Morgunblaðið - 19.07.2002, Page 18

SUÐURNES
18 FÖSTUDAGUR 19. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
LANDIÐ
LÍKUR eru á að búið sé að finna
brunn Bjarna Hermannssonar,
bónda í Vatnshorni í Skorradal, en
brunnurinn þótti merkilegt mann-
virki. Fyllt var upp í brunninn fyrir
um 60 árum og var ekki vitað með
vissu hvar hann var.
Bjarni Hermannsson var fæddur
árið 1774. Hann bjó í Vatnshorni í
Skorradal frá 1807 til dánardags 11.
desember 1856.
Í ævisögu hans, sem skráð var af
Ara Gíslasyni, segir: „Innangengt
var úr bænum út í fjós, en það stóð
vestast í bæjarþyrpingunni. Voru
dyr í gang þennan úr eldhúsinu. Í
þessum fjósgangi gróf Bjarni
brunn, mikið mannvirki, eftir því
sem þá gerðist. Brunnurinn var
hringlaga, hlaðinn að innan úr hellu-
grjóti. Efst var hann 8-10 feta víður,
en í botninn álíka víður og tunna, 36
feta (12 metra) djúpur. Á miðjum
vegg voru stórar hellur út úr hleðsl-
unni. Frá þessum hellum voru 10-12
steinþrep allbratt upp í fjósið, um
útskot úr hleðslunni. Síðar var
vinda sett í brunninn og þá hætt að
nota þrepin.“
Brunnur þessi var fylltur í kring
um 1937 eftir að núverandi íbúðar-
hús var byggt og hefur því verið
týndur í yfir 60 ár.
Mikil eftirsjá er að því þegar slík
mannvirki falla í gleymskunnar dá
og týnast endanlega og því tók
framtakssamur maður sig til í síð-
ustu viku, eftir viðtal við Sigríði
Höskuldsdóttur frá Vatnshorni, og
gróf smáskurð í slakka suðvestur af
íbúðarhúsinu í Vatnshorni. Ekki var
hann búinn að leita lengi þegar
hann kom niður á grjóthleðslur, sem
myndirnar sýna, og telja má líklegt
að þar sé fyrrnefndur brunnur.
Fréttaritari vonar að menn ljúki
verkinu svo að brunnurinn geti ver-
ið minnisvarði um dugnað og verk-
lag höfundar síns, Bjarna Her-
mannssonar.
Er brunnur Bjarna í
Vatnshorni fundinn?
Skorradalur
Morgunblaðið/Pétur Davíðsson
ÞANN 10. júlí sl. voru 70 ár liðin
frá því að Kvenfélagið Gleym-mér-
ei í Grundarfirði var stofnað. Þess-
ara tímamóta minntust kvenfélags-
konur með því að hittast eina
kvöldstund á afmælisdeginum yfir
léttum veitingum á Hótel Fram-
nesi. Á þessum 70 árum hefur
kvenfélagið látið til sín taka með
stuðningi við fjölmörg þjóðþrifamál
í Grundarfirði. Kirkjan, heilsugæsl-
an, grunnskólinn og leikskólinn eru
meðal þeirra sem kvenfélagið hefur
lagt lið með fjárframlögum. Fjár-
öflun kvenfélagsins hefur í gegnum
tíðina tengst kaffiveitingum við hin
ýmsu tækifæri sem og skemmtana-
haldi.
Á afmælisfundinum færði kven-
félagið Heilsugæslu Grundarfjarð-
ar kr. 100.000 og skal fjárhæðinni
varið til tækjakaupa vegna ung-
barnaeftirlits. Þá voru tvær af eldri
félagskonum heiðraðar sérstaklega
við þessi tímamót en það voru þær
Guðlaug Guðmundsdóttir og Guð-
munda Hjartardóttir. Í félaginu eru
nú skráðar 55 konur en formaður
þess er Hrund Hjartardóttir.
Kvenfélagið
Gleym-mér-ei 70 ára
Morgunblaðið/Gunnar Kristjánsson
Heiðursfélagarnir Guðmunda,
til vinstri, og Guðlaug. Aftan við
þær standa, frá vinstri, Hrund
formaður og Dagbjört Lína
Kristjánsdóttir gjaldkeri.
Grundarfjörður
NÝLEGA veitti Vátryggingafélag Ís-
lands ungmennafélaginu Geisla á
Hólmavík fimmtíu þúsund króna
styrk til barna- og unglingastarfs á
svæðinu.
Það var umdæmisstjóri VÍS á Vest-
urlandi, Jón Gunnlaugsson, sem af-
henti styrkinn fyrir hönd félagsins.
„Við viljum með þessu leggja okkar af
mörkum til að styrkja barna- og ung-
lingastarfið og teljum að ungmenna-
félögin sinni mjög aðkallandi verkefn-
um í forvarnarstarfi,“ sagði Jón.
Forvarnarfulltrúi VÍS hefur einnig
komið í skólana á hjóladögum og
kynnt öryggisbúnað hjólreiðafólks.
Styrkur til
barna- og ung-
lingastarfs
Hólmavík
Morgunblaðið/Arnheiður Guðlaugsdóttir
Gunnlaugur Sighvatsson, t.h.,
formaður ungmennafélagsins
Geisla, tekur við styrknum.
ÁHUGAMAÐUR í Vogum er að
þróa aðferðir til að græða rofsár í
móum á Suðurnesjum með lífrænu
efni. Hann gerði tilraun í Keflavík
fyrir nokkrum árum og stendur nú
fyrir nýrri tilraun við Hrafnagjá í
nágrenni Voga.
Þorvaldur Örn Árnason, líffræð-
ingur og kennari í Vogum, vinnur
að þessum tilraunum í áhuga-
mennsku. Markmið verkefnisins
sem nýlega er byrjað við Hrafnagjá
er að þróa hentugar og árangurs-
ríkar aðferðir til að græða rofsár,
einkum rofdíla, með lífrænu, að-
gengilegu efni. Einnig er mark-
miðið að endurheimta fyrra vist-
kerfi með því að breyta
tegundasamsetningu sem minnst. Í
þessu efni styðst Þorvaldur Örn
meðal annars við tilraun sem hann
gerði í móa við Aðalgötu í Keflavík
1996 og hefur fylgst með síðan.
Frostlyfting erfið
Þorvaldur segir að hinn dæmi-
gerði mói á Suðurnesjum sé vind-
og vatnsgrafinn, með rofabörðum
og rofdílum, það er að segja litlum
moldarflögum. Á gróðurlausu landi
sé mikil frostlyfting í jarðveginum,
nokkrir sentímetrar nokkrum sinn-
um á hverju hausti, jafnvel allt að
10 sentímetrum í hvert skipti.
Vegna þess nái gróður ekki að festa
rætur í flögunum. Veldur mold-
arfok víða óþægindum fyrir íbúa
húsa sem eru nálægt móum og það
sé einnig sóun auðlindar þegar
jarðvegurinn fjúki burt.
Þorvaldur Örn stundaði fram-
haldsnám í jarðvegsfræði og vist-
fræði gróðurs og vann nokkuð við
það að námi loknu. Þótt hann hafi
kennt í mörg ár hefur hann áhuga á
að halda sér við í fræðunum og
ákvað því að gera tilraunina í mó-
anum við Aðalgötu. Hann hefur
einnig getað notað hana við
kennslu.
Hann valdi 24 reiti, það er rofdíla
og rofabörð, og setti nýslegið gras í
fjórðung þeirra, hrossaskít í fjórð-
ung, mold í fjórðung og lét fjórðung
reitanna vera óhreyfðan nema hvað
hann tróð þá með fætinum eins og
hina.
Þegar árangurinn var metinn
síðastliðið haust, fimm árum frá því
tilraunin var gerð, kom í ljós að
hrossaskíturinn og grasið komu
best út og kom það í sjálfu sér ekki
á óvart. Sumir minnstu rofdílarnir
sem fengu þannig meðhöndlun
höfðu því sem næst gróið upp og
mestmegnis með sömu tegundum
og þar voru fyrir. Þeir rofdílar sem
ekkert var gert við höfðu lítið
breyst og árangur var heldur ekki
mikill af notkun moldarinnar.
Vill virkja áhugafólk
Þorvaldur Örn segir mjög áhuga-
vert að skoða þetta nánar og þróa
kerfisbundið aðferðir sem áhuga-
fólk geti síðan nýtt við uppgræðslu
í stærri stíl. Því réðst hann í það á
dögunum að hefja aðra tilraun í
svipuðum dúr, með aðstoð áhuga-
fólks. Nú varð fyrir valinu lyngmói
við Hrafnagjá í nágrenni Voga. Að
þessu sinni eru tilraunareitirnir 40
talsins. Notað er nýslegið gras og
hrossaskítur og molta úr svínaskít,
símaskrá og kurli frá Gróðri fyrir
fólk í landnámi Ingólfs. Þá er eins
og áður ekkert gert við suma reit-
ina, til að hafa samanburð, og aðrir
eru aðeins troðnir. Loks var tilbú-
inn áburður settur í nokkra reiti.
Þorvaldur segist vera spenntur
að sjá niðurstöðuna, einkum hvort
það reynist rétt, sem vísbendingar
eru um, að gróðurinn sem kemur
með skít og grasi víki fljótlega fyrir
plöntunum sem fyrir eru á svæðinu.
Ætlunin er að fylgjast með tilraun-
inni í að minnsta kosti fimm ár.
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Opin flög og rofabörð sem frumkvöðull tilraunarinnar, Þorvaldur Örn
Árnason, hefur tyllt sér hér á eru mjög algeng í móum Suðurnesja.
Þróar aðferðir til að
græða rofsár í móum
Hrossaskítur var borinn á þenn-
an blett fyrir fimm árum.
Svona lítur sami staður út nú að
tilraun lokinni, nær algróinn.
Vogar/Keflavík
EIGANDA hundanna fimm sem
teknir voru í lausagöngu í Höfnum í
fyrrakvöld gefst kostur á að skrá
og leysa þá út. Að öðrum kosti
verða dýrin aflífuð eftir viku.
Hundarnir eru af Stóra Dan-kyni
og hafa verið geymdir á eyðibýli í
Höfnum en eigandi þeirra er bú-
settur á höfuðborgarsvæðinu.
Hundarnir eru óskráðir.
Lögregla og hundaeftirlit hefur
þrisvar þurft að hafa afskipti af
þessum hundum, samkvæmt upp-
lýsingum Valgerðar Sigurvinsdótt-
ur, hundaeftirlitsmanns á Suður-
nesjum. Fyrst slapp einn úr
girðingunni. Eigandinn fékk hann
aftur með því loforði að skrá
hundana en það ætlaði hann að
gera í Reykjavík. Fyrir skömmu
sluppu sex hundar og aftur voru
þeir afhentir með sömu skilyrðum.
Í fyrrakvöld sluppu fimm og eru
þeir í vörslu hundaeftirlitsins. Nú
verða þeir ekki afhentir eigandan-
um nema hann gangi fyrst frá
skráningu þeirra og að gert verði
við girðinguna sem þeir eru hafðir
í, að sögn Valgerðar. Að öðrum
kosti verði þeir aflífaðir eftir viku,
eins og reglugerð kveður á um.
Getur leyst
hundana út
HafnirVÍKINGASKIPINU Íslendingi
verður siglt til Nova Scotia þar sem
það fer um borð í skip Eimskips sem
flytur það til landsins. Reykjanes-
bær hafði sem kunnugt er forgöngu
um kaup á skipinu og heimflutning
og fær það varanlega heimahöfn
þar.
Íslendingur hefur verið í geymslu
í Westbrook, skammt frá New York,
frá því siglingu þess vestur um haf
lauk árið 2000. Gunnar Marel Egg-
ertsson skipstjóri fer á miðvikudag
til Bandaríkjanna til að búa skipið
undir siglingu til Nova Scotia og
vonast hann til að geta siglt af stað
1. ágúst. Er þetta 500 sjómílna leið,
að hans sögn, en hann hefur hug á
því að koma við á nokkrum af þeim
stöðum sem Íslendingur og áhöfn
hans höfðu viðkomu á í siglingunni
árið 2000. Segist Gunnar Marel vilja
þakka fyrir þær höfðinglegu mót-
tökur sem þeir fengu á sínum tíma.
Áætlað er að Íslendingur verði
hífður um borð í flutningaskip Eim-
skips í Nova Scotia 12. ágúst og
komi með því til landsins. Vonast
Gunnar Marel til að vera kominn
þangað nokkrum dögum fyrir brott-
för skipsins.
Með Gunnari fer Elías Jensson
stýrimaður en skipið verður að öðru
leyti mannað áhugasömu skútufólki
frá Westbrook og nágrenni.
Bæjarráð Reykjanesbæjar stað-
festi í gær, með atkvæðum allra full-
trúa, samkomulag sem Árni Sigfús-
son bæjarstjóri hafði staðið að um
kaup á Íslendingi. Fram kom að
áætlaður kostnaður bæjarins næmi
allt að sjö milljónum kr.
Siglt til Nova Scotia
Reykjanesbær
FÉLAGSMÁLARÁÐUNEYTIÐ
hefur hafnað ósk Sandgerðisbæjar
um undanþágu frá því ákvæði nýrra
barnaverndarlaga að 1500 íbúar, hið
minnsta, skuli vera að baki hverri
barnaverndarnefnd. Bæjarráð
Sandgerðis mun fara fram á það við
ráðuneytið að það endurskoði þessa
afstöðu sína og hyggst rökstyðja
undanþágubeiðni sína frekar. Í sam-
þykkt ráðsins kemur fram að afstaða
ráðuneytisins setji í uppnám starf fé-
lagsmálastjóra á sviði forvarnarmála
í leikskóla, grunnskóla og á sviði
félgsmála almennt, enda séu barna-
verndarmál stór hluti þessa starfs.
Beiðni um undanþágu hafnað
Sandgerði