Morgunblaðið - 15.01.2003, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. JANÚAR 2003 11
Á ÞESSU ári er ráðgert að bjóða út
gerð fimm þvergarða til að verjast
snjóflóðum fyrir ofan Siglufjörð. Ver-
ið er að leggja lokahönd á hönnun
þeirra svo útboð geti farið fram eftir
rúmlega mánuð samkvæmt upplýs-
ingum frá umhverfisráðuneytinu.
Áætlað er að verkefnið taki allt að
fjögur ár.
Á Bolungarvík er búið að hanna
varnarframkvæmdir til útboðs. Áætl-
aðar eru miklar framkvæmdir á
þessu ári en á síðasta ári drógust þær
vegna ágreinings um uppkaup á íbúð-
arhúsum. Sveitarfélagið hefur áform-
að að fara með málið fyrir dómstóla.
Ágreiningurinn gæti komið í veg fyr-
ir að framkvæmdir hefjist í ár.
Á Seyðisfirði er verið að leggja
lokahönd á undirbúning vegna bygg-
ingar þvergarða uppi á Brún. Gert er
ráð fyrir að sá garður rísi á næstu
tveimur árum.
Frumathugun vegna byggingar
stoðvirkis efst í fjallinu fyrir ofan
Neskaupstað og þvergarða á láglendi
lýkur á þessu ári. Bygging virkisins,
sem gert er úr stálgirðingu og á að
stöðva snjóflóð við upptök þess efst í
fjallinu, er á framkvæmdaáætlun
næsta árs. Þau varnarvirki koma til
viðbóta þeim sem þegar hafa verið
reist.
Mörgum verkefnum lauk í fyrra
Á síðasta ári lauk framkvæmdum
við verndun byggða á Súðavík, Flat-
eyri og fyrsta áfanga í Neskaupstað.
Uppgræðslu við varnargarða á Siglu-
firði, sem byggðir voru 1998, lauk
einnig á síðasta ári. Lokið var við
byggingu minni háttar mannvirkis á
Breiðdalsvík og vegur að Brún á
Seyðisfirði var lagður, sem notaður
verður við byggingu varnarvirkis.
Gengið var frá og staðfest hættu-
mat fyrir Ísafjörð í fyrra. Í Selja-
landshlíð er gert ráð fyrir leiðigarði.
Sveitarstjórnin vinnur núna að gerð
aðgerðaráætlunar sem lögð verður
fyrir stjórn ofanflóðasjóðs til sam-
þykktar. Framkvæmdir við leiðigarð
í Seljalandshlíð hafa verið á áætlun
um nokkurt skeið en sveitastjórnum
er í sjálfsvald sett hvenær fram-
kvæmdir hefjast.
Ýmsar rannsóknir og hættumöt
voru líka gerð á síðasta ári. Lokið var
við hættumat fyrir Seyðisfjörð,
Siglufjörð, Neskaupstað og Ísafjörð.
Kynnt var hættumat fyrir Bolungar-
vík en það hefur ekki enn verið stað-
fest. Þá er verið að undirbúa hættu-
mat fyrir marga aðra staði, að sögn
Smára Þorvaldssonar, deildarstjóra
mannvirkjadeildar umhverfisráðu-
neytisins.
Tveir milljarðar
á næstu árum
„Frá því að hættumat hefur verið
staðfest af ráðherra hefur sveitarfé-
lag sex mánuði til að leggja fram að-
gerðaráætlun. Þar er lagt mat á þá
hættu sem fólk í íbúðarhúsnæði býr
við. Það er flokkað í A, B og C. Ef hús
eru á hættusvæði C þá ber sveitarfé-
lagi annaðhvort að grípa til varnarað-
gerða eða uppkaupa á húsnæðinu,“
segir Smári.
Hann segir að nákvæm fram-
kvæmdaáætlun fyrir þetta ár liggi
ekki enn fyrir. Búast megi við að fyr-
irhugaðar framkvæmdir, sem ráðist
verði í, kosti ofanflóðasjóð um tvo
milljarða króna. Sá kostnaður dreif-
ist yfir nokkur ár. Á árinu 2001 hafi
kostnaður sjóðsins verið um 400
milljónir króna. Hann var nokkuð
lægri í fyrra vegna minni fram-
kvæmda en ekki er búið að taka sam-
an allan þann kostnað sem féll til.
„Fyrirsjáanlegt er að kostnaður
sjóðsins verði meiri á allra næstu ár-
um,“ segir Smári.
Yfirstjórn til
umhverfisráðuneytis
Yfirstjórn ofanflóðamála var færð
til umhverfisráðuneytisins í ársbyrj-
un 1996 þar sem leitast var við að
vald og ábyrgð innan málaflokksins
færi saman. Veðurstofu Íslands var
falið aukið eftirlits- og ábyrgðarhlut-
verk t.d. hvað varðar rannsóknir, for-
varnir og rýmingar vegna yfirvofandi
hættu. Ný ofanflóðanefnd tók til
starfa og sett voru lög um verkefni og
hlutverk hennar árið 1997.
Ofanflóðanefnd hefur gegnt lykil-
hlutverki í uppbyggingu snjóflóða-
mannvirkja síðan. Nefndin fjallar um
og tekur afstöðu til tillagna sveitar-
stjórna um gerð varnarvirkja á
hættusvæðum. Sveitastjórnir eru
einnig ábyrgar fyrir framkvæmd til-
lagna sem samþykktar hafa verið af
ofanflóðanefnd. Það snýr að fram-
kvæmdum við byggingu og viðhaldi
varnarvirkja, uppkaupum húseigna
eða flutningi þeirra á öruggt svæði og
eignarnámi ef ekki semst um kaup
húseigna eða annarra verðmæta.
Ofanflóðanefnd fjallar síðan um til-
lögur er lúta að kaupum eða flutningi
húseigna eða annarra verðmæta í
stað þess að reisa varnarvirki eða
beita öðrum varnaraðgerðum. Auk
þess leggur ofanflóðanefnd tillögur
fyrir umhverfisráðherra um fjár-
stuðning úr Ofanflóðasjóði til bygg-
ingar snjóflóðavarna. Þá fyrst öðlast
ákvarðanir nefndarinnar gildi eftir að
ráðherra hefur samþykkt þær.
Ofanflóðasjóður efldur
Eftir að ný ofanflóðanefnd var
stofnuð var ofanflóðasjóður efldur
fjárhagslega. Hafist var handa við að
byggja snjóflóðaeftirlitskerfi frá
grunni. Gerð hafa verið nákvæm
starfræn kort af fjöllum ofan þeirra
byggða sem búa við ógn af flóðum,
rýmingaráætlanir hafa verið gerðar
og átak í rannsóknum og þróun varð-
andi gerð hættumats.
Frá árinu 1996 hefur verið lokið við
varnarvirki á Siglufirði. Þau saman-
standa af leiðigörðum undir Strengs-
giljum og Jörundarskál, sem eru
meginsnjóflóðafarvegirnir í firðinum.
Á Flateyri hafa verið byggðir tveir
leiðigarðar undir Skollahvilft og
Innra-Bæjargil. Þeir eru 15 og 20
metra háir og á milli þeirra er tíu
metra hár þvergarður. Lokið er við
byggingu varnarvirkja á upptaka-
svæðum snjóflóða fyrir ofan Nes-
kaupstað. Einnig hefur verið byggð-
ur 400 metra langur þvergarður.
Fyrir ofan hann eru þrettán keilur
staðsettar, sem eiga að draga úr afli
snjóflóðsins áður en það skellur á
þvergarðinum, sem stöðvar flóðin.
Smári Þorvaldsson, deildarstjóri
mannvirkjadeildar umhverfisráðu-
neytisins, segir að samkvæmt fram-
kvæmdaáætlun eigi að vera búið að
ljúka við brýnustu aðgerðirnar á
árinu 2010. Í henni er gert ráð fyrir
að heildarkostnaður aðgerða frá
árinu 1996, til að tryggja öryggi fólks
á hættusvæðum snjóflóða, nemi um
átta milljörðum króna.
Ráðgert að bjóða út
þvergarða við Siglufjörð
Áætlað er að kostnaður
ofanflóðasjóðs við vernd-
un byggðar vegna snjó-
flóðahættu verði um
tveir milljarðar á næstu
árum. Síðustu tvö ár hef-
ur verið lokið við und-
irbúning og rannsóknir
víðs vegar um landið. Fá
varnarmannvirki hafa
hins vegar verið byggð á
þessum tíma.
Morgunblaðið/Ágúst Blöndal
Snjóflóðamannvirki í Neskaupstað voru formlega vígð í september í fyrra. Á næstu mánuðum lýkur frumathugun
vegna byggingar stoðvirkis við fjallstoppinn og þvergarða á láglendi.
ÞÓRÐUR Halldórsson
frá Dagverðará lést á
dvalarheimilinu Hlíð,
Akureyri, föstudaginn
10. janúar síðastliðinn,
97 ára að aldri.
Þórður fæddist í
Bjarnarfosskoti í Stað-
arsveit á Snæfellsnesi
25. nóvember 1905 og
ólst þar upp og á Tröð-
um. Foreldrar hans voru
Halldór Jónsson bóndi
og Ingiríður Bjarnadótt-
ir. Þórður var bóndi í
Staðarsveit og síðar á Dagverðará í
Breiðuvíkurhreppi en stundaði einnig
sjómennsku um áratugaskeið og
sinnti mörgum öðrum störfum.
Þórður var þekkt refaskytta og af-
kastamikill listmálari en hann hélt
fjölmargar einkasýn-
ingar. Hann var rithöf-
undur og gaf meðal
annars út ljóðabæk-
urnar Er allt sem sýn-
ist (1954) og Ennþá
dugar rímað stefið
(1991). Bækurnar
Mannleg náttúra undir
Jökli (1973) og Náttúr-
an er söm við sig undir
Jökli (1974) eru eftir
hann og Loft Guð-
mundsson. Þá er hann
ásamt Haraldi Inga
Haraldssyni höfundur að bókinni Set-
ið á svalþúfu, handbók fyrir veiðiþjófa
(1989).
Þórður var ógiftur og barnlaus en
systir hans, Helga Halldórsdóttir,
lést 1991.
Andlát
ÞÓRÐUR
HALLDÓRSSON
BORGARAFUNDUR helgaður
Kárahnjúkum verður haldinn í
Borgarleikhúsinu í kvöld og hefst
hann kl. 20.30. Yfirskrift fund-
arins er „Leggjum ekki landið
undir“.
Á fundinum koma fram fjöl-
margir listamenn auk þess sem
sýndar verða ljósmyndir frá
Kárahnjúkasvæðinu eftir Jóhann
Ísberg. Sérstakur gestur fund-
arins er Lloyd Austin, fram-
kvæmdastjóri Konunglega breska
fuglaverndarfélagsins.
Þá verður heimsfrumsýning á
myndinni „Fimmta árstíðin“ eftir
Einar Magnús Magnússon sem
framleidd er af Saga Film og Sig-
ur Rós. Sigur Rós semur tónlist-
ina og mun leika hana fyrir gesti
meðan á sýningunni stendur.
Myndin fjallar á ljóðrænan hátt
með mynd og tónum um samspil
manns og ósnortinnar náttúru. Í
myndinni sjást m.a. myndskeið
sem tekin voru af Fögruhverum á
þeim tímapunkti þegar þeim var
sökkt undir lón.
Borgarafundur um
Kárahnjúka í Borg-
arleikhúsinu í kvöld
Frumsýn-
ing með
undirleik
Sigur Rósar
bending um að eftirlit þurfi að hafa með
fullorðinstönnum viðkomandi einstaklings. Íslenskir
unglingar eru líka í áhættuhópi þar sem slæmar
neysluvenjur virðast fremur regla en ekki undantekn-
ing að mati landlæknis.
Tilmælin eru unnin af nýstofnaðri Miðstöð tann-
verndar, sem aðsetur hefur í Heilsuverndarstöðinni, í
samvinnu við Landlæknisembættið.
AÐ MATI landlæknis er notkun svokallaðra flúorauka
ekki nauðsynleg nema ef tannátutíðni er há eða aukin
hætta er á tannátu. Flúorauki er notaður til að auka
flúorstyrk í munnholi. Hægt er að lakka hann á tenn-
ur, nota flúorskol, töflur eða tyggjó.
Samkvæmt tilmælum landlæknis er nægjanlegt að
bursta tennurnar með flúortannkremi tvisvar á dag.
Ekki er mælt með að munnurinn sé skolaður eftir
tannburstun. Þannig virki flúorinn í tannkreminu
lengur til varnar. Lágur en stöðugur flúorstyrkur í
munnholi sé nauðsynlegur til að viðhalda heilbrigði
tanna.
Í hópum þar sem tannáta er tíð er notkun flúor-
auka talin nauðsynleg. Ekki er talið auðvelt að skil-
greina slíka hópa en tannáta í barnatönnum sé vís-
Nóg að bursta
tennurnar
með flúor-
tannkremi
Morgunblaðið/Jim Smart
RÚM 64% eru fylgjandi Kára-
hnjúkavirkjun og að álver rísi í
Reyðarfirði samkvæmt skoðana-
könnun Fréttablaðsins. 35,6% voru
andvígir virkjun og álveri.
Þessi niðurstaða fæst ef einungis
er horft til þeirra sem tóku af-
stöðu, sem voru tæp 85% að-
spurðra.
Fylgið er meira út á landi, þar
sem þrír af hverjum fjórum styðja
virkjun og álver, en á suðvestur-
horninu.
Mestur stuðningur er meðal
Framsóknarmanna eða tæp 84%.
Minnsti stuðningur er meðal
stuðningsmanna Vinstri grænna
eða 20% samkvæmt þessari könn-
un Fréttablaðsins.
Hringt var í 600 manns og skipt-
ust þeir jafnt á milli kynja og hlut-
fallslega eftir kjördæmum miðað
við áætlaðan fjölda á kjörskrá.
Meirihluti
fylgjandi
virkjun og
álveri
♦ ♦ ♦