Morgunblaðið - 11.04.2002, Blaðsíða 41

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 2002 41
sumardvalar og lífið gengur sinn ei-
lífa hring. Þessi vetur hefur ekki
verið tiltakanlega harður en hann
hefur verið erfiður tengdaföður
mínum, Trausta Friðbertssyni, sem
kvaddi þetta jarðlíf á Landspítalan-
um að áliðnum degi 3. apríl síðast
liðinn með sína nánustu í kring um
sig. Þar með lauk baráttu hans við
sjúkdóm sem hann hafði átt við að
stríða um liðlega tveggja ára skeið.
Baráttu sem einkenndist af því þol-
gæði og þeirri karlmennsku sem
honum var í blóð borin. Uppgjöf
var aldrei að finna í orðum hans
eða athöfnum heldur snerist hugs-
unin um að komast heim og hvernig
hann gæti verið sjálfum sér nógur
þrátt fyrir að sjúkdómurinn hefði
rýrt þrek hans og burði. Hugurinn
var einbeittur og skýr allt fram til
hins síðasta og snerist um velferð
þeirra er næst honum stóðu. Allt
fram til síðasta dags spurði hann
frétta af sínu fólki, fylgdist með
aflabrögðum báta sonanna og lagði
á ráðin um framtíðina.
Þótt ég hafi þekkt Trausta allt
frá því ég fyrst man eftir mér urðu
samskipti okkar ekki mikil fyrr en
ég fór að draga mig eftir einkadótt-
ur hans. Ég man vel hve stoltur
hann var er hann leiddi dóttur sína
inn kirkjugólfið í Flateyrarkirkju
sumarið 1969. Vafalaust hefur hon-
um verið líkt farið og flestum feðr-
um sem sjá á eftir dætrum sínum
út í lífið, að ég tali ekki um einka-
dætrum, að í huga hans hefur
blundað sú hugsun hvort þessi
strákur sem beið við altarið ætti
eftir að reynast dóttur hans vel og
búa henni mannsæmandi líf.
Alla tíð síðan hefur hann staðið
að baki tryggur og trúr. Það var
ekki hans vani að trana sér fram en
hann var ávallt tilbúinn að gefa góð
ráð og veita lið eins og hann best
gat. Þegar byggingabasl og aura-
leysi réð ríkjum kom ósjaldan fyrir
að létt var undir á ýmsan máta.
Hann þurfti jafnan að vita hvernig
gengi, hvort allt væri í lagi og ekki
síst hvort allt væri í skilum eins og
hann orðaði það.
Eftir að þau Trausti og Ragn-
heiður, tengdamóðir mín er lést
langt um aldur fram árið 1984,
fluttu til Reykjavíkur á vordögum
1976 unnum við saman í tæpan ára-
tug hjá Gúmmívinnustofunni hf.
Vinnuveitendur þar reyndust
tryggir og traustir og sýndu
Trausta vinsemd og hlýju alla tíð
síðan og veit ég að það er honum
ljúft að þeim séu hér færðar bestu
þakkir fyrir að leiðarlokum.
Á þessum árum sem við unnum
saman kynntist ég Trausta á annan
hátt en áður, ekki sem föður eða
afa heldur sem verkmanninum
Trausta. Hann var nákvæmur og
vildi að allir hlutir væru á hreinu
eins og sagt er. Bókhald og fjár-
málastjórn báru með sér að þar fór
maður sem hafði kunnáttu og þekk-
ingu og virti takmörk og reglur.
Stjórn og rekstur fyrirtækja var
hans ævistarf allt frá því að hann
lauk prófi frá Samvinnuskólanum
árið 1940. Hann hafði yfirgrips-
mikla þekkingu og reynslu af flestu
er að rekstri fyrirtækja lýtur. Hann
var kaupfélagsstjóri Kaupfélags
Önfirðinga í 28 ár og stýrði þar
bæði í meðbyr og mótbyr og var
farsæll stjórnandi. Hann vissi að
það er ekki síður vandi að stjórna í
góðæri og vildi því jafnan fara var-
lega og hafa borð fyrir báru. Þess-
ari þekkingu og reynslu reyndi
hann að miðla bæði til mín og ann-
arra og var óspar á ráðleggingar.
Hann gat verið fastur fyrir og
sumum hefur ef til vill fundist hann
hrjúfur á stundum en undir niðri
bjó góður hugur og velvilji og veit
ég að mörgum hefur hann liðsinnt
þótt ekki hafi verið höfð um það
mörg orð af hans hálfu.
Það voru erfiðir dagar er Ragn-
heiður lést í lok desember 1984.
Mér er þessi tími afar minnisstæð-
ur, ekki síst fyrir það að þá skynj-
aði ég ljóslega hve viðkvæma sál
hann hafði að geyma. Samstarfi
okkar í Gúmmívinnustofunni var þá
lokið og ég horfinn til annarra
starfa en hann bað mig að hjálpa
sér við ákveðið verkefni.
Við unnum saman tveir, löngum í
þögn. Ég skynjaði trega hans og
vissi að hann var að hugsa til lið-
inna stunda. Hann sagði ekki margt
enda ekki vanur að tjá tilfinningar
sínar mörgum orðum en það sem
hann sagði man ég og hef geymt
með mér. Þessar stundir hafa síðan
verið mér afar hugstæðar og dýr-
mætar.
Eftir að Trausti lét af störfum
árið 1995, þá nær 78 ára gamall,
undi hann við ýmis hugðarefni.
Hann hafði gaman af að ferðast og
fór víða. Böndin sem tengdu hann
vestur voru jafnsterk og áður og
hann átti góðar stundir með vinum
og ættingjum. Nokkrum árum áður
hafði hann kynnst Hrefnu Þor-
valdsdóttur sem átti eftir að vera
vinur hans og félagi það sem eftir
var. Hrefna var hans stoð og stytta
eftir að heilsu tók að hraka og vakti
yfir honum bæði heima og á sjúkra-
húsi. Ég veit að ég mæli fyrir munn
allra hans nánustu er ég færi
Hrefnu alúðarþakkir fyrir um-
hyggju hennar og hlýju.
Læknum, hjúkrunarfólki og öðr-
um er önnuðust um hann á sjúkra-
húsi eru hér færðar bestu þakkir
fyrir allt sem fyrir hann var gert.
Á kveðjustund er mér efst í huga
þakklæti til Trausta fyrir samfylgd-
ina.
Ég er þakklátur fyrir leiðbein-
ingar hans og aðstoð.
Mér þykir vænt um að hafa átt
vináttu hans og traust.
Guð blessi minningu Trausta
Friðbertssonar.
Dagur.
Tengdafaðir minn, eða Trausti
afi eins og við kölluðum hann alltaf,
er látinn, 84 ára að aldri.
Þetta er sorgardagur og nú fæ
ég aldrei að hitta afa minn aftur,
sagði Gunnar Sær, sonur okkar
Ragnars, og grét þegar honum var
sagt frá andláti afa síns. Þetta voru
viðbrögð sex ára barns.
Að kveðja ástvin hinstu kveðju er
alltaf erfitt.
Trausti afi átti gott líf, var
heilsuhraustur alla tíð, þar til fyrir
tveimur árum að hann veiktist, en
átti mjög góðar stundir á milli.
Trausti afi var ljúfur maður, gat
verið svolítið þrjóskur en hreinskil-
inn, sem ég kunni vel að meta, tal-
aði aldrei illa um náungann og vildi
allt fyrir alla gera.
Barnabörnunum var hann góður
og honum fannst gaman að ræða
við þau um lífið, nám og vinnu.
Fyrir Ragnar er missirinn mikill.
Hann missir ekki aðeins föður sinn,
heldur einnig góðan vin og félaga.
Manninn sem alltaf hafði tíma til að
hlusta, ræða málin og gefa góð ráð.
Sérstaklega voru þeir þó samrýmd-
ir þegar rætt var um útgerð og
skyld efni.
Hugurinn og minnið voru í góðu
lagi en þreyttur á líkama sofnaði
Trausti afi í faðmi fjölskyldunnar.
Ég þakka tengdaföður mínum
góð kynni og kveð hann með virð-
ingu.
Hulda.
Í örfáum orðum langar okkur til
að minnast afa okkar, Trausta Frið-
bertssonar, sem lést 3. apríl sl.
Ákveðni og festa einkenndi fas
hans, skoðanir og orð. Hann sagði
hug sinn á einfaldan máta. Hann
hafði kannski ekki mörg orð um
hlutina en treysta mátti að það sem
hann sagði var til þess fallið að taka
mark á. Hann hafði mjög gott
minni og fylgdist vel með því sem
hans nánustu voru að fást við,
spurði frétta og kom með athuga-
semdir. Hann tjáði ekki tilfinningar
sínar opinskátt en lét samt fólkið
sitt finna væntumþykju og stolt,
gladdist yfir framgangi okkar og
árangri. Hann gat á stundum verið
snöggur í tilsvörum, einnig hnytt-
inn og séð það spaugilega í hlut-
unum.
Heimili hans í Reykjavík og á
Flateyri og áður heimili hans og
ömmu okkar heitinnar, var ávallt
opið. Það var fallegt og vinalegt og
þangað var gott að koma. Hann
hafði mjög gaman af því að fá unga
fólkið sitt í heimsókn og þá var eld-
aður einhver uppáhaldsmatur þess
sem mættur var. Ég held helst að
honum hafi ekki fundist við borða
nóg.
Þrátt fyrir baráttu hans við sjúk-
dóm sinn í liðlega tvö ár var hann
ávallt jákvæður um framtíðina og
gerði sér far um að geta hjálpað sér
sjálfur. Hann var mjög ánægður og
þakklátur fyrir þá læknisaðstoð og
umönnun sem hann fékk og talaði
ætíð vel um þá sem að henni komu.
Við þökkum honum fyrir allt sem
hann var okkur og biðjum Guð að
geyma afa okkar.
Ragnheiður og Stefán.
Það er sorg og þetta er sárt, afi
er farinn!
Fólk spyr: Hve gamall var hann?
Jú, hann var að verða 85 ára en...,
hann var hress og skýr, keyrði m.a.
um á eigin bíl og sá um húsfélagið.
Hann var sko ekki gamall eins og
fólkið í blokkinni! Þó svo að hann
hefði átt við sjúkdóm að stríða und-
anfarin tvö ár var hann aldrei veik-
ur, aldrei sjúklingur og skipti þann-
ig ekki um hlutverk. Viljinn til að
lifa var sterkur og það reif hann
upp hvað eftir annað. En svo kom
að lokalotunni og hana sigrar eng-
inn.
„Sælla er að gefa en að þiggja,
stendur í góðri bók og eftir því fór
afi. Nú síðast á sjúkrabeðinum
mundi hann eftir afmæli langafa-
barns og þótt hann rétt kæmi upp
orði komst afmælisgjöfin til skila.
Það var honum mjög í mun að
gleðja og gera það sem hann gat
fyrir aðra. Umfram allt var afi ró-
legur og ljúfur maður sem gott var
að vera nálægt.
Elsku Hrefna, pabbi, Gylfi,
Sunna og Friðbert, guð gefi okkur
öllum styrk á erfiðum tímum og
megi minningin um góðan mann lifa
í hjarta okkar.
Erla Dögg og Lára Kristín.
Elsku afi minn. Það er erfitt að
hugsa til þess að ég fái aldrei að
hitta þig aftur. En ég á margar
góðar minningar um þig að grípa til
þegar söknuðurinn er sem sárastur.
Til dæmis þegar við stelpurnar vor-
um litlar og komum í heimsókn til
þín og rótuðum í skúffunum þínum
til að skoða gömlu skartgripina
hennar ömmu. Þú varðst aldrei
reiður við okkur, heldur gafst okk-
ur þá sem okkur langaði í. Svo var
heldur ekki slæmt að kíkja í pönns-
ur til þín og Hrefnu. Á svona
stundum eru það þessar minningar
sem á að varðveita.
Þegar ég var að vinna í blokkinni
þinni síðasta sumar fannst mér ég
kynnast þér á nýjan hátt, ég sá
nýja hlið á þér. Ég held að þá höf-
um við orðið vinir. Ég hitti þig þá
næstum á hverjum degi og staldr-
aði stundum við hjá þér, þá töl-
uðum við saman um allt og ekkert
og slúðruðum aðeins. Oftar en ekki
voru líka aðrir í heimsókn hjá þér
og ég sá hvað það voru margir sem
leituðu hjá þér félagsskapar og
ráða. Ég skil það vel, því þú varst
bráðskemmtilegur þegar ég fékk að
kynnast þér nánar, þótt þú hafir
ekki verið allra. Ég held ég hafi
erft þann eiginleika frá þér og er
ánægð að hafa einkenni sem hægt
er að rekja til þín.
Ég vona að þér líði vel þar sem
þú ert núna, og að þú fylgist stoltur
með okkur hinum. Bless bless, afi
minn, þú munt lifa í minningunni.
Sóley.
Minningar flæða fram og spurn-
ingar um hvata til þroska á mann-
legum eiginleikum gerast áleitnar
þegar komið er að ferðalokum og
kveðjustund Trausta Friðbertsson-
ar, fyrrverandi tengdaföður míns.
Hvað var það sem mótaði manninn?
Voru það meðfæddir eiginleikar eða
aðbúnaður og umhyggja í barn-
æsku sem réð þar mestu? Mik-
ilvægir eiginleikar í fari Trausta
vekja slíkar spurningar. Eiginleikar
þar sem agi og eljusemi náðu að
þróast og þroskast í fíngerðu sam-
spili við umhyggju. Hann lét ekki
endilega mörg orð falla, en með
þeirri virðingu sem gætti í fari hans
var ekki endilega þörf á að segja
svo mikið.
Trausti tilheyrði þeirri kynslóð
sem hefur lifað ótrúlega miklar
þjóðfélagsbreytingar. Kynslóð sem
sinnti öðrum fremur en eigin þörf-
um og gerði sér far um að hlúa að
og liðsinna fjölskyldu og vinum ef
þess var nokkur kostur. Þau voru
mörg þung lífssporin til þroska á
tímum svo áhrifamikilla umhverf-
isbreytinga. Allt frá því að slíta
barnsskónum í faðmi fjölskyldunn-
ar í Súgandafirði, þar sem sjósókn-
in var eitt helsta bjargræðið í harð-
gerðri náttúru Vestfjarðakjálkans,
yfir í bjarta og víðsýna íbúðina í
Hraunbæ, í sambúð með Hrefnu
Þorvaldsdóttur, þar sem aðbúnaður
og aðstæður eru eins og best verð-
ur á kosið. Víst er, að mikið hefur
reynt á hæfileika til aðlögunar á
þeim langa ferli.
Þegar erfið veikindi Trausta tóku
yfirhöndina og innlögn á sjúkra-
húsið varð ekki umflúin bar hann
harm sinn í hljóði og vildi sem
minnst láta á því bera. Umhyggjan
fyrir fjölskyldunni var honum hug-
stæð og var honum þá gjarna fyrst
hugsað til þarfa hinna. Hann vildi
lítið gera úr eigin veikindum en
hafði því meiri áhyggjur af Hrefnu
sem syrgir dóttur sína frá síðast-
liðnu hausti. Hann spáði líka mikið í
farsæld barna sinna og barnabarna.
Dætur mínar, Erla og Lára, voru
þar engin undantekning. Þar gat
hann verið naskur og fylgdist vel
með hvort valin væri leið til heilla
eður ei og til hvers framvindan
leiddi. Lífsmynstur Trausta mót-
aðist sterkt af þeim viðhorfum, að
sælla er að gefa en þiggja. Að gefa
án skilyrða svo lítið bæri á, það var
honum einum lagið. Þannig var
Trausti, maður sem ætíð var
reiðubúinn að rétta hjálparhönd ef
hann átti þess nokkurn kost. Hann
fór sér hægt og hljóðlega, vann
jafnt og þétt og var stöðugt að.
Hann fór áfram með seiglunni, á
sinn hljóðláta og einlæga hátt.
Trausti var kaupfélagsstjóri á
Flateyri við Önundarfjörð frá árinu
1948 og rak þar einnig útgerð um
skeið. Á Flateyri bjó hann mynd-
arbúskap á fallegu heimili ásamt
Ragnheiði Láru konu sinni. Þar
komu þau börnunum, þeim Gylfa,
Sunnevu, Ragnari og Friðberti, til
manns í nálægð við sjóinn og höfn-
ina. Á þeim árum var fátt sem
kaupfélagsstjórinn lét óafskipt.
Hann vann myrkranna milli frá búi
og börnum og sló ekkert af til að
halda verslun og útgerð gangandi.
Hagur heimilanna í firðinum átti
mikið undir því að úttektin í kaup-
félaginu brygðist ekki, þó að sjó-
sókn og aflabrögð gerðust stopul.
Rekstur og afkoma kaupfélagsins
snerti því hvert mannsbarn á staðn-
um.
Eftir 28 ára starf á Flateyri, þeg-
ar börnin voru flutt að heiman,
fluttust þau hjónin búferlum til
Reykjavíkur. Þeir Trausti og Hall-
dór faðir minn höfðu gert með sér
samning sem leiddi til þess að
Trausti réðst til starfa við Barðann
og síðar Gúmmívinnustofuna. Í 19
ár starfaði hann við fyrirtæki fjöl-
skyldunnar og rækti störf sín ávallt
af ábyrgð og trúnaði. Ragnheiður
lést árið 1984. Aðstæður Trausta
höfðu breyst eftir að Ragnheiður
lést og hann var orðinn 78 ára gam-
all þegar hann lét af störfum við
Gúmmívinnustofuna árið 1995. Eft-
ir að Trausti lét af störfum hélt
hann áfram tryggð við fyrirtæki
okkar og fjölskylduna. Sú um-
hyggja og ræktarsemi sem hann
sýndi Ívu móður minni síðustu árin
var einstök. Fyrir það erum við
þakklát. Þannig var Trausti, bón-
góður og einlægur vinur sem bar
virðingu fyrir því sem gefur lífinu
gildi.
Djúpstæð tengsl með gagn-
kvæmri virðingu eru dýrmæt.
Tengsl sem standast ytri breyting-
ar og einkennast af tryggð og ein-
lægni. Þannig var samband okkar
Trausta, tryggðin og kærleikurinn
var vís. Það var ekki alltaf nauðsyn-
legt að segja svo mikið, virðingar
gætti í þeirri alúð og yfirvegun sem
hann sýndi. Fyrir það er ég þakklát
og kveð Trausta Friðbertsson með
virðingu.
Kæra Hrefna, Gylfi, Sunneva,
Ragnar og Friðbert, fyrir hönd fjöl-
skyldu minnar bið ég Guð að
styrkja ykkur og fjölskyldur ykkar,
með innilegri samúð.
Gyða Halldórsdóttir.
Hann Trausti er ekki lengur á
meðal okkar hér í Hraunbæ 103.
Hann beið lægri hlut fyrir sjúkdómi
sem læknavísindin hafa ekki enn
fundið ráð til að lækna.
Skömmu eftir að ég flutti í þetta
hús vék sér að mér hressilegur
maður og sagði formálalaust: „Þú
sérð um að mála húsið að utan.“ Ég
gerði mér í fyrstu ekki grein fyrir
hver þessi maður var sem ávarpaði
mig svona hvatvíslega, við nánari
viðræður kom í ljós að hér fór
gjaldkeri húsfélagsins. Það kom í
ljós að hann vissi hver ég var og að
ég hafði verið málari og starfs-
maður við mælingar hjá málurum.
Að hætti góðra gjaldkera fylgdi sú
athugasemd að verkið mætti ekki
kosta meira en það sem til væri í
viðhaldssjóði hússins. Niðurstaðan
varð sú að ég tók að mér undirbún-
ing þessa verks og hafði að leið-
arljósi þá uppskrift frá gjaldker-
anum að ekki væri hægt að velta
skuldabagga yfir fólk á þessum
aldri. Áætlunin stóðst og enginn í
þessu húsi tapaði íbúðinni vegna
skulda við málun hússins.
Við Trausti unnum saman í
stjórn húsfélagsins undanfarin fjög-
ur ár. Á þeim tíma kynntumst við
náið. Framganga og hvöss tilsvör
virkuðu í fyrstu kuldaleg, en við
nánari kynni kom í ljós að undir
skelinni var hlýja og kunningsskap-
ur þróaðist í vináttu. Að vera hrein-
skiptinn og heiðarlegur var hans
lífsstíll, nafnið Trausti á vel við
þann stíl. Ég hygg að íbúar í þessu
húsi telji fjármál hafa verið í góðum
höndum að undanförnu, en nú
stöndum við frammi fyrir því að
hafa engan gjaldkera og aðeins
tveir dagar til aðalfundar. En
vandamál eru til að leysa þau, hefði
hann Trausti sagt. Nú reynir á það.
Undanfarið ár, og þó einkum síð-
ustu mánuðir þess, hefur verið erf-
itt. Þrátt fyrir aldur var lífsorka
hans óbilandi og erfitt var að sætta
sig við að dauðinn biði við næstu
dyr.
Trausti fékk að vera heima dag-
part áður en kallið kom. Við Páll,
ritarinn okkar, sátum hjá honum
smástund. Við sáum að hverju
stefndi og skynjuðum tilfinningar
sem aðskilnaður vina hefur í för
með sér.
Hann Trausti átti að hana
Hrefnu, sambýliskonu og vin, sem
lagði sig alla fram við að létta þessa
bið eftir því sem varð ekki umflúið.
Við í stjórn húsfélagsins og í raun
allir íbúar þessa húss sendum
Hrefnu hlýjar samúðarkveðjur.
Þær kveðjur eru einnig sendar ætt-
ingjum og vinum hins látna.
Hjálmar Jónsson.
Kveðja frá Álfhólum.
Við kynntumst Trausta fyrir
u.þ.b. 14 árum er hann birtist í
sveitinni, borgarmaðurinn með sjó-
mannsblóð í æðum, þá orðinn góður
félagi móður okkar. Ekki datt okk-
ur í hug að hann væri mikið fyrir
bústörfin, en annað átti eftir að
koma í ljós. Hann fylgdist með af
áhuga og var óðar kominn austur ef
hann taldi sig geta orðið að liði og
hafði yndi af að dvelja í kyrrð og ró
sveitarinnar. Það var sama hvað
var að ske; sauðburður, heyskapur,
kindasmölun eða einhverjar fram-
kvæmdir. Hann lét ekki sitt eftir
liggja, hvort heldur var að búa til
lambamerki, vera dyravörður í rétt-
inni og fylgjast með tölunni, útrétta
og sendast eftir varahlutum og
vörum, spá í veðrið og binda fyrir
heyrúllurnar, sækja kýrnar og reka
aftur í hagann á bílnum sínum eða
fúaverja hrossaréttina, þótt hann
skildi nú lítið í þessari miklu hesta-
dellu hér á bæ. Á leiðinni í sveitina
var oft komið við í verinu og sóttur
nýr fiskur í soðið. Hann eignaðist
líka litla kartöflurækt sem hann
dundaði við af alúð.
Með virðingu og þökk kveðjum
við Trausta og vottum aðstandend-
um hans samúð.
Sigríður og Rósa.