Morgunblaðið - 16.07.2002, Blaðsíða 32

Morgunblaðið - 16.07.2002, Blaðsíða 32
UMRÆÐAN 32 ÞRIÐJUDAGUR 16. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ Í VIÐTALI í Morg- unblaðinu við Kristin H. Gunnarsson 14. júlí sl. er m.a. haft eftir honum: „Ég bendi á að forsvarsmenn LÍÚ hafa ítrekað reynt að koma á mig höggi sem stjórnarformann Byggðastofnunar í framhaldi af skýrslum sem stofnunin hefur látið vinna og ég gat um áðan.“ Landssamband ís- lenskra útvegsmanna hefur sannarlega gert athugasemdir við vinnubrögð Kristins H. Gunnarsson- ar sem stjórnarformanns Byggða- stofnunar, enda fullt tilefni til. Í því sambandi má nefna 20.000.000 lán- veitingu stofnunarinnar vegna togarans Kristina Logos, þar sem Kristinn knúði forstjóra stofnunar- innar til að greiða út lán til útgerðar togara sem skráður er í Belize og Rússlandi. Ekkert annað en pólitísk spilling og óráðsía blasir við þeim sem skoðar þetta mál auk þess sem óttast er að fjármunirnir séu stofn- uninni glataðir. Um þetta mál má lesa ítarlega samantekt í 2. tbl. Út- vegsins 2001. Landssamband íslenskra útvegs- manna hefur einnig gert athuga- semdir við illa unnar skýrslur sem Kristinn hefur látið vinna fyrir Byggðastofnun eða látið starfsmenn stofnunarinnar vinna í pólitískum til- gangi. Kristinn lét t.a.m. stofnunina vinna skýrslu um „Áhrif kvótasetn- ingar aukategunda hjá krókabátum á byggð á Vestfjörðum“ og ákvað að þar yrði ekki tekið tillit til verulegrar tilfærslu þeirra fisktegunda sem um ræddi frá aflamarksskipum til krókaaflamarksbáta sem fram var komin í frumvarpi sjávarútvegsráð- herra, enda þjónaði það ekki tilgangi hans. Nú hreykir Kristinn sér af því að vegna skýrslunnar hafi svokallað- ur byggðakvóti verið aukinn úr 1.500 tonnum í 5.300 tonn. Rétt er að halda því til haga að hvorki Kristinn H. Gunnarsson eða aðrir þeir, sem telja það sitt helsta hlutverk að taka frá einum og færa öðrum, megna að koma í veg fyrir að sú tilfærsla á afla- marki sem hér um ræðir, fyrst og fremst til Vestfjarða, kom niður á öðrum sjávarbyggðum. Til dæmis urðu Vest- mannaeyjar afar illa úti vegna þessara „milli- færslna“. Kristinn H. Gunnarsson taldi ekki ástæðu til að láta Byggðastofnun eða sérfræðinga utan stofnunarinnar meta þau áhrif þrátt fyrir sérstaka beiðni bæjar- ráðs Vestmannaeyja þar um. Til að lesendur Morgunblaðsins geti sjálfir metið „höggið“ sem Kristinn H. Gunn- arsson telur sig hafa orðið fyrir af hálfu Landssambands íslenskra út- vegsmanna vegna framangreindrar skýrslu er hér birt bréf sambandsins til forstjóra Byggðastofnunar vegna skýrslunnar. „Byggðastofnun, b.t. Theódórs Agnars Bjarnasonar forstjóra, Ártorgi 1, 550 Sauðárkróki. Reykjavík 23.11. 2001. Vísað er til samtals okkar um skýrslu Byggðastofnunar um „Áhrif kvótasetningar aukategunda hjá krókabátum á byggð á Vestfjörð- um“. Eins og fram kom í samtali okkar þykir mér skýrslan illa unnin og hún er stofnuninni til vansa. Í fyrsta lagi er gengið út frá því að afli vestfirskra krókabáta í ýsu, steinbít og ufsa minnki um 6.200 tn af slægðum fiski. Þessu er haldið fram þó ljóst sé að stjórnvöld hafi lýst því yfir að aflahlutdeild króka- aflamarksbáta í þessum tegundum verði aukin. Í frumvarpi sjávarút- vegsráðherra sem lagt hefur verið fram á Alþingi er gert ráð fyrir að krókaaflamarksbátar fái 1.800 tn við- bótarúthlutun í ýsu, 1.500 tn í stein- bít og 300 tn í ufsa. Þá er í frumvarp- inu gert ráð fyrir heimild til sjávarútvegsráðherra til að úthluta til viðbótar allt að 1.000 tn af ýsu, 1.000 lestum af steinbít og 300 tn af ufsa til sjávarbyggða sem að veru- legu leyti eru háðar veiðum króka- aflamarksbáta. Að meta áhrif þessa ekki í skýrslunni er verulega ámæl- isvert. Í öðru lagi er gengið út frá því að 6.200 tn minnkun verði á afla til vinnslu á Vestfjörðum vegna kvóta- setningarinnar þó vitað sé að stór hluti afla krókaaflamarksbátanna sé ekki unninn á Vestfjörðum. Í þriðja lagi er þess í engu getið að minnkun á þeim afla sem krókaafla- marksbátar veiða leiðir til þess að meira verður til fyrir aflamarksskip- in, þ.m.t. þau sem gerð eru út frá Vestfjörðum. Ýmislegt fleira má tína til s.s. að ekki skuli reiknað út hver áhrif mikill fjöldi útlendinga sem vinnur við fisk- vinnslu á Vestfjörðum hefur á fjöl- skyldustuðla. Allt framangreint leið- ir til þess að niðurstöður og ályktanir sem dregnar eru í skýrslunni eru bæði rangar og villandi. Þess er hér með farið á leit að Byggðastofnun endurskoði og leið- rétti skýrsluna og komi þeim leið- réttingum rækilega á framfæri við fjölmiðla. Virðingarfyllst, f.h. Landssambands íslenskra út- vegsmanna Friðrik J. Arngrímsson fram- kvæmdastjóri.“ Það þarf engan að undra þótt starfsmönnum Byggðastofnunar hafi ekki liðið vel undir þeim starfs- aðferðum sem Kristinn H. Gunnars- son beitti þegar hann var formaður stjórnar stofnunarinnar. Lýsing helstu stjórnenda stofnunarinnar í bréfi til forstjórans sem birtist í Morgunblaðinu hinn 15.5. sl. segir allt sem segja þarf í því sambandi. Einhverra hluta vegna var ekki á það minnst í viðtalinu í Morgunblaðinu við stjórnarformanninn fyrrverandi sem birtist undir fyrirsögninni „Nýj- ar aðferðir hjá Byggðastofnun“ sem nú heyra vonandi sögunni til. Pólitísk spilling og óráðsía Friðrik J. Arngrímsson Spilling Ekkert annað en póli- tísk spilling og óráðsía, segir Friðrik J. Arngrímsson, blasir við þeim sem skoðar þetta mál. Höfundur er framkvæmdastjóri LÍÚ. ÞEGAR fylgst er með ESB-umræðunni þá virðist hún vera meira og minna um aukaatriði. Ég get ekki skilið annað en það beri að tryggja sjálfstæði þjóðarinnar og það verði að vera öruggt áður en önnur mál eru rædd. Lítum til sögunnar Þjóðveldið leið undir lok á sínum tíma. Inn- lend valdabarátta var háð. Sumir leituðu vin- fengis, halds og trausts hjá erlendum aðilum sem renndu hýru auga til áhrifa hér á landi. Þessa sögu þarf ekki að rekja, enda- lokin eru þekkt. Mér sýnist að sagan sé að endur- taka sig. Þjóðin er að klofna. Sumir leita sér halds og trausts erlendis. Eins og áður er mælikvarðinn völd og peningalegir hagsmunir. Aldamótakynslóðin Aldamótakynslóð 20. aldar leiddi fullveldið í höfn 1. des. 1918. Það var stór stund. Þótt fátækt væri enn í garði þá andaði fólk léttar. Menn gengu uppréttir og baráttuglaðir fram til nýrra tíma. Ég var í þessari fylkingu. Ungt fólk var ekki í vafa um hvað það vildi. Þótt pólitískar línur gætu verið harðar var sjálfstæðismálið of- ar öllu öðru og um það var samstaða. Enginn lagðist svo lágt að meta frelsið til fjár. Það var einfaldlega ekki til sölu. Fullvalda ríki Mér er það ljóst að fólk ætlar ekki að bregðast landi og þjóð. Íslendingar fái stjórn- unarlega aðild að ESB. Það getur verið að slíkt sé gyllt fyrir okkur á meðan verið er að ná okkur inn í ESB. Þótt við séum fámenn þjóð þá eigum við miklar auðlindir sem munar um inn í ESB- kerfið. En þegar búið er að ná stjórn auðlindanna þá erum við bara smá- þjóð lítils virði og litlu skiptir hvor- um megin hryggjar hún liggur. ESB getur sundrast Ég sé ekki fyrir mér að ESB sé bandalag sem geti verið varanlegt. Ef sömu lög og reglur eiga að gilda á öllu svæðinu myndast miðstýring og stöðnun og mikil átök hljóta að koma upp. Heimssagan kennir okkur að ríki og bandalög blómstra og leysast upp. Það er ekki séð fyrir neina endi- punkta í þeim efnum. Lítum í eigin barm. Lýðveldi í tæp 60 ár og við er- um farin að þreytast á því. Jafnvel að setja það á sölulista. Frjáls þjóð Frelsið verður ekki metið til fjár. Það er of dýrmætt til þess. En það er og verður mikils virði. Það er snar þáttur í þjóðarsálinni. Ef við glötum því missir þjóðin fótfestuna. Við verðum sjálf að varðveita og treysta frelsi okkar. Það gerir eng- inn fyrir okkur. Frjáls og sterk þjóð sem haslar sér völl á meðal annarra frjálsra þjóða verður okkar styrkur í nútíð og framtíð. Myndun samtaka frelsinu til varð- veislu er sannarlega verðugt verk- efni nýrrar aldar. Fullveldið og ESB Páll V. Daníelsson ESB Ég sé ekki fyrir mér, segir Páll V. Daníelsson, að ESB sé bandalag sem geti verið varanlegt. Höfundur er viðskiptafræðingur. Þ að fyrsta sem mér dettur í hug þegar ég heyri hugtakið „kits“ eru postulínsstytt- urnar sem flest „betri“ heimili söfnuðu í stofu- skápana af miklum móð fyrir ald- arfjórðungi eða svo. Þetta voru fjöldaframleiddar, fíngerðar, fölgráar, fölbláar styttur af smá- fættum konum með regnhlífar eða berum konum með hunda eða bara hundum og börnum sem sátu með hönd undir kinn, dreym- in á svip, gott ef ekki hafmeyjum líka og kannski gömlum körlum að dedúa við eitthvað þykkum, vinnulúnum höndum (eða voru það ófínni styttur úr leir eða málmi?) Þetta voru rándýrir „listmunir“, eins og þeir voru kallaðir í hátíð- legum tón, og menn fengu að heyra það ef komið var óvarlega nálægt. Hugtakið „kits“ kallar líka fram myndir af reykvískum búð- argluggum, til dæmis eins og þeir voru í verslunarsamstæðu KRON á Laugaveginum forðum daga eða einhverjum af þessum fjölmörgu svokölluðu tískufatabúðum með nöfnum á borð við Stíll sem aldrei nokkur maður sást fara inn í en tórðu og tórðu (og tóra kannski enn) þvert á öll þekkt markaðs- lögmál svo að undrun vakti – og ekki má gleyma Guðsteini, Andr- ési og þeim kumpánum öllum og líka listmuna- og heimilisbún- aðarbúðum eins og Kúnst og Hamborg; útstillingar þessara búða áttu kannski ekki margt sameiginlegt nema það að vera kitsaðar: gamlar sköllóttar plast- gínur með skakkar hárkollur (ef ástæða þótti til) og tómt starandi augnaráð, klæddar tísku síðasta áratugar, standandi á handmál- uðum krossvið eða spónaplötu sem skreytt hefur verið ávöxtum úr plasti eða gerviblómum sem gefa til kynna árstíðina sem fötin tilheyrðu en er liðin fyrir löngu eða kemur aldrei á þessu ísalagða landi, eða blússan ein liggjandi á svörtum fleti með belti um mittið og handskrifuðum miða við hlið- ina á þar sem stendur: nýjustu beltin frá París og „nýjustu“ þá oft ritað með hástöfum til áhersluauka, eða uppstilltur „hand made“ hraunkeramíkur- vasi á stórum speglalögðum stalli í enn stærri glugga með mosa og lyngi í bakgrunni til að undir- strika náttúruvísunina – og þá hafa kannski einhverjir áttað sig á því hvað felst í hugtakinu „kits“. En það má halda áfram að nefna dæmi úr íslenskum veru- leika: „Borgarhliðið“ við austur- enda Austurstrætis sem var sett þar undir því yfirskini að það hefði hlutverk en lýsir fyrst og fremst vondum smekk eða takt- lausri fagurfræði eins og reyndar endalaust hringlið með útlit Aust- urstrætis og nærliggjandi stræta hefur gert í gegnum tíðina og ekki síst nú þegar hellulagna- meistararnir hafa fengið útrás í línum og litum og grænu pollarnir eiga að mynda einhvers konar heildarsvip í miðborgarmyndinni með bræðrum sínum á Laugaveg- inum og ljósastaurarnir, sem eru eins og sprottnir af engri hefð, hafa fengið gulllitaða skerma, sjálfsagt til að gefa til kynna að hér er maður staddur í Aðalstræti borgarinnar sem liggur að að- altorgi borgarinnar, nefnt eftir landnámsmanni Reykjavíkur, og státar af öndvegissúlum sem koma flatt upp á mann með reyk sem stígur upp af þeim, eins og til merkis um að við séum í réttri borg, og tveimur sjoppum, teikn- uðum og steyptum inn í torg- myndina, sem selja ísa og skyndi- bitafæði – hvað annað. Þetta torg stæði tómt og líf- laust ef ekki væri fyrir skeitarana sem renna sér eftir hellunum all- an liðlangan daginn og megna jafnvel að lyfta því upp yfir hall- ærisplanið sem hönnunin er á en aðrir borgarbúar hafa fundið sér skjól í Kringlunni eða í sjálfri höll kitsins, Smáralindinni, sem reist er hér norður frá á sama tíma og aðrar þjóðir Evrópu verja borg- arlandslag sitt fyrir slíkum skrímslum með öllum tiltækum ráðum enda vís til að svelgja í sig lífskraft þeirra og mynda eins konar sýndarsamfélög, samfélög sem hafa allt sem samfélög þurfa að hafa nema tengingu við veru- leika – nýr áfangastaður, eins og sagði í auglýsingunni, nýtt land, Molland þar sem við getum verið á eilífu randi án þess að þurfa nokkurn tímann að koma út undir bert loft eða svo mikið sem horfa á veruleikann utan dyra nema þá í gegnum gler sem myndar eins konar bíótjald í enda bygging- arinnar svona rétt til þess að mörk sýndar og reyndar verði ekki of ljós og skýr. Í Mollandi birtist kitsið í stærð- inni sem stangast svo augljóslega á við smæðina sem umlykur það og er augljóslega eðli okkar, og í Mollandi birtist kitsið í tilraun til þess að upphefja eða pakka ómerkilegum og jafnvel lágkúru- legum hlutum inn í fínar umbúðir í stað þess að leggja áherslu á innihaldið: nægir að nefna fata- búðirnar með ódýru vörumerkj- unum en íburðarmiklu og fallega hönnuðu innréttingunum og kvik- myndahúsið sem sýnir Holly- wood-framleiðsluna í lúxussal með Leisíboí og leysersjói. Við þessu gleypa Mollendingar enda kjósa þeir fjöldaframleiðsluna innpakkaða frekar en umbúða- laust inntakið af hinu einstaka. Kitsið þrífst á hinu sýndar- verulega, hinu falska, hinu sölu- vænlega, inntaksleysinu, hug- myndafæðinni, á einangruninni, þröngsýninni, á skorti á valmögu- leikum: Í Mollandi eru allir eins, í Mollandi hafa allir sama lífsstíl- inn, í Mollandi eru allir jafnir – Molland hugsar fyrir öllu, Mol- land hugsar fyrir alla. Á Kitslandi … gamlar sköllóttar plastgínur með skakkar hárkollur og tómt starandi augnaráð, klæddar tísku síðasta ára- tugar, standandi á handmáluðum krossvið eða spónaplötu sem skreytt hefur verið ávöxtum úr plasti eða gerviblómum sem gefa til kynna árstíðina sem fötin tilheyrðu en er liðin fyrir löngu eða kemur aldrei á þessu ísalagða landi … VIÐHORF Eftir Þröst Helgason throstur@mbl.is
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.