Morgunblaðið - 07.07.2001, Page 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 7. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VEGNA þátttöku Íslands í Scheng-
en-samstarfinu hefur talningu er-
lendra ferðamanna til landsins verið
hætt og kvarta ferðaþjónustuaðilar,
sem rætt var við um byrjun ferða-
mannavertíðarinnar, undan því.
Óvissa ríkir í allri tölfræði en nýjar
sölutölur frá 750 aðildarverslunum
Global Refund á Íslandi, sem end-
urgreiða ferðamönnum virðisauka-
skatt, benda til að aukning hafi orðið
í sölu til erlendra ferðamanna fyrri
hluta ársins. Hagstæð gengisþróun
á dollara og sterlingspundi er talin
hafa mikil áhrif í þeim efnum.
Virðist sem umsvif fyrstu mánuð-
ina vegna erlendra ferðamanna hafi
verið töluverð en farið minnkandi nú
í byrjun sumars. Þannig hefur far-
þegum í millilanda- og innanlands-
flugi fækkað á síðustu mánuðum og
hóteleigendur, bæði á höfuðborgar-
svæðinu og landsbyggðinni, finna
fyrir samdrætti í gistingu í byrjun
sumars. Ágætlega horfir með júlí-
mánuð en meiri óvissa ríkir um
ágúst og september. Þetta er þó mis-
munandi eftir landshlutum.
Aukning á næsta ári
Úlfar Antonsson, deildarstjóri
innanlandsdeildar Ferðaskrifstofu
Íslands og Úrvals-Útsýnar, segir að
áætlanir þessa árs hafi staðist, en
þær hafi gert ráð fyrir fækkun er-
lendra ferðamanna miðað við síðasta
sumar. Tekjurnar séu hins vegar
meiri, þökk sé jákvæðri gengisþróun
algengustu gjaldmiðla.
„Reynslan sýnir okkur að til
lengri tíma á sér stað aukning í
ferðaþjónustunni en sveifla getur
komið milli einstakra ára. Við sjáum
þannig fram á töluverða aukningu á
næsta ári, miðað við þetta ár. Fyrir
sumarið 2001 voru gerðar sorglega
miklar væntingar, en ferðamenn
sem voru búnir að bóka sig til Ís-
lands vissu ekki að íslenska krónan
myndi veikjast í maí. Þeir eru því
búnir að gera sínar ráðstafanir fyrir
löngu og margir hættir við að koma.
Hóteleigendur á landsbyggðinni
höfðu reiknað með 85-90% gistinýt-
ingu í júní en raunveruleikinn er
kannski 40-45%. Væntingarnar eru
alltof miklar og það er eins og menn
læri aldrei af reynslunni. Minni okk-
ar getur oft á tíðum verið æði stutt,“
segir Úlfar og bendir á að svipuð
þróun eigi sér stað á Norðurlöndum.
Erlendum ferðamönnum þangað
hafi fækkað og Evrópubúar horfi í
meiri mæli í austurátt til Eystra-
saltsríkjanna í fríum sínum.
Sigríður Gunnarsdóttir, sölustjóri
innanlandsdeildar Samvinnuferða-
Landsýnar, segir síðasta ár hafa
verið metár í ferðaþjónustu hér á
landi vegna landafundahátíðar og
menningarborgarárs og búist hafi
verið við samdrætti í ár, ekki bara
hér á landi heldur í ferðaþjónustu
um allan heim. Staðan eigi ekki að
koma neinum á óvart. Hins vegar
bendi margt til þess að árið 2002
verði mun betra en þetta ár, þar sem
áætlaðar eru fleiri ráðstefnur og
hvataferðir.
„Annars gengur okkur vel að selja
ferðir til útlendinga, það er ekki mál-
ið. Við höfum tekið við fullt af bók-
unum en finnum engu að síður fyrir
breytingum miðað við síðasta ár. Við
getum þó ekki kallað þetta samdrátt
því við vissum fyrir ári síðan að þró-
unin í ár yrði þessi og miðuðum okk-
ar áætlanir við það,“ segir Sigríður.
Hrönn Greipsdóttir, hótelstjóri
Radison/SAS Hótel Sögu og segist
einnig hafa orðið vör við samdrátt í
komum erlendra ferðamanna til
landsins á árinu. Hótelið hafi þó
haldið sínum hlut á markaðnum en
það hafi kostað mikla vinnu. Gert
hafi verið ráð fyrir samdrætti í ár í
áætlunum hótelsins.
„Einhvern veginn hefur það gerst
að árin sem enda á sléttri tölu, til
dæmis 2000 og 2002, eru betri á ráð-
stefnumarkaðnum en þau ár sem
enda á oddatölu. Mér sýnist árið í ár
ætla að verða svipað og 1999, sem
var ágætt ár í ferðaþjónustunni hér
á landi. Vöxturinn hefur verið það
mikill síðustu ár að við finnum meira
fyrir slakanum þegar hann kemur.
Er það ekki alltaf þannig að mikið
vill meira? Hjá okkur var herbergja-
nýtingin 90% í júní og ég tel ekki
auðveldara að gera mikið betur en
það, sem er svipuð nýting og í sama
mánuði í fyrra,“ segir Hrönn sem
telur það mikla afturför að talningu
ferðamanna inn í landið var hætt
með þátttöku í Schengen-samstarf-
inu. Hvetur hún til lausna í þeim efn-
um og telur t.d. gistináttaskýrslur
ekki besta mælikvarðann. „Ég held
að sú magapína sem hrjáir marga
vegna samdráttar í ferðaþjónust-
unni sé vegna þess að tölfræðin er
ekki á hreinu.“
Fækkun í millilandaflugi yfir
sumarið en fjölgun á veturna
Guðjón Arngrímsson, upplýsinga-
fulltrúi Flugleiða, segir að farþega-
tölur fyrstu fimm mánuði ársins í
millilandafluginu bendi til að erlend-
um ferðamönnum hafi fjölgað lítil-
lega miðað við sama tíma í fyrra, en í
maí hafi orðið nokkur fækkun. Tölur
fyrir júní eru ekki komnar frá Flug-
leiðum en Guðjón telur ýmislegt
benda til að svipuð þróun hafi átt sér
stað og í maí. Svo virðist sem farþeg-
um fjölgi yfir vetrarmánuðina en
fækki á sumrin, sé miðað við síðustu
ár.
Jón Tryggvi Jónsson, hótelstjóri á
Egilsstöðum, sem sér um Fosshótel
Valaskjálf, Fosshótelið á Hallorms-
stað og í Reyðarfirði, segir sumarið í
ár fara af stað á svipuðu róli og í
fyrra. Meira sé að gera ef eitthvað er
og gott veður á Austurlandi eigi þar
eflaust stóran þátt. Þetta eigi jafnt
við um erlenda sem innlenda ferða-
menn, ekki síst þá síðarnefndu. Jón
Tryggvi segir meira um erlenda
ferðamenn á eigin vegum en áður og
minna sé um skipulagða hópa.
„Annars erum við bara brattir og
ánægðir með hvernig sumarið fer af
stað. Vel lítur út með bókanir það
sem eftir er sumars,“ segir Jón
Tryggvi.
Páll Sigurjónsson, hótelstjóri Hót-
els KEA á Akureyri, sem einnig rek-
ur Hótel Hörpu og Björku, er
þokkalega ánægður með sumarið og
segir gistinýtingu í júní 10% betri en
í sama mánuði í fyrra. Fjölmenn sjó-
veðurráðstefna á Akureyri um miðj-
an júní hafi skipt þar miklu en ferða-
menn á eigin vegum verið álíka
margir eða færri en í júní í fyrra.
Vonast Páll til að júlí verði svipaður
og áður en er svartsýnn á ágústmán-
uð vegna afpantana sem hafa verið
að berast frá ferðaskrifstofunum.
Hann segist hafa reiknað með aukn-
ingu í ár miðað við fyrirframbókanir
en þær áætlanir geti breyst á einni
nóttu.
Töluverðar fjárfestingar
hjá bílaleigunum
Bergþór Karlsson, hjá Bílaleigu
Akureyrar í Reykjavík, sem er með
umboð fyrir Europcar, segir við-
skipti við erlenda ferðamenn svipuð
og á sama tíma í fyrra. Nú sé há-
annatíminn að ganga í garð og mikið
um að vera á bílaleigunum fram í
miðjan ágúst. Bergþór segir margar
bílaleigur hafa fjárfest töluvert í nýj-
um bílum vegna væntinga um gott
ferðamannasumar og líklega hafi um
þúsund bílar verið keyptir í maí og
júní. Að hans sögn eru um 2.500 bíla-
leigubílar á markaðnum á háanna-
tíma, þar af um 1.100 hjá Bílaleigu
Flugleiða/Hertz og Bílaleigu Akur-
eyrar.
Sæmundur Sigurlaugsson, fram-
kvæmdastjóri Hreyfils, segir að á
sumrin séu viðskipti hjá leigubílum
við erlenda ferðamenn almennt
minni en á veturna. Á haustin og vet-
urna sé t.d. meira að gera vegna
smærri hópa sem nýta sér leigubíl-
ana. Meira sé um ferðamenn á eigin
vegum á sumrin og heyrist Sæmundi
á sínum mönnum að júnímánuður
hafi verið í rólegri kantinum hvað er-
lenda ferðamenn áhrærir.
Ferðaþjónustuaðili um samdrátt vegna fækkunar erlendra ferðamanna
Væntingarnar fyrir sum-
arið sorglega miklar
Morgunblaðið/Rax
Hér stíga ferðamenn á land í Seyðisfirði, en þeir komu með Norrænu í
fyrstu ferðinni í sumar. Með þátttöku í Schengen-samstarfinu var taln-
ingu ferðamanna hætt en flestir ferðaþjónustuaðilar sem rætt er við
finna fyrir samdrætti það sem af er sumri, miðað við síðasta ár.
Aðilar í ferðaþjónustu, sem Morgunblaðið
ræddi við, eru almennt sammála um að það
sem af er árinu hafi færri erlendir ferða-
menn komið til landsins en á síðasta ári.
Þrátt fyrir væntingar um annað gerðu flest-
ir ráð fyrir samdrætti í áætlunum sínum og
telja þær hafa staðist.
HELGI Hallgrímsson vegamála-
stjóri segir að hugmynd Vegar,
félags áhugamanna um bættar vega-
samgöngur, um lagningu vegar milli
Hólmavíkur og Gilsfjarðar um Arn-
kötludal og Gautsdal á Vestfjörðum
sé ekki ný af nálinni og að hún hafi
verið til umræðu að minnsta kosti frá
því 1998. Þá var gerð langtímaáætl-
un í vegamálum sem gildir frá 1999-
2010, þar sem fram kom að velja
þyrfti leiðir á þessu svæði til vega-
gerðar, en því var ekki slegið föstu
hvaða leið yrði fyrir valinu.
Leiðin um Arnkötludal og Gauts-
dal er ein af þeim leiðum sem talið
var að kæmu til álita samkvæmt
áætluninni, en henni er skipt í þrjú
tímabil og er tenging Hólmavíkur við
hringveg um Djúpveg eða um Trölla-
tunguheiði (Arnkötludalsleið) með
fjárveitingu á síðasta tímabili hennar
árin 2007-2010. Í Morgunblaðinu á
sunnudag er þess getið að í skýrslu
sem Vegur lét vinna af Línuhönnun
hf., sé staðhæft að lagning vegar um
Arnkötludal og Gautsdal sé meðal
arðsamari framkvæmda sem hægt
sé að ráðast í á Vestfjörðum. Þar
kemur einnig fram að þegar sé farið
að huga að stofnun hlutafélags til
undirbúnings lagningar vegarins,
þar sem hóflegt gjald yrði tekið af
vegfarendum, að minnsta kosti
fyrstu árin.
Að sögn Helga hefur engin
ákvörðun verið tekin um hvaða leið
verður farin við vegagerðina. „Enn á
eftir að ákveða hvaða lausn verður
valin og hvort þarna verður farið í
einkaframkvæmd eða ekki. Fyrst
þarf að finna hvaða vegakerfi er
vænlegast á þessum slóðum, svo er
hægt að velta því fyrir sér hvernig er
hagkvæmast að leysa verkefnið,“
segir Helgi.
Skýrslan aðeins fyrsta athugun
Helgi segist ekki hafa lesið
skýrslu Línuhönnunar og geti því
ekki tjáð sig um hana að svo stöddu.
Hann bendir þó á að skýrslan sé að-
eins fyrsta athugun og hljóti því eðli
málsins samkvæmt að vera byggð á
frekar einföldum forsendum eins og
alltaf verði að gera í byrjun. „Við
höfum hins vegar gert grein fyrir því
gagnvart Alþingi, að aðrir mögu-
leikar verði einnig skoðaðir,“ segir
Helgi.
Vegamálastjóri um skýrslu vegna vegar milli Hólmavíkur og Gilsfjarðar
Enn á eftir að
skoða fleiri
möguleika
STARFSHÓPUR starfar nú á
vegum ríkissaksóknara sem hef-
ur það að markmiði að kanna
meðferð nauðgunarmála, rann-
sókn sem og saksókn. Gert er
ráð fyrir því að starfshópurinn
muni ljúka störfum innan árs frá
skipun eða í marsmánuði árið
2002.
Að sögn Ragnheiðar Harðar-
dóttur, saksóknara og oddvita
starfshópsins, hefur verið um-
ræða í þjóðfélaginu um að mikill
hluti nauðgunarmála falli niður í
meðferð lögreglu og ákæruvalds
og sé hún studd tölulegum upp-
lýsingum frá lögreglu og ákæru-
valdi.
Margir standa
að starfshópnum
Að sögn hennar kemur fram í
skipunarbréfi til starfshópsins
að talið sé brýnt að láta kanna
meðferð nauðgunarmála og því
hafi verið ákveðið að mynda
starfshóp með stuðningi frá
dómsmálaráðuneytinu, ríkislög-
reglustjóranum, lögreglustjór-
anum í Reykjavík og Lögreglu-
skóla ríkisins.
Hún segir að starfshópnum sé
falið að fara yfir þau mál sem
ekki hafi leitt til ákæru á fimm
ára tímabili eða frá og með árinu
1997. Starfshópurinn mun skoða
þessi mál og athuga hvort eitt-
hvað er sem betur hefði mátt
fara. Starfshópnum ber að
kanna sérstaklega afdrif
skráðra nauðgunarmála og
ganga úr skugga um hvort sam-
hengi kunni að vera á milli mik-
ils fjölda niðurfelldra mála og
rannsóknar- og saksóknargæða.
Leggi til úrbætur
Leiði könnunin síðan í ljós að
betur megi standa að meðferð
mála á rannsóknar- og saksókn-
arstigi ber starfshópnum að
gera tillögur um viðeigandi
aðgerðir til úrbóta, breyttar
verklags- og stjórnunarreglur
o.s.frv.
Í starfshópnum ásamt Ragn-
heiði eru Arnar Guðmundsson,
skólastjóri Lögregluskóla
ríkisins, Gísli Pálsson,
aðstoðaryfirlögregluþjónn hjá
ríkislögreglustjóra, og Hörður
Jóhannesson, yfirlögregluþjónn
hjá lögreglustjóranum í Reykja-
vík.
Könnun á
afdrifum
skráðra
nauðg-
unarmála
TVÍTUG stúlka sem slasaðist alvar-
lega í bifhjólaslysi í miðbæ Keflavík-
ur á miðvikudagskvöld, liggur enn
lífshættulega slösuð á gjörgæslu-
deild Landspítalans í Fossvogi. Að
sögn vakthafandi læknis á gjör-
gæsludeild er búist við að hún verði
áfram tengd við öndunarvél fram yf-
ir helgi.
Maðurinn sem féll í sjóinn úr
hömrum við Arnarstapa síðastliðna
helgi er á batavegi á gjörgæsludeild-
inni, en hann losnaði úr öndunarvél
um hádegið í gær.
Þá hefur stúlka á þrettánda ári,
sem slasaðist í alvarlegu bílslysi við
Breiðdalsvík 24. júní sl., þar sem
önnur stúlka beið bana, verið út-
skrifuð af gjörgæsludeildinni og er
komin á barnadeild.
Enn í lífs-
hættu eftir
bifhjólaslys
í Keflavík