hlutverkinu. Sá sem meiddist
hét Oliver Hardy, hann kom þó við sögu í lok
myndarinnar. Næsta mynd sem þeir léku í var
Forty-Five Minutes From Holiywood sem
skartaði öllum samningsbundnum leikurum
Roach félagsins að gamanleikaranum Charlie
Chase undanskildum. Flestum stjömunum
brá aðeins fyrir í stuttan tíma og ástæðan var
sú að Hal Roach var í leit að nýrri stjörnu þar
sem Harold Lloyd hafði sagt skilið við félagið
og framleiddi nú eigin myndir. Ári síðar léku
Steini og Olli í fimm myndum saman en þó var
ekki um eiginlegan samleik þeirra að ræða.
Fyrsta myndin, Duck Soup, þótti aðeins miðl-
ungs skemmtun en er merkileg fyrir það að
hún er byggð á handriti föður Steina. Fjórtán
árum síðar endurgerðu þeir myndina og hét
hún þá Another Fine Mess. Loks ákvað Hal
Roach að tefla Steina og Olla saman íyrir al-
vöru sem tvíeyki. Þeir gerðu myndirnar Fly-
ing Elephants þar sem þeir léku steinaldar-
menn, og Do Detectives Think. Það var hins
vegar í þriðju myndinni, Putting Pants on
Philip, sem tvíeykið birtist fullmótað, Steini
bytjaður að væla og brosa meira en eðlilegt má
teljast og Olli snéri upp á sig eins og feimið
bam og starði síðan beint í myndavélina.
Síðasta myndin sem þeir gerðu fyrsta
starfsárið var Battle of the Century og er hún í
hópi meistaraverka þeirra. Þar ber hæst köku-
slag, sem var mjög vinsæll í gamanmyndum á
þessum tíma og ef kökur komu við sögu í
myndum voru þær nefndar „cstard pie com-
edy“, og er þessi kökuslagur talinn vera einn
sá flottasti í kvikmyndasögunni. Það er engu
líkara en hvert einasta kökukast sé úthugsað
og skipulagt í þaula. Ekki nóg með það heldur
var ástæða fyrir kökustríðinu, nokkuð sem
áhorfendur höfðu ekki kynnst fyrr nema þá í
mynd Chaplins Behind the Screen.
Listin aö smíða hús ó einum degi
Myndum Steina og Olla var vel tekið af
áhorfendum og á öðru starfsári þeirra saman
tvöfaldaðist fjöldi mynda þeirra frá árinu áður
og vinsældirnar jukust jafnt og þétt. Þeir tóku
sér margt misjafnt fyrir hendur í myndunum,
en eitt var það þó sem einkenndi félagana og
það var metnaður og staðföst trú á öllu sem
þeir gerðu. Stundum voru þeir þó fullstórhuga.
I myndinni The Finishing Touch eru þeir
byggingaverkamenn og taka að sér að reisa
einbýlishús á einum degi. Þrátt fyrir ýmsa örð-
ugleika ná þeir að ljúka við smíðina áður en
dagur er að kvöldi kominn. Eigandi hússins er
himinlifandi og greiðir þeim uppsett verð.
Meðan þeir dást að húsinu sest lítill fugl á
reykháfinn með þeim afleiðingum að hann
hrynur. í kjölfarið byrja aðrir hlutar hússins
að hrynja eins og spilaborg. Upphefst þá mikill
hamagangur við björgun byggingarinnar sem
endar með því að Steini nær í allstóran timb-
urplanka sem var vel staðsettur aftan við eitt
af dekkjum bifreiðar þeirra. Bíllinn rennur
umsvifalaust af stað og lendir á nýja húsinu og
það hrynur endanlega.
Frægð, vín og hlótur
Árið 1929 varð mikil breyting í heimi kvik-
myndanna, nú var hægt að heyra raddir leik-
aranna. Margir af gamanleikurum þöglu
myndanna féllu í gleymsku með tilkomu tal-
myndanna en Steini og Olli héldu hins vegar
velli og urðu vinsælli en nokkru sinni fyrr. Alls
léku þeir í fjórtán kvikmyndum þetta ár, flest-
ar þeirra voru að mestu leyti þöglar en ein-
staka leikhljóðum og samtölum var bætt inn í.
Síðasta þögla mynd þeirra heitir Angora Love
og strax á eftir henni gerðu þeir fyrstu alvöru
talmyndina, Unaccustomed as We Are.
Ári síðar gerðu þeir myndina Blotto og var
það fyrsta myndin sem hafði að geyma hlát-
urskast félaganna sem átti eftir að verða fast-
ur liður í myndum þeirra síðar meir. Sagan
hefst þannig að Steini og Olli fara á nætur-
klúbb, þar sem áfengi var ekki veitt, Olli hafði
hins vegar verið forsjáll og tekið með sér nesti,
eina líkjörsflösku. Eiginkona hans vissi ekki af
þessu að hans sögn og gortar hann af því hve
snilldarlega hann hafi leikið á hana. Þeir hlæja
og skemmta sér konunglega yfir þessu og eftir
því sem þeir drekka meira af líkjömum verður
hláturinn trylltari. í því birtist eiginkona Olla
og skýrir þeim frá því að hún hafi hellt líkjöm-
um í vaskinn og það sem þeir væru að drekka
væri óáfengur drykkur. Um leið rennur af
þeim og hlátur þeirra breytist í andstæðu sína
og þá sérstaklega hjá grennri helmingnum.
Sama ár gerðu þeir myndina Brats og var
hún besta talmynd þeirra til þessa og naut gíf-
urlegra vinsælda. Félagarnir gæta sona sinna,
sem einnig eru leiknir af Steina og Olla, meðan
eiginkonumar fara út að skemmta sér. Meðan
feðurnir spila ballskák leika drengirnir sér
óáreittir og njóta frelsisins. Þegar komið er að
háttatíma tekur Olli að sér að syngja fyrir
drengina og þegar draumalandið virðist vera í
nánd verður Steina það á að stíga á lúður. Þeg-
ar allt er fallið í ljúfa löð aftur og Olli ætlar að
hefja sönginn að nýju biður annar guttinn um
vatnsglas. Steini býðst til að ná í það inn á bað
en Olli tekur það ekki í mál. Vill heldur gera
það sjálfur en í því hann opnar hurðina tekur
heljarmikið vatnsflóð á móti honum og íbúðin
fer á flot. Synirnir höfðu verið að leika sér í
baðherberginu fyrr um kvöldið og gleymt að
skrúfa fyrir kranann á baðkarinu.
Steini og Olli ó íslensku
Steini og Olli voru á hátindi ferils síns á ár- j
unum 1927-1938. Strax á seinni hluta þriðja
áratugarins var byrjað að stæla þá í öðrum
kvikmyndum, leikstíl þeirra og húmor, en þær ,
myndir vora þó aldrei eins góðar og fram-
gerðin. Árið 1935 vora þeir komnir í teikni-
mynd, Mickey’s Polo Team, gerð af Walt
Disney. Andlit þeirra vora orðin að vöramerki,
allskonar minjagripir vora og era enn gerðir,
s.s. brúður, lyklakippur og styttur. Þá vora
einnig gerðar teiknimyndasögur um þá félagt
og um langt árabil gaf Siglufjarðarprent-
smiðja út ævintýri þeirra hér á landi. í Japan
og Þýskalandi hafa mörg tvíeyki komið fram
sem era nánast klónun á þeim félögum, í orðs-
ins fyllstu merkingu. Það er óhætt að segja að
þeir Steini og Olli og Chaplin séu mest stældu
og notuðu andlit kvikmyndanna.
Árið 1945 gerðu Steini og Olli síðustu mynd
sína í Bandaríkjunum, The Bullfighters, en
svanasöngur þeirra á hvíta tjaldinu var Atoll
K, gerð í Frakkladi árið 1951. Alls léku Steini
og Olli í 105 myndum, flestar þeirra vora stutt-
ar og era þær að margra mati betri en hinar
sem voru í fullri lengd. Það var einnig álit
Steina og á síðustu áram sínum gekk hann
meira að segja svo langt að segja að þeir hefðu
eingöngu átt að halda sig við stuttmyndimar.
Báðir áttu þeir við heilsubrest að stríða síðustu
æviárin en komu þó fram stöku sinnum í leik-
húsum áður en þeir settust í helgan stein. .
Olli andaðist 7. ágúst árið 1957 og Steini átta
áram síðar, 16. júní 1965.
Heimildir:
Everson, K. William. The complete films of Laurel &
Hardy. 1967.
Guttmacher, Peter. Legendary comedies. 1996.
Kerr, Walter. The silent clowns. 1976.
Vermilye, Jerry. The films of the twenties. 1986.
Höfundurinn er leikari.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 23. DESEMBER 2000 1 7