Morgunblaðið - 11.04.2002, Blaðsíða 35

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 2002 35
BIODROGA
Bankastræti 3, sími 551 3635.Snyrtist. Lilju, Stillholti 16, Akranesi.
Hjá Laufeyju, Hjarðarlundi 1, Akureyri.
Jurta - snyrtivörur
Nýr farði
Silkimjúk,
semi-mött áferð.
4 litir.
Póstkröfusendum
SÆLL Björn. Í
opnu bréfi til mín í
Morgunblaðinu á
laugardag sakaðir þú
mig um að hafa
brugðist trúnaði þín-
um. Að ég hefði birt í
útvarpi það sem okk-
ur fór á milli í tölvu-
pósti þótt svo að ég
hefði lofað þér áður að
hafa ekkert eftir þér.
Hér með biðst ég vel-
virðingar á því að hafa
ekki haft samband við
þig og sagt þér að ég
ætlaði að nota upplýs-
ingar frá þér í frétta-
skýringaþætti 25.
mars, en búa um leið svo um hnút-
ana að ekki væri hægt að rekja
textann til þín. Það hefði verið
sjálfsögð kurteisi.
En í raun virðist mér þetta vera
algert aukaatriði málsins, enda
birti ég ekki textann undir þínu
nafni í útvarpsþættinum. Þú kaust
af einhverjum ástæðum að koma
fram og segja til þín í Morgun-
blaðinu á laugardag, ekki birti ég
nafn þitt. Í raun og veru var ég
ekki að gera neitt annað en að
birta niðurstöður af margra vikna
ef ekki mánaða löngum athugunum
mínum á nokkrum atriðum sem
snerta „viðkvæm“ mál fiskifræð-
innar, en íslensk þjóð þarf að geta
virt og treyst þeirri vísindagrein
alveg sérstaklega. Þú lætur sjálfur
koma fram í Mbl. á laugardag, að
nýtingarstefnan sé mjög viðkvæmt
mál og það standi öðrum sérfræð-
ingum nær, svo og forstjóra Haf-
rannsóknastofnunarinnar, að fjalla
um málið. Vilt þú ekki fjalla um
viðkvæm og mikilvæg mál opinber-
lega? Þú skilur að ég varð undr-
andi þegar þú neitaðir að láta hafa
eitthvað eftir þér. Þess vegna kaus
ég að kalla þig „fiskifræðing B“ í
útvarpspistlinum. Og benti á að af-
staða B væri alls ekki samhljóða
afstöðu A sem einnig starfar hjá
Hafrannsóknastofnunni og heitir
Björn Ævar Steinarsson eins og
þú upplýstir í opnu
bréfi þínu.
Ástæður mínar fyr-
ir því að taka efnið til
umfjöllunar þrátt fyr-
ir okkar orðaskipti í
tölvupósti eru nokkar:
1. Þegar fréttamað-
ur/blaðamaður biður
sérfræðinga um bréf-
leg svör mega þeir
vita að fréttamaður-
inn er að störfum við
að kortleggja eitt-
hvert mál. Ég býst við
að þú og nafni þinn
Björn Ævar hafið haft
þetta í huga þegar þið
lögðuð á ykkur að
svara mér allítarlega.
2. Heiður minn sem fréttamaður
hefði beðið hnekki hefði ég stungið
„viðkvæmum“ en greinargóðum og
upplýsandi svörum frá þér og
Birni Ævari ofan í skúffu.
3. Ég hafði gildar ástæður til að
ætla að okkar bréfaskipti væru
ekki tveggja manna tal. Vísast var
að mat þitt yrði notað í einhverju
samhengi t.d. í fréttaskýringu. Því
ætti varla að vera um tveggja
manna tal að ræða nema það hefði
verið tekið fram alveg sérstaklega.
4. Mér er algerlega frjálst að
biðja um mat þitt og þér er frjálst
að svara. Er ekki svo? Við búum í
frjálsu landi þar sem skoðanaskipti
eiga jafnframt að vera frjáls og op-
in. Það á alveg sérstaklega við í
vísindum. Sumir ganga svo langt
að segja að opin og jafnvel herská
umræða sé næring vísinda og
hvetji til framfara.
Nýlega birtist skýrsla dr. Tuma
Tómassonar forstöðumanns Sjáv-
arútvegsskóla Háskóla Sameinuðu
þjóðanna. Hún hefur ekki farið
hátt og hef ég séð ómerkilegri
skýrslur kynntar með meiri látum
á ferli mínum sem fréttamaður.
Skýrsla Tuma fjallar um faglega
gagnrýni á stofnmati og veiðiráð-
gjöf Hafrannsóknastofnunarinnar.
Henni lýkur á eftirfarandi orðum:
„Það er mikill misskilningur að
líta svo á að gagnrýnin umræða sé
merki um veikleika Hafrannsókna-
stofnunarinnar eða vantraust á
starfsemi hennar. Þvert á móti
ætti að skoða slíka umræðu sem
sjálfsagðan hlut því málefnaleg
átök við öfluga andstæðinga í vís-
indum ættu að efla stofnunina enn
frekar og leiða til framfara í rann-
sóknum og nýtingu á auðlindum
hafsins sem er okkur öllum svo
mikilvæg.“
Á þriðja og fjórða áratug síðustu
aldar setti sovéski líffræðingurinn
Trofim Lysenkó fram kenningar
um að umhverfið réði mestu um
erfðir og þar með kynbætur. Hann
hafnaði erfðafræði Mendels sem
enn er stuðst við í dag. Athuganir
Lysenkós og kenningar nutu hylli
kommúnistastjórnarinnar og sér í
lagi í tíð Stalíns. Þetta afvegaleiddi
líffræðina í Sovétríkjunum og olli
miklum búsifjum í greininni á
löngum tíma. Kenning Lysenkós
varð ríkiskenning, trúarbrögð.
Björn. Af hverju er umræða um
fiskifræðina svo krampakennd hér
á landi sem raun ber vitni? Eruð
þið í gíslingu einhverra afla sem
hafa annarra hagsmuna að gæta en
að stuðla að umræðum og fram-
förum í þessari mikilvægu vísinda-
grein lítillar fiskveiðiþjóðar? Og
hvað er að óttast þótt Hafrann-
sóknastofnunin hafi margar radd-
ir?
Svarbréf til Björns
Björnssonar
Jóhann
Hauksson
Fiskifræði
Af hverju er umræða
um fiskifræðina, spyr
Jóhann Hauksson,
svo krampakennd hér
á landi sem raun
ber vitni?
Höfundur er fréttamaður og for-
stöðumaður RÚV á Austurlandi.
HVATAMÖNNUM
aðildar Íslands að Evr-
ópusambandinu hefur
að undanförnu hlaupið
kapp í kinn í ljósi skoð-
anakannana, og skín
ánægjan og sigurviss-
an úr orðum þeirra. Í
því sambandi vænta
sumir að fylgisaukning
flokka sinna í skoðana-
könnunum stafi af vax-
andi sókn þjóðarinnar
til ESB. Sem ber fer
höfum við Íslendingar
löngum átt framsýna
menn, sem hafa séð
lengra en við hin, og
vísað okkur til vegar.
Fyrir tæpum áratug viðhafði ég eft-
irfarandi orð í þingræðu, þar sem ég
vitnaði til merkra orða látins þjóð-
skörungs:
„Á fyrstu árum svonefndrar við-
reisnarstjórnar kom mjög til álita,
að við sæktum um beina EB-aðild.
Þáverandi viðskiptaráðherra var því
eindregið fylgjandi.
Aðrir menn réðu þó ferðinni árin
1961 til 1963, þegar
EB-aðildin var til um-
ræðu. Dr. Bjarni Bene-
diktsson forsætisráð-
herra benti á það í
útvarpsræðu 1. desem-
ber 1961, að forsendur
væru aðrar í efnahags-
málum en varnarmál-
um – lega lands okkar
væri slík, að máli skipti
fyrir nágranna okkar í
heimsátökum, en fram-
leiðsla okkar hins veg-
ar svo smá, að einu
gilti fyrir þá.
Væri því eðlilegt,
eins og ráðherrann
komst að orði, „að við
hikuðum við að láta þeim í té úr-
slitaráð yfir nokkrum þáttum efna-
hagsins“. Þetta er kjarni málsins.
Ákveðin lausn þessara mála var
fundin með fríverslunarsamningi
við EFTA í lok sjöunda áratugarins
og síðan bókun 6 við EB. Hvorugur
samningurinn fól í sér heimild út-
lendinga til veiða innan lögsögu okk-
ar.“
Orð Bjarna Benediktssonar sem
eru fjögurra áratuga gömul eru
vissulega varða við veginn, gagn-
vart aðild að ESB, og þau lýsa
áfram.
Einnig má minna á orð Einars
Benediktssonar um land og þjóð:
áttvís á tvennar álfustrendur,
einbýl, jafnvíg á báðar hendur
situr hún hafsins höfuðmið.
Evrópusambandið
Eggert
Haukdal
Evrópusambandið
Við Íslendingar höfum
átt framsýna menn,
segir Eggert Haukdal,
sem hafa séð lengra en
við hin, og vísað okkur
til vegar.
Höfundur er fyrrverandi alþing-
ismaður.