Morgunblaðið - 09.01.2001, Blaðsíða 40

MINNINGAR
40 ÞRIÐJUDAGUR 9. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
É
g á sólgleraugu, ægi-
lega fín. Þetta eru
svona gleraugu með
lituðum glerjum –
bleikum – og
grannri stálumgjörð sem er fer-
hyrnd. Mér finnst þetta dáldið kúl
sólgleraugu, þau eru líka í tísku
og hafa verið frá því í sumar.
Helsti kosturinn er að hægt er að
vera með þau inni líka, því
skyggðu glerin eru gagnsæ. Eig-
inlega er ég meira með þau inni
en úti, ég á nefnilega bleikan topp
sem sólgleraugun passa vel við og
buxur með bleikum bryddingum.
Þannig er mjög smart að vera.
Það er í tísku. Ég er alltaf að sjá
svona gleraugu í búðum, í tímarit-
um, í tónlistarmyndböndum;
Madonna á svona gleraugu,
Lenny Kravitz líka og stelpurnar
í myndband-
inu hans
Robbie Willi-
ams. Stundum
eru glerin
reyndar meira
eins og appelsínugul, en það kem-
ur út á eitt. Málið er að þetta eru
sólarupprásarlitir, litir sem skil-
greina lífið sem dans á rósum í
pastellitum. Breyta veröldinni í
bleikt ský.
Ég þakka fyrir að hafa ekki
verið uppi á tímum þar sem aðrir
litir sjónglerja nutu vinsælda. Til
dæmis svartur. Ég hefði aldrei
meikað það. En mér er sagt að
reglulega í veraldarsögunni hafi
komið fram hópar sem ekkert
hafi séð nema svartnættið, ekkert
hafi numið nema skuggana af
hlutunum. Þeir hafi sífellt mænt
upp í himin, helltan fullan af
myrkri.
Sagt er að stundum hafi menn
líka dottið í það að sjá veröldina í
bláum skugga. Af broshýrum
reyk, sennilega.
Svo eru það þeir sem hafa ein-
ungis og alla tíð séð rautt, gjarn-
an í gegnum vinstra glerið. Leitað
að roðanum í austri.
Á stundum hefur heimurinn
líka þótt litlaus og eins á öllum
hæðum. Hrímfölur og grár.
Þá hlýtur nú að hafa verið
skárra þegar stjörnurnar birtust,
allt varð skemmtilegt og diskólit-
irnir tóku völdin. Fjólublátt ljós
við barinn.
Allir þessir litir og fleiri til
gengu aftur til skiptis á öldinni
sem nú er nýliðin. Sumir jafnvel á
kreiki samtímis. En sem betur fer
eru þessi gleraugu öll farin úr
tísku og líka tímarnir þegar eng-
inn gekk með gleraugu og allir
hvesstu augun. Raunsæistímabil-
in.
Nú er, gott fólk, runnin upp öld
hinna bleiku sjónglerja. Skál fyrir
því. Nýr tími þar sem allt rennur
saman í rósrauðan bjarma og
enginn sér lengur böl eða ógnir,
hvernig sem starað er. Ég
gleymdi nefnilega að taka það
fram áðan að ég er ekki ein um
það að eiga svöl gleraugu. Margir
eiga svona sólgleraugu og ég hef
tekið eftir því að flestir þeirra eru
jafnaldrar mínir. Yfir tvítugu,
undir þrítugu. Punktur.is-
kynslóðin.
Þetta er voðalega hentugt þeg-
ar við hittumst í partíum – þá
skiljum við hvert annað svo geð-
veikislega vel því við sjáum heim-
inn öll í sama ljósi. Á afstöðu okk-
ar er bara stigsmunur en ekki
eðlis; bleikt, bleikara bleikast...
Sögulegar aðstæður styðja líka
þessa bleiku heimssýn. Ekkert
okkar þekkir heimsstyrjöld af
eigin raun og kalda stríðið er lítið
annað en bernskuminning um
Bréfsnef í sjónvarpinu og nokkur
atómljóð í skólanum. Kreppa er
hugtak sem við tengjum ekki við
niðursveiflur eða örbirgð – í
versta falli minnir það okkur á
sundkennslu í sex ára bekk:
Beygja, kreppa, út og saman.
Mannskæðir faraldrar eru líka
utan þess sem við nemum með
sjónglerjunum, berklar minna
bara á bringuplástur í átta ára
bekk og spánska veikin hlýtur að
hafa verið gómuð af útlendinga-
eftirlitinu fyrir okkar dag. Við vit-
um heldur ekkert um holdsveiki.
Við höfum aldrei þurft að
spara, við höfum aldrei ræktað
okkar eigin kartöflur, við höfum
aldrei þurft að berjast fyrir sjálf-
stæði, verkfallsrétti eða mann-
réttindum. Við höfum ekki einu
sinni lært að flokka rusl eða
minnka notkun hárlakks sem
skemmir ósonlagið, við nennum
ekki að hugsa um afdrif heimsins.
Ár trésins leið þannig að við lék-
um okkur inni í herbergi með
Barbie, hún var alltaf í svo bleik-
um fötum og henni vegnaði svo
vel. Svo fórum við fram og horfð-
um á Dolla dropa í sjónvarpinu,
hann bjó á skýi undir regnboga. Á
þeim arfi byggðum við okkar eig-
in veröld, bleika og mjúka. Allt er
gott og við sjálf auðvitað best.
Það versta sem getur komið
fyrir er að uppáhaldsliðið okkar í
enska boltanum tapi leik eða
glansstígvélin í Sautján seljist
upp. Öll erum við sannfærð um að
hlutabréfin okkar í framafyr-
irtækjunum eigi eftir að snar-
hækka á árinu, helst strax með
vorinu. Við erum alltaf örugg.
Og við þökkum engum fyrir
þessar aðstæður sem við búum
við. Aðstæður sem hafa spillt okk-
ur svo rækilega að við myndum
ekki kunna að draga fram líftór-
una einn dag á eyðieyju. Hvað þá
hálfan dag á togara. Ekki einu
sinni fram að hádegi í fjósi norður
í landi.
Okkur þykja þetta sjálfsögð
þægindi, að hafa helst ekkert
verksvit, treysta bara á tæknina,
að hugsa bara um okkur sjálf og
hirða ekki um aðra. Þetta er nú
einu sinni 21. öldin, skárra væri
það nú að þurfa að fara að hugsa
eitthvað æðislega djúpt. Komm-
on, hvað yrði þá um hrukkuleysið
í andlitinu?
Nei, nei. Við sjáum engar hætt-
ur, engar blikur á lofti. Fátt getur
raskað ró okkar því ekkert kemst
inn í sjónsvið bleiku sólgler-
augnanna sem við viljum ekki sjá.
Við getum eingöngu Séð og heyrt
það sem okkur þykir smart að sjá
og heyra. Þar ber hæst allar hinar
stjörnurnar sem eiga líka bleika
toppa og bleik sólgleraugu. Við
viljum ekki vesen eins og pólitík,
trú, sögu, gagnrýni, siðfræði... Við
höfum allt sem við viljum hafa við
aldamót. Ekki dagsljós sem lýsir
upp eða sundurgreinir, ekki norð-
urhjarasól sem varpar skuggum.
Nei. Við kjósum bleikan bjarma
sem er eins og sólarupprás,
barmafull af fyrirheitum um frá-
bæra daga. Fyrir frábært fólk.
Bleik sól-
gleraugu
Ung og átakanlega bláeyg stúlka lýsir
sólgleraugunum sínum (og sendir stuð-
kveðjur til allra.is sem hún hitti í
smartpartýinu á gamlárskvöld!).
VIÐHORF
Eftir
Sigurbjörgu
Þrastardóttur
✝ Ólafur WalterReynir Kratsch
fæddist í Reykjavík 25.
apríl 1922. Hann lést á
heimili sínu 1. janúar
síðastliðinn. Foreldrar
hans voru Þorbjörg
Ólafsdóttir Kratsch, f. í
Reykjavík 23. desember
1902, d. 30. apríl 1992,
og Walter Kratsch, f. í
Dresden, Þýskalandi,
21. október 1899, d. 12.
júlí 1969. Systkini
Reynis eru Ester, f. 6.
janúar 1924; Osvald, f.
16. maí 1925, og Mar-
teinn, f. 18. júní 1931.
26. apríl 1947 kvæntist Reynir
Guðrúnu Þorbjörgu Jónsdóttur, f.
20. júní 1925. Foreldrar hennar
voru Aðalbjörg Óladóttir, f. 14.
maí 1896, d. 6. nóvember 1982, og
Jón Jóhannesson, f. 4. september
1889, d. 15. september 1927.
Börn: 1) Ellý, f. 19. maí 1946, gift
Þresti Jónssyni, f. 15. janúar 1945.
Þeirra börn eru Þóra, f. 1967, gift
Tómasi Ragnarssyni, f. 1965, þau
eiga þrjú börn. Guðrún Svava, f.
1971, og á hún einn
son. Reynir Örn, f.
1971, og á hann einn
son. 2) Þorsteinn Óli,
f. 13. júlí 1955,
kvæntur Rósu Frið-
riksdóttur, f. 18. júlí
1957, þeirra börn
eru Friðrik, f. 1983,
Oddný, f. 1990, og
Reynir, f. 1992. 3)
Jón Aðalbjörn, f. 17.
apríl 1961, kvæntur
Unni Óladóttur, f.
26. mars 1961,
þeirra börn eru Ólöf
Birna, f. 1983, og
Davíð Örn, f. 1989.
17 ára gamall hóf Reynir störf
hjá Kolum og salti, fyrst við út-
keyrslu og síðan við stjórn kolakr-
anans Hegra við Reykjavíkurhöfn
á meðan hann var í notkun ásamt
öðrum störfum hjá fyrirtækinu.
Starfaði síðan hjá Hegra sem bif-
vélavirki við viðgerðir á þunga-
vinnuvélum óslitið til ársins 1989.
Útför Reynis fer fram frá Lang-
holtskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 15.
Ég varð skotinn í dóttur hans
Reynis þegar ég var sextán ára en
kynntist honum ekki fyrr en ég var á
átjánda ári því að ég gerði mig ekki
heimakominn í Skeiðarvoginum fyrr
en eftir nokkra mánuði. Það var helst
þegar þau Reynir og Guðrún voru
ekki heima og Ellý að passa yngri
bræður sína að ég þorði að koma í
heimsókn. En það var mér ekki nóg
því hrifningin á dótturinni óx og
smám saman varð ég einn af fjöl-
skyldunni. Þá kynntist ég því hversu
góður og trúr maður hann var og ég
skildi að Ellý var augasteinninn hans
enda frumburður og ein í níu ár eða
þar til Þorsteinn Óli fæddist og síðan
kom Jón Aðalbjörn en hann var níu
mánaða þegar ég kom til sögunnar.
Árin liðu og við Ellý giftumst, og
fyrsta barnabarnið leit dagsins ljós,
þegar við eignuðumst Þóru og okkar
búskaparbasl byrjaði. Þá reyndist
tengdapabbi okkur vel og var alltaf
boðinn og búinn að rétta hjálparhönd.
Sérstaklega ef eitthvað bilaði í bíld-
ruslunni enda var hann viðgerðar-
maður í eðli sínu. Þar var hann svo
sannarlega á heimavelli. Hann þoldi
ekki að hlutirnir væru í ólagi og gerði
við allt það, sem mögulegt var að lag-
færa. Reynir var sannur fjölskyldu-
maður og heimilið, konan og börnin
voru hans líf. Annan félagsskap en
fjölskylduna virtist hann ekki þurfa,
hann gaf henni alla sína ást og um-
hyggju. Fjölskyldan stækkaði, við
Ellý eignuðumst tvíburana Guðrúnu
Svövu og Reyni Örn, og synirnir
kvæntust og eignuðust börn, nú eru
afabörnin átta talsins og langafa-
börnin fimm og alltaf var faðmurinn
nógu stór og hjartarýmið ótakmark-
að.
Kæri tengdapabbi, takk fyrir að
gefa mér dóttur þína og fyrir allar
góðu stundirnar í faðmi fjölskyldunn-
ar.
Elsku Gunna mín, Guð styrki þig í
sorg þinni og missi.
Þröstur Jónsson.
Fyrir tæpum þremur vikum sat ég
við stofuborðið heima hjá mér og
skrifaði minningargrein um góðan
vin sem lést langt um aldur fram.
Þegar ég hafði lokið því hugsaði ég
með mér að þetta hefði verið fyrsta
minningargreinin sem ég skrifaði á
ævinni og velti því um leið fyrir mér
að hún væri sjálfsagt ekki sú síðasta.
Mig grunaði þó ekki að eftir einungis
þessar þrjár vikur sæti ég við sama
borðið, með sama pennann að skrifa
fleiri kveðjuorð. En allt er í heiminum
hverfult eins og sannaðist snemma
morguns á nýársdag þegar móðir mín
hringdi í mig og tilkynnti mér að afi
Reynir væri dáinn. Það tók mig smá-
stund að átta mig á þessu því afi og
amma höfðu verið hjá okkur einungis
nokkrum klukkustundum áður að
borða góðan mat á gamlárskvöld,
skála fyrir nýju ári og skjóta upp
flugeldum. Afi var fílhraustur fram á
síðasta dag sem endurspeglaðist í
öllu sem hann gerði, s.s. að dytta að
húsinu, þrífa bílinn eða bara fá sér
bíltúr með ömmu til einhvers í fjöl-
skyldunni, því má segja að andlát
hans hafi komið eins og þruma úr
heiðskíru lofti. Ég er þakklátur fyrir
árin tuttugu og níu sem ég fékk með
afa mínum, þakklátur fyrir bíltúrana
með honum og ömmu, næturnar sem
við systkinin áttum í Skeiðarvogin-
um. Þakklátur fyrir það að afi skyldi
fá sjötíu og átta góð ár hér á jörðinni
sem hann deildi bróðurlega með
ömmu og fjölskyldu sinni. Þó er fátt
eins mikils virði fyrir okkur sem stóð-
um honum næst og að hann skyldi fá
að eyða síðustu dögum ævi sinnar
með okkur yfir hátíðarnar, hlæjandi
og brosandi með barnabörnin og
barnabarnabörnin í fanginu.
Ég á eftir að sakna hans afa, en
ætla þó að muna þau orð að dauðinn
er einnig önnur fæðing, fæðing inn í
breiðan og bjartan faðm Guðs, sem
nú hefur tekið á móti afa mínum.
Elsku afi, þar færð þú endalaus góð
ár til viðbótar. Ég veit að þú munt
vaka yfir ömmu og okkur öllum sem
elskuðum þig af öllu hjarta.
Vertu sæll, afi minn.
Reynir Örn Þrastarson.
Elsku afi, þetta er hún Tóta þín,
eins og þú kallaðir mig stundum, sem
situr hér hálfringluð og varla búin að
átta sig á því að þú er farinn frá okk-
ur, það varð svo snöggt. Annars er ég
aldrei kölluð Tóta, mér þykir það
nafn ekkert sérstaklega flott, en þú
máttir alveg kalla mig Tótu því að
hvernig þú sagðir það hljómaði svo
vel með þessu litla orði, „mín“, sem
alltaf fylgdi á eftir, í því orði bjó öll sú
umhyggja og kærleikur sem þú barst
til mín og varst óspar á að sýna, hvort
heldur var með hjálpsemi þinni eða
faðmlagi. Þegar ég fór til útlanda urð-
uð þið amma að fá reglulega fréttir,
annars voruð þið ekki róleg. Það var í
raun alveg sama hvað ég tók mér fyr-
ir hendur, þið fylgdust vel með og
báruð hag minn fyrir brjósti. Þegar
ég kynntist Tómasi var hann fljótt
tekinn inn í fjölskylduna og þið voruð
alla tíð góðir félagar og höfðuð gaman
hvor af öðrum. Börnin fæddust og þið
amma voruð alveg jafnspennt og við
foreldrarnir, voruð mætt eins fljótt
og hægt var til að sjá þau nýfædd og
þau fljót að laðast að þér og ömmu.
Ég var svo lánsöm að þegar Ellý litla
þurfti pössun á daginn voruð þið hætt
að vinna og komuð þá og pössuðuð
fyrir okkur og sú stutta ljómaði þegar
þið komuð, leikfélaginn var mættur,
hún dró afa sinn inn í herbergi og svo
var farið að leika, ekki í nokkrar mín-
útur heldur allan eftirmiðdaginn, þol-
inmæðin var óþrjótandi og þennan
vetur hugsa ég að þú hafir verið
REYNIR
KRATSCH
✝ Axel Vatnsdal,sjómaður, síðar
starfsmaður Útgerð-
arfélags Akureyr-
inga, fæddist á Akur-
eyri 18. september
1908. Hann lést á
heimili sínu, Lund-
eyri á Akureyri, að
kvöldi nýársdags síð-
astliðins. Foreldrar
hans voru Páll Vatns-
dal Gíslason, f. 8. apr-
íl 1879 á Reyðarvatni,
Rangárvallahr.,
Rang., d. 1. septem-
ber 1946 og kona
hans Fanney Jósefsdóttir Vatns-
dal, f. 9. desember 1885 í Sandvík
í Bárðardælahr., S-Þing., d. 23.
mars 1938.
Eiginkona Axels
var Guðrún Dór-
óthea Kristinsdóttir,
f. 1. apríl 1915 á
Siglufirði, d. 21.
október 1976. Börn
þeirra: Sigurður, f.
28. október 1939;
Rafn, f. 2. júlí 1942;
Páll, f. 26. janúar
1946; Oddný Björg,
f. 15. október 1950;
drengur, f. 10. nóv-
ember 1953, d. í
sama mánuði; Þröst-
ur, f. 18. maí 1959.
Útför Axels fer fram frá Gler-
árkirkju á Akureyri í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Mig langar að minnast tengdaföð-
ur míns Axels Vatnsdal með nokkr-
um orðum. Leiðir okkar Axels lágu
saman í tæp fjörutíu ár frá því að
við Sigurður sonur hans kynntumst.
Axel var sjómaður fyrri hluta ævi
sinnar og var lengst af á Súlunni frá
Akureyri en hann var að mestu leyti
hættur á sjónum og kominn í land
þegar ég kom til sögunnar, en þá
vann hann sem vaktmaður við tog-
ara Útgerðarfélags Akureyringa og
kom hann þá gjarnan í heimsókn til
okkar hjónanna þegar hann var á
leið á vaktina og var þá spjallað um
alla heima og geima. Það var mikið
áfall fyrir Axel þegar hann missti
Guðrúnu konu sína eftir langvar-
andi veikindi langt fyrir aldur fram
árið 1976. Eftir að Axel var orðinn
einn og börnin uppkomin fór hann
að gera það sem hann langaði til, að
ferðast til útlanda og fór hann nán-
ast á hverju ári og þá oftast til
Kanaríeyja. Þegar árin fóru að fær-
ast yfir og hann að minnka við sig
vinnuna fann hann sér alltaf eitt-
hvað til að dunda við og fór þá að
smíða módel af burstabæjum til að
hafa í görðum og gaf þá börnum sín-
um og var þá fólk sem sá þetta oft
að biðja hann að smíða fyrir sig og
fyrr en varði voru þeir komnir í
garða víða um land. Þá hafði hann
gaman af að fylgjast með íþróttum í
sjónvarpinu og þá helst með ensku
knattspyrnunni.
Elsku Axel minn, þegar litið er
yfir farinn veg kemur þetta vers
upp í huga minn:
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(V. Briem.)
Axel minn, ég og fjölskylda mín
þökkum allar samverustundirnar
meðan við fengum að hafa þig hjá
okkur.
Björk Árnadóttir.
AXEL
VATNSDAL