Morgunblaðið - 14.07.2001, Blaðsíða 21

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. JÚLÍ 2001 21
KRISTBERGUR Ó. Pétursson
myndlistarmaður opnar sýningu á
verkum sínum í Listasafni Borgar-
ness í dag kl. 15. Þar sýnir hann um
20 olíumálverk og er elsta myndin
frá árinu 1995 en nýjustu verkin eru
frá þessu ári.
Kristbergur hefur haldið yfir 20
einkasýningar á ferli sínum og eru
mörg verk eftir hann í eigu safna og
opinberra aðila. Kristbergur hefur
hlotið starfslaun listamanna og kom-
ið að ýmsum málefnum á sviði menn-
ingar og lista.
Listasafn Borgarness er til húsa í
Safnahúsi Borgarfjarðar, Bjarnar-
braut 4-6 Borgarnesi, og verður sýn-
ingin opin á opnunartíma þess, alla
daga vikunnar frá kl. 13-18 og þriðju-
dags- og fimmtudagskvöld til kl. 20.
Sýningin stendur til 7. ágúst.
Olíuverk
í Borgarnesi
GRÉTA Berg teiknar andlitsmyndir
í versluninni Te og kaffi dagana 16.,
17., 18. og 19. júlí frá kl. 10 til 14.
Til sýnis eru einnig blýants- og
krítarmyndir af börnum og fullorðn-
um.
Teiknar andlit
AÐRIR tónleikar í sumartónleika-
röðinni í Akureyrarkirkju verða á
sunnudag kl. 17. Flytjandi að þessu
sinni verður orgelleikarinn Niels
Henrik Jessen, frá Danmörku. Að-
gangur er ókeypis.
Niels Henrik Jessen er fæddur
1953 í Kaupmannahöfn. Hann lærði
á orgel frá 1973-85 í Óðinsvéum,
Kaupmannahöfn og París. Við Tón-
listarháskólann í Rueil Malmaison í
Frakklandi lauk hann „Preperatoire
Superieure“ 1981 og „Excellence“
árið 1985 bæði með fyrstu einkunn.
Niels Henrik mun einnig leika í þess-
ari Íslandsför, í tónleikaröðinni Bláa
kirkjan á Seyðisfirði miðvikudaginn
18. júlí kl. 20.30.
Á efnisskrá tónleikanna verða
verk eftir Dietrich Buxtehude, Jens
Laursøn Emborg, Max Drischner,
Morten Bo Andersen og Alexandre
Guilmant.
Danskur
orgelleik-
ari í Akur-
eyrarkirkju
Bræðsluminjasafnið Grána kl. 14-
17. Sýning á íslenska þjóðbúningn-
um og hannyrðum honum tengdum.
Síldarminjasafnið kl. 15. Síldar-
söltun á planinu.
Siglufjarðarkirkja kl. 16. Göfug
jómfrú, gráttu ei. Íslensk þjóðlög í
útsetningum fyrir kór. Kór þjóð-
lagahátíðar. Nemendur á kórstjórn-
arnámskeiði stjórna.
Íþróttahúsið kl. 20. Hátíðartón-
leikar. Leiksýning barna. Kvæða-
menn kveða. ALBA, Danmörku.
Miðaldadansar og miðaldasöngvar.
Harmónikusveit Siglufjarðar leikur
fyrir gömlu dönsunum.
Þjóðlagahátíð
á Siglufirði
Gallerí Sölva Helgasonar,
Lónkoti, Skagafirði
Sýningu Þorra Hringssonar á
vatnslitamyndum lýkur á sunnudag.
Sýningu lýkur
MIG langar eiginlega ekki til að
skrifa um þessa mynd, því ég nenni
ekki að hugsa um hana. Ég vildi
helst að ég hefði ekki séð hana. Ætli
það sé kannski tilgangur myndar-
innar? Að ganga svo fram af manni
að maður gengur út í hálfgerðu
losti? Það lítur út fyrir það.
Ógæfustúlkunum Manu og Nad-
ine verður báðum á að drepa ein-
hvern nákominn og hittast af tilvilj-
un á lestarstöð þar sem þær eru á
leið úr bænum á vit óvissunnar. Þær
ná strax vel saman og halda í ferða-
lag dauðans og ofbeldisins; þar sem
þær hafa samræði við hvern mann-
inn á fætur öðrum og skemmta sér
við að drepa þá á eftir.
Höfundar myndarinnar byggja
hana á reynslu sjálfra sín en þær
voru einmitt vændiskona og klám-
myndaleikkona, rétt eins og Manu
og Nadine. Án efa er sú mynd sem
þær gefa af undirheimunum og lífs-
stíl stúlknanna mjög raunsæ. Sögu-
þráðurinn er þó heldur þreytandi
þar sem hann er þunnur og end-
urtekningasamur og engin þróun á
sér stað, hvorki í frásögninni né hjá
persónunum. Þær eru kaldar og röff
frá fyrstu mínútu og allt fram í end-
ann. Raunsæisbíó er fínt, það kynnir
forvitnu fólki nýja heima og ann-
anhugsunarhátt. En þessu raunsæi
fylgja engar tilfinningar og verst er
að manni finnst stúlkurnar ekki hafa
neina ástæðu til þess að fremja
voðaverkin í upphafi, heldur ekki til
að halda áfram þessum vitleysis-
gangi og hvað þá að skjóta fólk sem
einmitt er að sækjast eftir því sama
og þær. Þær skjóta sig í fótinn með
það, blessaðar. Ef maður hefði haft
samúð með þeim hefði myndin í
rauninni horft allt öðruvísi við. Þá
myndi vakna spurningin um það
hversu mikinn viðbjóð og siðblindu
maður getur þolað aðalpersónunum
í nafni samúðarinnar einnar saman
og hvað það segir um okkur sjálf?
Þetta hörkulega og ofbeldisfulla
raunsæi er einnig kryddað með
mjög opinskáum kynlífsatriðum,
með nærmyndum af kynfærum í
samförum sem mætti flokka undir
klám. Þá er spurningin hvort höf-
undar vilja hneyksla fólk enn frekar
eða hvort þetta er ný útgáfa af
klámmyndum? Á nú að fara að
blanda öllu saman?
Á heildina litið er þessi mynd
raunsæisútgáfa af Thelma and
Louise nema að það vantar þróun og
sögu, með töffuðu Natural born Kill-
ers ofbeldi, þótt upptökustíllinn sé
frekar í anda dogma-myndanna, og
frásagnarhörku Kids þar sem ekk-
ert er dregið undan, með tilvitnanir í
klámmyndir.
Fyrir mér er á huldu hverju verið
er að reyna að koma á framfæri með
þessari mynd og vona bara að það sé
eitthvað meira er hryllingurinn einn
saman. Ég hef séð myndir þar sem
karlar ganga um og skjóta mann og
annan með köldu blóði og kannski
þurftum við að sjá tvær franskar
undirmálsdömur gera það.
Hörkulegt og tilfinn-
ingasnautt raunsæi
KVIKMYNDIR
R e g n b o g i n n
Leikstjórar og handritshöfundar:
Coralie Trinh Thi og Virginie
Despentes. Aðalhlutverk: Raffaëla
Anderson, Karen Lancaume,
Delphine MacCarty og Ouassini
Embacalé. 77 mín. Toute
premiere fois 2000.
BAISE-MOI Hildur Loftsdótt ir
LEIRLISTAKONAN Steinunn
Marteinsdóttir í Hulduhólum í Mos-
fellsveit, lætur ekki deigan síga á
sumarsýningum í fallega húsinu sem
þau Sverrir Haraldsson listmálari
formuðu í lok sjöunda áratugarins.
Húsuðu fjós og hlöðu fyrrum ábú-
enda á staðnum og breyttu í íbúð og
vinnuhúsnæði þar sem þau undu við
sína listsköpun í leir og lit.
Það er enginn hávaði á bak við
þessar sumarsýningar listakonunn-
ar, húsið eins og það leggur sig bar-
asta galopið áhugasömum og forvitn-
um, leirverk á gólfi, borðum og
hillum en myndverk á veggjum. Þó
verður ekki annað séð en að aðsókn á
staðinn sé eins og best gerist í höf-
uðborginni og þá einkum um helgar;
ekki að undra fyrir þá alveg sérstöku
lifun að koma þangað. Steinunn mál-
ar líka, er þó vísast aukabúgrein og
tilbreyting frá leirverkunum þar sem
hreinir handverkslegir þættir eru
margir og lýjandi. Segir sjálf, að fyrir
sér opnist nýjar víddir í tjáningu
þegar hún gerir hlé á leirnum og tek-
ur til við pensilinn eða krítina og er
laus við þær hömlur sem ofninn setur
henni. Megi líkja því við að fá vængi
og geta kannski flogið og skyldi það
ekki frumstæður draumur mann-
kyns? Tekur síðan aftur til við leirinn
og notar þá gjarnan hugmyndirnar
úr málverkinu og útfærir þær í leir
og taka þær þá stakkaskiptum sam-
kvæmt eðli þess efnis og nýjar víddir
birtast henni þá aftur.
Á stundum hefur Steinunn fengið
fleiri listamenn í lið með sér um sum-
arsýningar, en síðustu ár virðist
sköpunarferlið hafa færst í ásmegin
þannig að hún hefur kosið að standa
ein að framtakinu sem er ekkert lak-
ara. Takmarkaðar samsýningar
vekja minni áhuga og hafa minni
slagkraft en stórar einkafram-
kvæmdir eins og meira en greinilega
hefur komið í ljós á undanförnum
misserum og að vissu marki verða
listamenn að haga seglum eftir vindi
eigi þeir að komast af í litlu landi.
Listakonan hefur löngu þróað með
sér persónulegt handbragð bæði
hvað verklag og hugmyndir áhrærir.
Á einn veg eru leirverk hennar vígð
einfaldleikanum þar sem heildar-
form og efnisáferð eru meginþættir
vinnuferlisins, en í annan stað eru
það verk þar sem meira er lagt í
skreyti yfirborðsins og sérkennileg
form. Í báðum tilvikunum nær hún
hrifmiklum árangri þegar best lætur,
en persónulega er ég meira fyrir hin
hreinu, sígildu, formrænu grunnmál
og einföldu áferð. Leirlistin hefur
þróast í undarlega átt hér
á landi, burt frá kjarnan-
um og út í hvers konar til-
raunastarfsemi í nafni
nýjunga. Og þótt allt gott
megi um nýjungar segja
er óráð að byggja á þeim
einum og valta yfir
grunnmálin eins og átt
hefur sér stað, einkum í
ljósi mjög grunnfærðs og
tætingslegs undirbúnings sem og
formrænnar þjálfunar í kennslukerf-
inu hin síðari ár. Þetta hefur ekki ein-
ungis gerst í leirlist heldur einnig
vefnaði, þar sem fornum aðferðum er
rutt út af borðinu, bara si sona. En í
báðum tilvikum hafa verið gerðir af-
ar framúrstefnulegir hlutir sem nú-
listamenn hafa óspart tileinkað sér,
og án víðtækrar þekkingar á grunn-
inum og skynrænnar þjálfunar verða
engin mikil leirlistarverk til, né mik-
ilfenglegir vefir. Ekki er mögulegt að
veita nýju og fersku blóði um æðar
þar sem ekkert blóð var fyrir né
bæta steini við vörðu sem ekki sér
stað, allt verður að lúta lögmálum
framþróunar, ekkert verður til af
engu. Listsköpun í hlutum notagildis
er svo til að mynda engan veginn úr-
elt og lítum við okkur nær sér þess
stað í leirverkum hinna dönsku Ger-
trud Vaasegaard og Úrsúlu Munch-
Petersen svo og hinnar tyrknesk
fæddu Alev Siesbye, en fulltrúar út-
lendra safna mæta jafnvel á sýningar
þeirra. Þetta sannreyndi ég líka á
söfnum fjærst í austrinu hinum meg-
in á hnettinum, þ.e. í Tokyo og Kyoto,
fyrir nokkrum árum, en á sama tíma
þykjumst við á útskerinu ekki þurfa
á hefðum og reynslu aldanna að
halda.
Þetta var ekki óraunhæfur útúr-
dúr í ljósi þess að þessari öfugþróun
fylgir að litið er niður á þá sem þræða
hefðina í einhverjum mæli, en hvað
einföldustu og formhreinustu verk
Steinunnar Marteinsdóttur snertir
eru þau jafn gild í núinu og hvers
konar tilfæringar til hliðar sem meiri
viðurkenningar njóta.
Hvað máluðu myndirnar áhrærir
nær listakonan víða að bregða upp
stemmum sem hreyfa við hinum
vandlátari skoðendum og á það eink-
um við um leikandi létt málaðar
vatnslitamyndir, hvar hennar eigið
ég þrengir sér helst fram.
Hulduhólar standa svo fyrir sínu
sem listaverk í umhverfinu.
Steinunn í
Hulduhólum
Verk á sýningu Steinunnar í Hulduhólum.
Bragi Ásgeirsson
MYNDLIST
H u l d u h ó l a r
Opið næstu helgar frá 14–18.
Aðgangur 250 kr., frítt fyrir
SÍN-félaga.
MYNDVERK/LEIRLIST
STEINUNN
MARTEINSDÓTTIR
Steinunn Marteins-
dóttir ásamt barna-
barni sínu, Sverri
Haraldssyni.
UM þessar mundir heldur listakon-
an Bagga (Sigurbjörg Gunn-
arsdóttir) myndlistarsýningu í
Kaffi Mílanó, Faxafeni 11 í Reykja-
vík. Allar myndirnar á sýningunni
eru unnar með akrýllitum á striga.
Bagga var í myndlistadeild Bað-
stofunnar í Keflavík í sjö vetur, auk
þess sem hún hefur sótt ýmis önnur
námskeið, en að öðru leyti er hún
sjálfmenntuð.
Bagga var með sína fyrstu einka-
sýningu í Gallerý Hringlist við
Hringbraut í Keflavík í maí sl. Áður
hafði hún tekið þátt í nokkrum sam-
sýningum.
Bagga er fædd árið 1946 í Kefla-
vík og hefur búið þar alla tíð. Sýn-
ing hennar í Kaffi Mílanó stendur
fram í september.
Ljósmynd/Helgi Dan.
Bagga við eitt verka sinna.
Bagga sýnir
í Kaffi Mílanó
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
PÉTUR Örn Friðriksson og Helgi
Hjaltalín Eyjólfsson opna sýninguna
Markmið í Galleríi Sævars Karls,
Bankastræti 7, í dag kl. 14.
Markmið
á sýningu
♦ ♦ ♦