Morgunblaðið - 23.10.2001, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. OKTÓBER 2001 31
egna þess
kki hvaða
að kostar
kjanir og
allir sem
eira fyrir
ur kostn-
dag hver
r að sjálf-
að ræða
urlandi
orðuráls
jallað um
gingu ál-
sk stjórn-
ðið þessi
uðningur
m frekari
nga?
Okkar af-
ú að þetta
verkefni.
að Reyð-
koma frá
og orku-
amkeppni
Noðuráls.
að kaupa
sturlandi
að flytja
g það eru
yggja raf-
flutning
i svo á að
i þessara
engið þau
bíða með-
rkjanir á
í Reyðar-
rhugar að
áli, hefur
hvort fyr-
gingu ál-
að Col-
skarðið ef
hætti við
við höfum
möguleika.
dartanga
álver sem
ga. Áhugi
ð stækka
ráls kom
réttum að
n til fjár-
ust síðan
fjárfest í
inu Glob-
rfesting í
um á að
kki. Col-
umbia Ventures er í ýmiss konar
rekstri og við erum stöðugt að velta
fyrir okkur fjárfestingartækifær-
um. Þetta er bara eðlilegur hluti af
verkefnum þeirra sem stunda við-
skipti.“
Fyrir nokkrum vikum kynnti rík-
isstjórn Íslands tillögur um lækkun
skatta á fyrirtæki. Hafa þessi
áform mikil áhrif á afkomu Norður-
áls?
„Þessi skattalækkun hefur ekki
áhrif á Norðurál til skamms tíma.
Alþingi samþykkti á sínum tíma
sérstök lög um Norðurál sem hafa
að geyma ákvæði um skatt-
greiðslur, en nú standa yfir viðræð-
ur við stjórnvöld í tengslum við
stækkun álversins um endurskoð-
un á fjárfestingasamningnum. Við-
ræðurnar koma til með að taka mið
af þeim skattabreytingum sem nú
eru til umfjöllunar á Alþingi.
Almennt styð ég allar tillögur
stjórnvalda, hvar sem er í heimin-
um, sem miða að því að gera fyr-
irtækjum auðveldara að fjárfesta
því það stuðlar að því að fjárfestar
vilji hætta fjármagni sínu í atvinnu-
rekstri. Það er í reynd þannig að
fyrirtæki borga ekki skatta heldur
eru það viðskiptavinir fyrirtækj-
anna sem borga skatta því að fyr-
irtæki fá peninga frá viðskiptavin-
um sínum. Lægri skattar eru því
jákvæðir að mínu mati.“
Er hugsanlegt að þessar skatta-
lagabreytingar hafi þau áhrif að þú
flytjir höfuðstöðvar Columbia
Ventures frá Bandaríkjunum til Ís-
lands?
„Það er ekki langt síðan ég frétti
af þessum skattalagabreytingum
og ég get ekki sagt að ég hafi hug-
leitt þetta. Raunar yrði slíkur flutn-
ingur erfiður vegna þess að í
Bandaríkjunum eru skattar
greiddir af þeirri starfsemi sem er í
landinu óháð því hvar höfuðstöðvar
fyrirtækisins eru til húsa. Það er
því erfitt fyrir bandarísk fyrirtæki
að notfæra sér hagstætt skattaum-
hverfi í öðrum löndum.
Það er hins vegar hugsanlegt að
þessar skattalagabreytingar geti
hafi áhrif á arðgreiðslur
frá Norðuráli. Lækkun
tekjuskatts hefur áhrif
á arðsemi og getur
þannig verið hvatning
til fjárfestinga.“
Ertu bjartsýnn á að
Norðurál takist að
stækka álverið á Grundartanga?
„Ég tel að stækkunin væri mjög
jákvæð, bæði fyrir atvinnulífið á
svæðinu og fyrir fyrirtækið sjálft.
Stækkunin yrði einnig jákvæð fyrir
efnahag Íslands vegna aukins út-
flutnings. Óvissuþættirnir eru hins
vegar margir. Það liggur enn ekki
fyrir hvaða virkjanakostir eru í
stöðunni, hvenær hægt verður að
afhenda orkuna og hvert orkuverð-
ið verður. En ég geri mér miklar
vonir um að af þessu verði,“ sagði
Peterson.
á Grundartanga
Morgunblaðið/Jim Smart
á Grundartanga var formlega tekinn í notkun.
Skattalækk-
unin hefur
ekki áhrif á
Norðurál til
skamms tíma
rekari
ðuráls
Evrópusambandsaðildverður ekki á dagskránorskra stjórnmála ánæstunni eftir að minni-
hlutastjórn borgaraflokkanna tók
við völdum, þar sem stjórnarflokk-
arnir fylgja ólíkri stefnu varðandi
aðild að ESB. Hin nýja ríkisstjórn
mun ekki vekja máls á aðild að ESB
á næstu fjórum árum, að mati Krist-
in Halvorsen, formanns Sósíalíska
vinstriflokksins.
Halvorsen var stödd á Íslandi um
helgina í boði Vinstrihreyfingarinn-
ar – græns framboðs. Hún sagðist
þeirrar skoðunar í samtali við Morg-
unblaðið að spurningin um aðild að
ESB yrði ekki tekin á dagskrá í
Noregi á komandi kjörtímabili
vegna þess að einn stjórnar-
flokkanna, Kristilegi þjóðar-
flokkurinn, væri andvígur að-
ild. Hægriflokkurinn væri hins
vegar fylgjandi aðild að ESB.
,,Það er óhugsandi að þessir
flokkar geti starfað saman í
ríkisstjórn ef reynt verður í
þriðja sinn að taka upp um-
ræðu um aðild Noregs að
ESB. Það myndi leiða til þess
að ríkisstjórnin félli. Bæði
Kristilegi flokkurinn og íhalds-
menn eru áfjáðari í að halda
ríkisstjórninni saman en að
vekja máls á aðild að Evrópu-
sambandinu. Ég held því að
þessi spurning muni ekki
koma upp í norskum stjórn-
málum á næstu fjórum árum.
Það getur einnig haft þýðingu í
íslenskum stjórnmálum því ég
tek eftir því að sumir hér halda
því fram að það liggi mjög á að
verða ekki á eftir Noregi að sækja
um inngöngu. Þið getið andað ró-
lega,“ segir Halvorsen.
Telur hún einnig ljóst að Kristi-
legi flokkurinn og íhaldsmenn
treysti sér tæpast til að hætta á enn
einn ósigurinn í þjóðaratkvæða-
greiðslu um ESB-aðild.
Erfitt stjórnarsamstarf
framundan
Hin nýja ríkisstjórn Hægri-
flokksins, Venstre og Kristilega
þjóðarflokksins í Noregi er undir
forsæti Kristilegra en Halvorsen
bendir á að Hægri flokkurinn muni
hafa mikil áhrif í stjórnarsamstarf-
inu í krafti stærðar sinnar.
,,Hægri sjónarmið standa upp úr í
samstarfssamningi stjórnarinnar,
m.a. skattamálin en miklar umræð-
ur hafa farið fram um þau í norskum
stjórnmálum og hefur Hægriflokkn-
um tekist að fá Kristilega þjóðar-
flokkinn til að fallast á að gerðar
verði miklar breytingar í skattamál-
um. Kristilegi þjóðarflokkurinn er
ekki íhaldsflokkur heldur fylgir
blandaðri stefnu og leggur áherslu á
ýmis grundvallargildi. Ég tel því að
þeir muni eiga fyrir höndum mjög
erfitt stjórnarsamstarf með Hægri-
flokknum,“ segir Halvorsen.
Hún spáir því einnig að stjórn
efnahagsmálanna muni reynast erf-
ið því ríkisstjórnin þurfi að reiða sig
á stuðning þingmanna Framfara-
flokksins á Stórþinginu, sem standi
enn lengra til hægri í stjórnmálum
en Hægriflokkurinn. ,,Kristilegi
þjóðarflokkurinn getur því átt eftir
að lenda í margvíslegum erfiðleik-
um í stjórnarsamstarfinu þar sem
hann þarf að slá af stefnumálum sín-
um vegna málamiðlana gagnvart
Hægriflokkinn og svo ennfrekar í
samningum við Framfaraflokkinn
þegar inn á þingið er komið. Þetta
verður mjög erfitt.“
Ungt fólk áberandi í
þingflokki SV
Halvorsen er fædd í Horten í
Vestfold. Hún var varaþingmaður
SV 1985–89 og hefur síðan verið
þingmaður og fulltrúi flokks síns í
fjölmörgum nefndum og ráðum.
Kristin hefur verið formaður SV frá
1997. Flokkurinn hefur verið að
sækja á í norskum stjórnmálum á
undanförnum árum og var annar
helsti sigurvegari þingkosninganna
í Noregi í haust og tvöfaldaði fylgi
sitt úr 6% í 12,4% og fékk 23 þing-
menn kjörna á Stórþingið en hafði 9
áður.
Kristin bendir á að SV hafi einu
þingsæti fleiri en Kristilegi þjóðar-
flokkinn. Hún segir að þingflokkur
SV hafi marga unga stjórnmála-
menn innan sinna raða og níu af 23
þingmönnum flokksins séu yngri en
35 ára.
,,Við erum yngsti hópurinn sem
nokkru sinni hefur setið á Stór-
þinginu og það er mikil samheldni í
flokknum um öll meginmál. Verka-
mannaflokkurinn þarf hins vegar að
svara mörgum spurningum og gera
upp við sig hvað hann ætlar að gera í
framtíðinni. Ég tel að við munum
verða sterkari stjórnarandstöðu-
flokkur á þinginu en við munum
einnig geta átt samvinnu við ríkis-
stjórnina í umhverfismálum vegna
þess að Kristilegi þjóðarflokkurinn
og SV eiga margt sameiginlegt í um-
hverfismálum,“ segir hún.
Kristin segir að rekja megi vel-
gengni SV í þingkosningunum m.a.
til þess að flokkurinn hafi lagt fram
afar skýra valkosti fyrir kjósendur
gegn stefnu hægri flokkanna í kosn-
ingunum. Það hafi Verkamanna-
flokknum hins vegar ekki gert og
óljóst sé í huga kjósenda hvað
Verkamannaflokkurinn vilji gera í
stjórnmálum.
Hefur tekist að sam-
eina hið rauða og græna
Kristin segir SV og Vinstrihreyf-
inguna – grænt framboð á Ís-
landi eiga mjög margt sameig-
inlegt. Báðir flokkarnir leggi til
að mynda mikla áherslu á um-
hverfismál. ,,Báðum flokkunum
hefur tekist að sameina hið
rauða og græna Það skiptir
miklu máli svo takast megi á
við þýðingarmestu viðfangsefni
framtíðarinnar,“ segir hún.
Spurð um vaxandi áherslu
vinstri flokka á umhverfismál
og hvort ekki fælust þversagnir
í að vilja halda uppi atvinnu en
leggjast gegn ýmsum atvinnu-
kostum s.s. stóriðju vegna um-
hverfisverndarsjónarmiða
sagði Halvorsen að stjórnmál
framtíðarinnar snerust ekki
um orkufreka stóriðju til at-
vinnusköpunar. Mikilvægast
væri að byggja atvinnulíf fram-
tíðarinnar á sem mestri
menntun og umhverfisvænum
framleiðsluiðnaði sem byggðist
á hófsamri orkunýtingu.
Mun beita sér gegn fjár-
festingum Norsk Hydro
í virkjun á Íslandi
Halvorsen flutti ræðu á lands-
fundiVinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs síðdegis á laugar-
dag. Hvatti hún landsfundarfulltrúa
til dáða og sagði þeim að SV myndi
áfram leggja áherslu á að Norsk
Hydro fjárfesti ekki í álverksmiðju
sem útheimta myndi geysimiklar
virkjanir á Íslandi. Sagði hún að
flokkurinn hefði tekið þetta mál upp
í Noregi við ýmis tækifæri og að svo
yrði áfram.
Halvorsen minntist enn fremur á
hryðjuverkin í Bandaríkjunum 11.
september og hernaðaraðgerðir
Bandaríkjamanna í Afganistan.
Sagði hún SV eina flokkinn í Noregi
sem hefði lýst þeirri afstöðu að
stríðsaðgerðir væru ekki svarið við
hryðjuverkum. „Við óttumst að loft-
árásir muni hvetja til frekari hryðju-
verka, mannlegs harmleiks í Afgan-
istan og nýrra þjáninga,“ sagði hún.
Formaður Sósíalíska vinstriflokksins í Noregi var gestur landsfundar VG
ESB-aðild
ekki á dag-
skrá næstu
fjögur árin
Kristin Halvorsen, formaður SV, á landsfundi Vinstri grænna á laugardag.
Morgunblaðið/Ásdís
SAMKVÆMT lögum um meðferð
skotvopna, sem samþykkt voru
árið 1998, er nú orðið auðveldara
um vik að eignast stærri skotvopn
en áður, en hins vegar virðist sem
reglur frá árinu 1997 hafi dregið
úr smygli á skotvopnum. Þá er
erfitt er að eignast skammbyssur
á löglegan hátt hérlendis, enda
gerð krafa um að viðkomandi
skotmaður hafi æft reglulega hjá
viðurkenndu skotfélagi í ákveðinn
tíma.
Allar byssur sem fluttar eru inn
og seldar hérlendis á löglegan
hátt eru skráðar og því auðvelt að
rekja slík skotvopn til eigenda. Í
Morgunblaðinu á sunnudag var
greint frá fundi á skotvopnasafni,
sem lögreglumenn fengu ábend-
ingu um að væri að finna á víða-
vangi í Bústaðahverfi.
Skarphéðinn Njálsson, varð-
stjóri hjá lögreglunni í Reykjavík,
segir að til að eignast byssu þurfi
menn að taka skotvopnanámskeið
til að öðlast svokölluð A-réttindi,
en þau veita viðkomandi heimild
til að eiga og nota minni riffla, ein-
hleypur og tvíhleypur. Námskeið-
inu ljúka menn með prófi og þurfa
í flestum tilfellum að hafa hreint
sakavottvorð, þótt gefnar séu
undanþágur í vissum tilfellum.
Þegar viðkomandi er síðan bú-
inn að vera með A-réttindi í eitt ár
getur hann sótt um svokölluð B-
réttindi, en í því felst að heimilt er
að kaupa, eiga og versla með riffla
allt að 30 kalibera stærð og hálf-
sjálfvirkar haglabyssur. Að sögn
Skarphéðins er þá lagt mat á það
hvort viðkomandi hafi þörf fyrir
slík réttindi. Áður fyrr þurftu
menn að taka svokallað meirapróf
til að fá B-réttindi en samkvæmt
nýju lögunum er búið að afnema
prófið og í staðinn hafa menn
heimild til að sækja um B-réttindi
ári eftir að þeir ljúka A-prófinu.
„Mín skoðun er sú að það hefði
ekki átt að fella niður svokallað
meirapróf, þar sem menn þurftu
að taka annað próf til að öðlast
þessi réttindi,“ segir Skarphéð-
inn.
Hann segist hafa viljað hafa
prófið áfram og gera veitingu
stærri skotvopna faglegri á þann
hátt að umsækjendur færu í verk-
leg próf og sýndu fram á reynslu
og færni í meðferð stærri skot-
vopna.
Að sögn Skarphéðins eru nú all-
ströng skilyrði fyrir því að öðlast
leyfi fyrir skammbyssum og menn
þurfa að hafa mun meira fyrir því
en áður. „Þetta eru ákveðin sér-
réttindi sem menn þurfa að afla
sér og þau eru ekki veitt nema
menn geti sýnt fram á að hafa æft
í ákveðinn tíma hjá viðurkenndu
skotfélagi sem hefur þá grein á
sínu korti. Þá geta menn sótt um
leyfi með því að sýna vottorð um
ástundun. Þannig að það kemur
enginn inn af götunni og sækir um
skammbyssuleyfi,“ segir Skarp-
héðinn.
Þyngri markaður fyrir
óskráð skotvopn
Þó svo að auðvelt sé að rekja
skráð skotvopn til eigenda sinna á
það ekki við um skotvopn sem
smyglað er inn til landsins. Hins
vegar virðist sem dregið hafi
nokkuð úr slíku smygli eftir að
reglum var breytt árið 1997 og
hætt var að skrá smyglaðar
byssur. „Það var í eina tíð mikið
um þetta smygl og að ég held
meira en í dag,“ segir Skarphéð-
inn.
Hann segir að fyrir 1997 hafi
það verið regla að skrá óskráð
skotvopn en því síðan verið
breytt, m.a. vegna óánægju sölu-
aðila skotvopna hér á landi. Þá var
einnig opnað fyrir möguleikann á
að kaupa skotvopn erlendis en það
hafi dregið töluvert úr því vegna
þess að kostnaðurinn sé svipaður.
„Ég hef þá trú að markaðurinn
sé orðinn þyngri fyrir óskráð
skotvopn. Það er ákveðin ögrun í
að vera með slík vopn og ekki
ákjósanlegt til veiða. Menn missa
mikið við að vera teknir með slík
vopn. Ég held líka að sú vitund sé
orðin meiri hjá veiðimönnum en
áður að vilja ekki vera mikið með
slíkum mönnum,“ segir Skarp-
héðinn.
Dregið hefur
úr smygli á
skotvopnum
Strangara eftirlit en áður með veitingu skammbyssuleyfa