Morgunblaðið - 22.07.2001, Blaðsíða 19

látið sig þessi mál varða á undanförn-
um árum auk þess sem Evrópusam-
bandið hefur samþykkt sex tilskipan-
ir, sem endurspeglast í íslenskum
höfundarréttarlögum. Sú nýjasta
snýr að úrlausnarefnum varðandi
Netið og hafa Íslendingar ákveðinn
aðlögunartíma til að taka hana upp í
landslög. „Sem stendur er mjög brýnt
að leysa úr úrlausnarmálum er varða
stafræna eintakagerð, sem á sér stað
með tilkomu Netsins, því aldrei má
ganga svo langt að upplýsingarnar fái
ekki að fljóta eðlilega áfram til þeirra,
sem á þeim þurfa að halda. Ljóst er að
stafræn eintakagerð mun færast í
vöxt á næstu árum og hefur vinnu-
hópur á vegum Fjölís verið skipaður
til að koma með tillögur og lausnir í
þeim efnum.“
Aldrei í dómsmál
„Við höfum aldrei þurft að höfða
dómsmál til þess að stoppa af ólög-
lega fjölföldun, heldur höfum við allt-
af náð samkomulagi að lokum, stund-
um eftir mikla þrautsegju og langan
tíma, enda er óhætt að segja að menn
hafi í fyrstu ekkert verið viljugir að
láta fé af hendi rakna vegna höfund-
arréttarákvæða og neita því í fyrstu
alfarið að innan þeirra stofnana eða
fyrirtækja fari fram ólögleg ljósrit-
un,“ segir Ragnar og bætir við að allt
samningaferli vegna höfundarréttar
sé afar tímafrekt og geti stundum
tekið mörg ár. „Með faglegum vinnu-
brögðum höfum við kennt forsvars-
mönnum fyrirtækja og stofnana að
nálgast úrlausnarefnið og hvaða að-
ferðum hægt er að beita til að kanna
umfang ljósritunar á hverjum stað.
Þannig hefur okkur tekist að sýna
fram á að víða fer fram víðtæk ólögleg
ljósritun sem aftur hefur leitt til
samningagerðar. Það hlýtur að vera
afar óviðfelldið fyrir yfirmenn að
skipa undirmönnum sínum að brjóta
lög daglega með ólöglegri ljósritun
eða fyrir kennara að hafa það fyrir
nemendum sínum að taka eignir ann-
arra manna og nota heimildalaust og
án endurgjalds,“ segir Ragnar.
Lokið er samningagerð við
menntamálaráðuneytið vegna grunn-
skóla, framhaldsskóla og háskóla auk
þess sem samið hefur verið við
nokkra einkaskóla, stjórnarráðið og
deildir þess, kirkjuna vegna notkunar
á nótum og textum við kirkjulegar at-
hafnir og Reykjavíkurborg. Árlegar
tekjur Fjölís nema nú milli 30 og 40
milljónum króna, en ennþá er ósamið
við önnur sveitarfélög í landinu,
einkaaðila í atvinnulífinu, tónlistar-
skóla vegna nótna- og textasmíða, og
ýmis ríkisfyrirtæki, sem heyra ekki
beint undir stjórnarráðið. Stærsti
samningurinn, sem gerður hefur ver-
ið, er við menntamálaráðuneytið
vegna skólanna og hljóðar upp á rúm-
ar 180 milljónir á sex árum.
Auk þess að vera innheimtuaðili
fyrir innlenda rétthafa, sér Fjölís
einnig um að innheimta fyrir erlenda
rétthafa, skv. alþjóðlegum samning-
um þar um. Ólíkt stærri málsamfélög-
um, verða allir þeir fjármunir, sem
innheimtir eru fyrir erlenda rétthafa,
eftir á Íslandi á sama hátt og allt fé,
sem innheimt er erlendis vegna fjöl-
földunar á íslensku efni, verður eftir
þar. Öllum þeim fjármunum, sem inn-
heimtir eru á vegum samtakanna, er
dreift til aðildarfélaganna, ef undan
er skilinn rekstrarkostnaður vegna
skrifstofu Fjölís að Hallveigarstíg 1,
sem síðan sjá um að dreifa þeim
áfram til félagsmanna, ýmist sem
styrkjum eða framlögum. „Eins og
gefur að skilja, er óvinnandi vegur að
leita uppi hvern einasta höfund til að
færa nákvæmar sönnur á það hvaða
verk verið er að ljósrita þótt við höf-
um orðið að meta þetta óvísindalega
þegar kemur að því að skipta pening-
unum á milli aðildarfélaganna sex.“
3% af landsframleiðslu
Félög á borð við Fjölís hafa verið
stofnuð um allan hinn vestræna heim
auk þess sem nokkur öflug félög eru
orðin til í Asíu, Afríku og Suður-Am-
eríku. Íslendingar hafa sótt sína fyr-
irmynd til annarra Norðurlanda og er
norrænt samstarf mikið á þessu sviði.
Ragnar segir að höfundarrétturinn
sé að skapa mikil verðmæti í lands-
framleiðslunni og mikilvægi hans
megi ekki vanmeta á nokkurn hátt.
Ætla megi að þáttur höfundarréttar í
landsframleiðslu sú nú um þessar
mundir 3% og fari vaxandi.
join@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. JÚLÍ 2001 19
NÝLEGA hittust þessar konur til
að minnast þess að 50 ár eru síðan
þær útskrifuðust frá Kvennaskól-
anum á Blönduósi. Þar sem skólinn
er ekki starfræktur lengur og þær
búsettar víðsvegar um land var
ákveðið að hittast á Hótel Borg-
arnesi og eyða þar saman einni
helgi. Af 40 námsmeyjum sem
stunduðu nám við skólann veturinn
1950–51 mættu 28 til að minnast
tímamótanna.
Héldu upp
á 50 ára
útskriftar-
afmæli
INNLENT
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is
flísar
Betri fætur
betri líðan
á góðum skóm
Miðbæ Háaleitisbraut 58-60
Sími 553 2300
Ráðgjöf á fimmtud. kl. 14-18 og laugard. kl. 10-14.
Skóbúðin