Morgunblaðið - 25.09.2002, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 MIÐVIKUDAGUR 25. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi svar Hreins Loftsson-
ar hrl. vegna athugaemdar frá
Deloitte & Touche hf., sem birtist
í blaðinu í gær.
„Í Morgunblaðinu 24. septem-
ber sl. er birt athugasemd frá
Deloitte & Touche hf. í tilefni af
bréfi undirritaðs lögmanns f.h.
Baugs Group hf. til Ríkislögreglu-
stjóra, sem birtist í blaðinu 21.
september sl. Meginefni þess
bréfs fjallar um, hvort gætt hafi
verið reglna stjórnsýslulaga um
hæfi, þ.e.a.s. bæði almennt og sér-
stakt hæfi. Ástæða er til að svara
athugasemd endurskoðunarfyrir-
tækisins þar sem tvímenningun-
um, sem rita undir athugasemd-
ina, hefur yfirsést mikilvægt atriði
og svo einnig vegna hins, að þeir
eigna mér ummæli, sem ekki hafa
verið viðhöfð.
Í fyrsta lagi segja tvímenning-
arnir: „Í bréfinu setur lögmað-
urinn fram efasemdir um hvort
endurskoðendur fylgi lögum og
verji starfsheiður sinn í störfum
sínum. Í bréfinu gefur lögmað-
urinn í skyn að trúnaðarupplýs-
ingar um eitt fyrirtæki sem
endurskoðandi/endurskoðunar-
fyrirtæki öðlast í starfi sínu séu
notaðar til framdráttar öðru fyr-
irtæki sem hinn sami endurskoð-
andi/endurskoðunarfyrirtæki vinni
fyrir.“ Engar slíkar staðhæfingar
eða aðdróttanir er að finna í bréfi
mínu til Ríkislögreglustjóra. Öðru
nær. Þar segir einmitt orðrétt, að
með fyrirspurninni um aðferð við
val á sérfræðingum sé „…á engan
hátt [verið] að kasta rýrð á um-
rætt endurskoðunarfyrirtæki eða
þá sérfræðinga sem þar starfa“.
Í öðru lagi segja tvímenning-
arnir, að endurskoðendur vinni oft
fyrir 2 eða fleiri aðila í sömu at-
vinnugrein, sem eru í samkeppni
við hvor annan. Þeir vitna til
þagnarskyldu og að starfsheiður
endurskoðenda hvíli á því, að þeir
gæti hennar. En í því sambandi
gleyma þeir því undirstöðuatriði,
að það eru viðskiptamennirnir,
sem treysta þeim og hafa val um,
hvort þeir séu traustsins verðir.
Endurskoðandanum ber að upp-
lýsa viðskiptamanninn um hugs-
anlega hagsmunaárekstra og hinn
síðarnefndi hefur ákvörðunarrétt-
inn en ekki endurskoðandinn. Í
því tilviki, sem hér um ræðir, hef-
ur Baugur Group hf. ekkert slíkt
val. Þriðji aðili, Ríkislögreglu-
stjóri, tók einhliða ákvörðun um,
hvert hann leitaði með slíka ráð-
gjöf. Í bréfinu er spurt hvort hann
hafi nokkuð gert sér grein fyrir
þessu atriði. Telja verður, að op-
inberum valdsmanni beri undir
slíkum kringumstæðum að gæta
þess markmiðs hæfisreglna
stjórnsýsluréttar, að koma í veg
fyrir að borgararnir geti haft
ástæðu til að efast um hlutleysi.
Þarna gildir hin gullna reglna, að
réttlát beiting valdsheimilda á
ekki aðeins að vera réttlát hún
verður einnig að sýnast vera það.
Þó að slíkri spurningu sé varpað
til Ríkislögreglustjóra er ekki þar
með sagt, að þar með sé verið að
ráðast á sérfræðingana, sem urðu
fyrir valinu. Þetta ætti hver mað-
ur að geta skilið.
Í þriðja lagi er undarleg setning
í athugasemd tvímenninganna.
Orðrétt segja þeir: „Lögmaður
Baugs Group hf. hefur með fram-
angreindu bréfi gefið í skyn að
endurskoðendur og endurskoðun-
arfyrirtækið Deloitte & Touche hf.
sérstaklega, brjóti þessi grund-
vallarskilyrði í starfi endurskoð-
enda [þ.e. um þagnarskyldu -
innsk. HL]. Þessum ummælum
hans andmælum við harðlega bæði
fyrir stétt endurskoðenda sem
heild og ekki síður fyrir fyrirtæki
okkar sérstaklega.“ Hér er fyrst
sagt að undirritaður hafi gefið
eitthvað í skyn og síðan er „þeim
ummælum“ mótmælt harðlega!
Hið rétta er að ekkert neikvætt
um störf þeirra var gefið í skyn í
bréfi mínu og engin ummæli þar
að finna, sem mótmæli tvímenn-
inganna geta átt við um. Þetta er
undarlegur málatilbúnaður svo
ekki sé meira sagt.
Kjarni málsins um þátt Deloitte
& Touche hf. í rannsókn Ríkislög-
reglustjóra á meintum brotum
tveggja yfirmanna Baugs Group
hf. er þessi: Ríkislögreglustjóri
var spurður með hvaða hætti hafi
verið staðið að vali á endurskoð-
endum, sem liðsinna lögreglu við
rannsóknina. Til marks um það, að
hlutlægra reglna var ekki gætt, er
að endurskoðunarfyrirtæki helsta
keppinautar Baugs Group hf. varð
fyrir valinu. Þó að ekki sé ástæða
fyrirfram til að óttast störf þess
fyrirtækis breytir það því ekki, að
nálægðin er óþægileg fyrir alla
hlutaðeigandi, ekki síst vegna þess
að þriðji aðili, Ríkislögreglustjóri,
tekur ákvörðunina og hið meinta
fórnarlamb hefur engan umsagn-
arrétt. Réttmætt tillit til hags-
muna Baugs Group hf. hefði lík-
lega leitt til þess að annað
endurskoðanarfyrirtæki hefði orð-
ið fyrir valinu til að fyllsta hlut-
leysis væri gætt og til að koma í
veg fyrir þá óvissu, sem fyrirtækið
er sett í sama hvað hver segir.
Reginmunur er á þessari aðstöðu
Baugs Group hf. og þeirri aðstöðu
sem er í frjálsum viðskiptum þeg-
ar fyriræki ráða endurskoðendur
til starfa.
Að endingu hirði ég ekki um að
svara skætingi tvímenninganna í
minn garð, sem fram kemur í nið-
urlagi athugasemdar þeirra og
varða störf mín fyrir Baug Group
hf., en ég hvet þá eindregið til að
lesa betur hið upphaflega bréf
mitt til Ríkislögreglustjóra, sem
birtist í Morgunblaðinu 21. sept-
ember. Þá munu þeir átta sig á, að
þar er á engan hátt vegið að
starfsheiðri þeirra, endurskoðenda
yfirleitt eða fyrirtækis þeirra sér-
staklega.“
Deloitte & Touche svarað
LANDSÞING Sambands íslenskra
sveitarfélaga, hið sautjánda í röð-
inni, hefst í dag og stendur fram á
föstudag. Vilhjálmur Þ. Vilhjálms-
son, formaður Sambands íslenskra
sveitarfélaga, segir að yfirskrift
þingsins sé: Búseta, lífsgæði og
lýðræði. „Með henni erum við að vísa
til þriggja mikilvægustu viðfangs-
efna sveitarfélaga,“ segir Vilhjálm-
ur. Hann gerir ráð fyrir því að rúm-
lega 200 manns sæki þingið, þar af
eru 178 kjörnir sveitarstjórnar-
fulltrúar frá 105 sveitarfélögum
landsins. Landsþingið er haldið á
fjögurra ára fresti. Á þinginu verður
kosin ný stjórn, fulltrúaráð og for-
maður.
Páll Pétursson félagsmálaráð-
herra mun í upphafi þingsins flytja
ávarp en að því búnu verða flutt þrjú
erindi, sem fjalla munu um hlutverk
og framtíð sveitarstjórnarstigsins.
Erindin flytja þau Jóna Valgerður
Kristjánsdóttir, sveitarstjóri í Reyk-
hólahreppi, Styrmir Gunnarsson,
ritstjóri Morgun-
blaðsins, og Ejgil W.
Rassmusen, formað-
ur sambands
danskra sveitarfé-
laga. Hann mun
fjalla um þróun
sveitarstjórnarmála í
Danmörku.
Verður
vinnuþing
Að loknum fram-
söguerindum verður
þinginu skipt niður í
nefndir. Í þeim verð-
ur m.a. fjallað um
samskipti Sambands
íslenskra sveitarfé-
laga við sveitarfélögin í landinu, um
byggðaþróunina, um sjálfstjórn
sveitarfélaganna, um þjónustu sveit-
arfélaganna, fjármál þeirra og hlut-
verk sem vinnuveitenda, svo dæmi
séu nefnd. „Þetta verður mikið
vinnuþing og lögð er áhersla á að
brjóta þessi mikilvægu
málefni til mergjar,“ seg-
ir Vilhjálmur. Hann segir
að markmið þingsins sé
m.a. að Samband ís-
lenskra sveitarfélaga geti
markað sér framtíðar-
stefnu í öllum helstu
grundvallarmálum og þá
með hagsmuni og velferð
sveitarfélaganna og íbúa
þeirra að leiðarljósi.
Vilhjálmur segir það
ljóst að ábyrgð sveitar-
stjórnarmanna verði sí-
fellt meiri. Ástæðan er
m.a. fleiri, vandasamari
og stærri verkefni og
meiri kröfur um vandaða
stjórnsýslu. „Með öllu starfi okkar
viljum við vinna að því að styrkja hið
staðbundna lýðræði og auka þátt-
töku íbúanna í því.“ Vilhjálmur
kveðst þeirrar skoðunar að fá mál
varði allan almenning eins mikið og
sveitarstjórnarmál.
17. landsþing Sambands íslenskra sveitarfélaga hefst í dag
Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson
Ábyrgð sveitarstjórna
verður sífellt meiri
HÉR fer á eftir yfirlýsing sem Val-
gerður Sverrisdóttir, iðnaðar- og
viðskiptaráðherra, sendi Morgun-
blaðinu vegna leiðara blaðsins í gær:
„Í nóvember 1999 bárust ráðu-
neytinu tilmæli frá umboðsmanni
barna um að það beitti sér fyrir því
að Samkeppnisráð setti nánari al-
mennar reglur um framkvæmd 22.
gr. samkeppnislaga nr. 8/1993, sbr.
30. gr. sömu laga, að því er varðar
auglýsingar sem ætlað er að höfða til
barna og ungmenna. Auk þess var
óskað eftir því að ráðuneytið aflaði
heimilda til að þýða upplýsingarit
sem gefið hafði verið út af hálfu um-
boðsmanns neytenda í Danmörku.
Af athugasemdum umboðsmanns
barna kann einhver að draga þá
ályktun að ráðuneytið hafi ekki tekið
erindi hennar til umfjöllunar fyrr en
21 mánuði eftir að það barst ráðu-
neytinu. Því fer hins vegar víðsfjarri
enda erindið reglulega til umfjöllun-
ar hjá þeim sérfræðingum sem að
málinu komu svo sem nú skal rakið.
Þegar eftir að umrætt erindi barst
ráðuneytinu var það rætt á verk-
efnafundi starfsmanna og ráðherra.
Á næstu fjórum mánuðum var aflað
nánari gagna um mál þetta og í lok
apríl 2000 taldi ráðuneytið rétt að
afla sérfræðilegs álits frá Sam-
keppnisstofnun um það hvort og
hvernig ætti að bregðast við áður-
greindum tilmælum umboðsmanns
barna. Erindið var til umfjöllunar
hjá Samkeppnisstofnun og auglýs-
inganefnd sem starfar á grundvelli
samkeppnislaga. Nauðsynlegt
reyndist þeim að afla frekari gagna
og kanna nánar hvort ástæða þætti
til þess að setja frekari reglur eins
og umboðsmaður barna hafði óskað
eftir í erindi sínu.
Í lok febrúarmánaðar 2001 barst
ráðuneytinu ítarlegt bréf Sam-
keppnisstofnunar þar sem það álit
kom fram að stofnunin teldi ekki
ástæðu til þess að setja nánari reglur
á þessu sviði. Ráðuneytið var sam-
mála þeirri niðurstöðu.
Vegna mistaka við meðhöndlun
ofangreinds svarbréfs Samkeppnis-
stofnunar þá var umboðsmanni
barna ekki sent formlegt bréf um
niðurstöðu þessa máls fyrr en að
loknum sumarleyfum eða tæpum 7
mánuðum eftir að endanleg afstaða
var fengin frá Samkeppnisstofnun. Í
svarbréfi ráðuneytisins var greint
frá þeim mistökum og beðist velvirð-
ingar á þeim drætti sem hafði þá
þegar orðið en slík mistök kunna að
koma upp í stjórnsýslunni þó svo að
yfirleitt séu slík tilvik fátíð sem bet-
ur fer. Reyndar leggur ráðuneytið
metnað sinn í að erindi sem því ber-
ast séu afgreidd fljótt og vel og tekur
skipulag skjalastjórnunar í ráðu-
neytinu mið af því.
Ráðuneytið ber fulla virðingu fyrir
embætti umboðsmanns barna og
þeim verkefnum sem hann sinnir og
baðst því í ágúst í fyrra velvirðingar
á þeim drætti sem þá var orðinn í
máli þessu. Því þykir miður að þetta
einstaka mál hafi nú orðið tilefni til
umfjöllunar í fjölmiðlum með þeim
hætti sem raun ber vitni. Af framan
greindu er ljóst að það tekur mis-
langan tíma að afgreiða erindi sem
berast stjórnsýslunni en það þýðir
þó ekki að ekkert sé aðhafst í við-
komandi máli á meðan að afgreiðslu
þess var unnið eins og hér að framan
hefur verið rakið. Þess má einnig
geta að á meðan málið var til umfjöll-
unar hjá ráðuneytinu áttu sér einnig
stað óformleg samskipti við embætti
umboðsmanns barna.
Ráðuneytið svo og Samkeppnis-
stofnun sem fer með auglýsingamál
og mál er varða auglýsingar sem
beint er til barna hafa lagt áherslu á
að tryggja að innlendar reglur á
þessu sviði séu fullnægjandi og hafi
það að markmiði að börnum og ung-
mennum sé sýnd viðhlítandi virðing
og vernd í auglýsingum.“
Yfirlýsing iðnaðar- og
viðskiptaráðherra
ALÞJÓÐLEG ráðstefna um kristi-
lega fjölmiðlun stendur yfir í
Hvítasunnukirkjunni Fíladelfíu
þessa viku. Sitja hana rúmlega 40
þátttakendur víðs vegar að úr
heiminum.
Michael Fitzgerald, útvarps-
stjóri Lindarinnar, átti frum-
kvæðið að ráðstefnunni hér á
landi, en þetta er í fimmta sinn
sem hún er haldin. Hann segir að
þátttakendurnir starfi við útvarp
og sjónvarp, yfirmenn stærstu
hvítasunnusafnaða heims, en til-
gangurinn sé að ræða um fjöl-
miðla og hvernig megi nota þá í
starfinu í framtíðinni. Umhverfið
hafi breyst mikið með aukinni
tækni og mikilvægt sé að menn
átti sig á því hvernig þeir geti
best tengst og unnið saman.
Ráðstefnan hefur þrisvar verið
haldin í Bandaríkjunum og einu
sinni í Belgíu. Fitzgerald segir að
gestirnir komi meðal annars frá
Bandaríkjunum, Malasíu, Belgíu,
Bretlandi og Suður-Ameríku.
Hann hafi sjálfur unnið við það
að framleiða efni fyrir útvarp og
sjónvarp í áratug og unnið marg-
vísleg verkefni fyrir kirkjuna, en
hópurinn fái gott tækifæri til að
kynna sér stöðu þessara mála
hérlendis. Hann segir að ekki séu
sambærilegar kristilegar sjón-
varps- og útvarpsstöðvar í t.d.
Bretlandi, Belgíu og Frakklandi
og því geti ráðstefnugestir lært
ýmislegt hérna auk þess að miðla
af kunnáttu sinni.
Fitzgerald segir að 22 útlend-
ingar hafi verið við upphaf ráð-
stefnunnar á mánudag en um 20
erlendir þátttakendur bætist við
hópinn í dag. Hins vegar sé ráð-
stefnan öllum opin.
Alþjóðleg
ráðstefna
um kristilega
fjölmiðlun
Morgunblaðið/Þorkell
Michael Fitzgerald, útvarpsstjóri Lindarinnar, átti frumkvæðið að ráð-
stefnunni hér á landi og er hér á henni, lengst til vinstri á myndinni.
Norðlingaölduveita
Jón Kristjánsson
úrskurðar í kærum
Á FUNDI ríkisráðs á Bessastöðum í
gær endurstaðfesti forseti Íslands í
ríkisráði ýmsar afgreiðslur, sem
höfðu farið fram utan ríkisráðs milli
funda.
Ennfremur féllst forseti Íslands á
tillögu forsætisráðherra um að setja
Jón Kristjánsson heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra til að fara
með og úrskurða í kærum á úrskurði
Skipulagsstofnunar um mat á um-
hverfisáhrifum framkvæmda við
Norðlingaölduveitu í stað Sivjar Frið-
leifsdóttur umhverfisráðherra, sem
vék sæti í þessum málum á grundvelli
3. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.