Morgunblaðið - 15.01.2003, Blaðsíða 12

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
12 MIÐVIKUDAGUR 15. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
DELOITTE & Touche hefur að
beiðni stjórnenda Búnaðarbankans
metið virði Frjálsa fjárfestingar-
bankans hf. fyrir Pétur Blöndal,
Svein Valfells, Ingimar Jóhanns-
son, Gunnlaug Sigmundsson og
Gunnar Jóhannsson. Fimmmenn-
ingar gerðu síðasta sumar tilboð í
stofnfé Sparisjóðs Reykjavíkur og
nágrennis. Hinn 30. september
síðastliðinn seldi Kaupþing Frjálsa
fjárfestingarbankann til SPRON.
Niðurstaða verðmats Deloitte &
Touche er sú að verðmæti Frjálsa
fjárfestingarbankans sé á bilinu
2,4 til 2,9 milljarðar króna þegar
tæplega 330 milljóna króna arð-
greiðsla til fyrri eiganda, Kaup-
þings, hefur verið dregin frá. Arð-
greiðslan var ákveðin í tengslum
við sölu Frjálsa fjárfestingarbank-
ans en innt af hendi í október síð-
astliðnum. SPRON greiddi 3.844
milljónir króna fyrir bankann, auk
arðgreiðslunnar. Greiðsla SPRON
fyrir bankann er því rúmum níu
hundruð til rúmlega fjórtán hundr-
uð milljónum króna yfir verðmati
Deloitte & Touche.
Verðmat Deloitte & Touche
byggist á fjórum aðferðum. Út-
reikningar á núvirði frjáls fjár-
flæðis til eigenda vegur þyngst,
eða 70%. Hinar aðferðirnar eru
samanburður á kennitölum og
vega þær 10% hver. Þær kennitöl-
ur sem Deloitte & Touche velur að
líta á eru tvær útgáfur af mati á
hlutfalli virðis fyrirtækisins á móti
eigin fé þess og hlutfall arðsemi
eigin fjár á móti ávöxtunarkröfu
eigin fjár. Ávöxtunarkrafan sem
miðað er við í verðmatinu er
13,32%. Í verðmatinu er ekki litið
til seljanleikaáhættu Frjálsa fjár-
festingarbankans.
Aðferð frjáls fjárflæðis
Niðurstöður einstakra aðferða
verðmatsins eru ólíkar. Aðferð
frjáls fjárflæðis gefur verðmæti á
bilinu 2,2 til 2,6 milljarðar króna,
en þess er getið í verðmatsskýrsl-
unni að smáar breytingar á helstu
forsendum við matið geti breytt
niðurstöðunni verulega.
Ávöxtunarkrafan er ein þessara
forsendna og í skýrslunni er meðal
annars sýnt hvernig metið virði
breytist með breyttri ávöxtunar-
kröfu. Að öðrum forsendum
óbreyttum hækkar verðmæti
bankans til að mynda úr 2 millj-
örðum króna í 3 milljarða króna
þegar ávöxtunarkrafan er lækkuð
úr 15,98% í 10,65%, en með lægri
ávöxtunarkröfu hækkar verðmæt-
ið. Þar sem Deloitte & Touche tel-
ur að hæfileg ávöxtunarkrafa sé
13,32% fást 2,4 milljarðar króna út
úr þessari aðferð. Verðmatið er þó
ekki gefið upp sem ein tala heldur
á ákveðnu bili, 2,2 til 2,6 millj-
örðum króna, eins og áður sagði.
Aðrar forsendur sem geta haft
áhrif á verðmatið eru til dæmis
kostnaðarhlutfall, vaxtamunur og
framlag í afskriftasjóð útlána.
Samanburður á kennitölum
Í þeim þremur aðferðum sem
notast var við í verðmatinu og fel-
ast í samanburði á kennitölum úr
rekstri og efnahag Frjálsa fjár-
festingarbankans við önnur fyrir-
tæki eru samanburðarfyrirtækin
bandarísk og bresk með þekkt
markaðsvirði. Í skýrslu Deloitte &
Touche kemur fram að einn af
göllunum við þessa aðferð sé að
aldrei sé hægt að finna fullkom-
lega sambærileg fyrirtæki, en þau
bresku og bandarísku fyrirtæki
sem miðað er við starfa innan at-
vinnugreinar sem á ensku heitir
consumer financial services og
samkvæmt skýrslunni er það sú
atvinnugrein sem Frjálsi fjárfest-
ingarbankinn tilheyrir.
Eins og að framan segir er not-
ast við tvær útgáfur af kennitöl-
unni virði á móti eigin fé og við þá
útreikninga er eigið fé leiðrétt
með tilliti til arðgreiðslunnar til
Kaupþings. Önnur útgáfa þessarar
aðferðar gefur verðmæti Frjálsa
fjárfestingarbankans á bilinu 3,9
til 4,8 milljarðar króna en sam-
kvæmt hinni liggur verðmætið á
bilinu 2,5 til 3,1 milljarður króna.
Þegar verðmætið er reiknað út
frá kennitölunni arðsemi eigin fjár
á móti ávöxtunarkröfu eigin fjár
fæst út verðbilið 2,2 til 2,9 millj-
arðar króna.
Endanlegt verðmat Deloitte &
Touche felst í því að reikna eitt
verðbil út úr þeim fjórum sem fást
með fyrrgreindum fjórum aðferð-
um miðað við það vægi sem að
framan greinir, þ.e. frjálst fjár-
streymi hefur 70% vægi og hver
hinna hefur 10% vægi. Verðmæti
Frjálsa fjárfestingarbankans ligg-
ur samkvæmt þessu á bilinu 2,4 til
2,9 milljarðar króna.
Bankinn metinn á
2,4–2,9 milljarða
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Nýtt verðmat á Frjálsa fjárfestingarbankann
PÉTUR H. Blöndal er einn fimm-
menninganna sem Deloitte &
Touche vann verðmatsskýrsluna
um Frjálsa fjárfestingarbankann
fyrir og hann segir að skýrslan
sýni að stjórn SPRON hafi keypt
bankann af Kaupþingi hf. á allt of
háu verði. „SPRON virðist hafa
tapað um 1.000 milljónum króna á
þessum viðskiptum og Kaupþing,
sem lýtur forystu sparisjóðsstjór-
ans, hefur þá grætt að sama skapi.
Það að stjórn SPRON geti keypt
heilan banka fyrir hærra verð en
nemur eigin fé sparisjóðsins án
þess að spyrja kóng eða prest vek-
ur jafnframt upp spurningar um
það hver hefur eftirlit með því og
hver gerir eitthvað í málinu. Nú er
það þannig að ef einhver á að hafa
eitthvað með það að gera þá eru
það stofnfjáreigendur, sem eiga að
gæta hagsmuna sparisjóðsins.
Vandinn er sá að hagsmunir ein-
staks stofnfjáreiganda, sem á í
mesta lagi um 700.000 króna
stofnfé, eru svo litlir miðað við
kostnaðinn við að reka slíkt mál,
að það er mjög hæpið að stofnfjár-
eigendur væru til í að fylgja mál-
inu eftir. Nú
mun stjórn
SPRON vænt-
anlega svara
þessu og mér
þætti mjög eðli-
legt að hún kall-
aði til óháðan
aðila til að bera
saman það verð
sem hún borgaði
og verðmatið samkvæmt þessari
skýrslu. Þannig gæti fengist úr
þessu skorið, en ég vek athygli á
því að þessi skýrsla er samin af
sama aðila og mat SPRON fyrir
stjórn SPRON vegna hluta-
fjárvæðingar sparisjóðsins. Hann
hlýtur því að vera óháður, að
minnsta kosti okkur. Í þessu sam-
bandi er ástæða til að minna á að
stjórn SPRON taldi síðastliðið
sumar að eigið fé sparisjóðsins
væri svo göfugt að það skyldi ekki
notað til að braska með það.“
Pétur segir að þetta mál varpi
ljósi á það að fé sem enginn á
þarfnist sérstakrar verndar og að
ef til vill þyrfti að skerpa á laga-
setningu um það fé til að þess sé
betur gætt. Best væri að finna eig-
endur að því, hvort sem það væru
stofnfjáreigendur eða menningar-
og líknarfélög. Hann segir að
menn verði að vera vakandi vegna
þessa og fé sem enginn á sé víðar,
svo sem í mjólkursamlögum og
öðrum sparisjóðum.
„Varðandi það hvort sú hug-
mynd sem kom upp síðasta vor að
selja stofnféð á yfirverði, sem er
heimilt, gangi eftir, þá rann samn-
ingur okkar fimmmenninganna
við Búnaðarbankann út um ára-
mótin. Það er hins vegar til leið til
að ná fram því verðmæti stofnfjár-
ins sem stofnfjáreigendur óskuðu
eftir á sínum tíma, og ég mun upp-
lýsa stofnfjáreigendur um það hafi
þeir áhuga á því,“ sagði Pétur, en
aðspurður vildi hann ekki greina
frá því hver sú leið er.
„Það er ljóst að þessi kaup verða
til umræðu þegar stjórn SPRON
heldur aðalfund, eða hugsanlega
fyrr ef einhverjir stofnfjáreig-
endur fara fram á fund til að ræða
við stjórn sína um þá ákvörðun
hennar að kaupa þennan banka,“
segir Pétur H. Blöndal.
SPRON greiddi allt of hátt verð
Pétur H. Blöndal
BAUGUR-ID tilkynnti í gær að fyr-
irtækið hefði aukið hlut sinn í breska
matvörurisanum Big Food Group.
Baugur keypti 500.000 hluti og er
kominn upp í 68.641.564 hluti, eða
20,1% af heildarhlutafé. Big Food á
sem kunnugt er verslanakeðjuna Ice-
land. Lokagengi bréfa í fyrirtækinu
var 58 pens í gær og hafði hækkað um
2,2% frá því í fyrradag. Miðað við
lokagengið í gær er markaðsvirði
hlutar Baugs í Big Food Group rúmir
fimm milljarðar íslenskra króna.
Í hálf fimm fréttum Búnaðarbank-
ans í gær kemur fram að Big Food
Group hafi tilkynnt Paul Smiddy,
starfsmanni greiningadeildar hjá Ba-
ird & Co., að hann væri ekki „velkom-
inn“ á kynningarfundi hjá félaginu í
kjölfar þess að Baird & Co. mæltu
með sölu á bréfum félagsins.
„Töldu forsvarsmenn Big Food
Group það ófagmannlega framkomu
af hálfu Smiddy að sýna þeim ekki
greiningarskýrsluna áður en hún var
birt. Segja þeir ennfremur að um
mistök sé að ræða í skýrslunni, án
þess þó að tilgreina eðli þeirra. Deil-
an milli þessara aðila þykir sýna þann
þrýsting sem starfsmenn greiningar-
deilda geta orðið fyrir frá þeim fyr-
irtækjum sem þeir greina. Í nóvem-
ber fór annað fyrirtæki, LVMH Moet
Hennessy Louis Vuitton, í mál við
Morgan Stanley eftir að að Morgan
Stanley lækkaði verðmat sitt á félag-
inu. Skýrsla Smiddy hefst á umfjöllun
um að nýtt stjórnendateymi Big Fo-
od Group hafi náð litlum árangri á
þeim tveimur árum sem liðin eru frá
því að skipt var um stjórnendur fé-
lagsins. Spáir hann því að tekjur
muni dragast saman um 2% hjá félag-
inu á rekstrarárinu sem lýkur 31.
mars 2003 auk þess að gagnrýna háar
launagreiðslur til stjórnenda og mikil
fríðindi. Gengi bréfa í Big Food Gro-
up hefur lækkað um 64% á síðastliðnu
ári en um 1,3% frá því að skýrsla
Smiddy var gerð opinber. Þess má
einnig geta að fimm af þeim ellefu
fyrirtækjum sem hafa unnið verðmat
á Big Food Group síðastliðna þrjá
mánuði mæla með sölu á bréfum fé-
lagsins,“ að því er segir í hálf fimm
fréttum Búnaðarbankans.
Baugur með
20,1% í Big
Food Group
BANDARÍSKA stórmarkaðskeðjan
Wal-Mart, sú stærsta í heimi, er með
í athugun að leggja fram tilboð í
bresku stórmarkaðskeðjuna Safe-
way. Breskir fjölmiðlar sögðu frá því
í gær að Wal-Mart hefði staðfest
áhuga sinn á Safeway en ekki liggi
fyrir verðhugmyndir. Ef til þessa
kemur mun stórmarkaðskeðjan
ASDA í Bretlandi, sem er í eigu Wal-
Mart, greiða fyrir Safeway með
reiðufé.
Baráttan um Safeway hófst í síð-
ustu viku með tilboði WM Morrison,
fimmtu stærstu stórmarkaðskeðju
Bretlands. Tilboðið hljóðaði upp á 2,9
milljarða sterlingspunda , sem skyldi
greiðast með hlutabréfum í Morr-
ison. Þau hafa síðan lækkað í verði.
Síðastliðinn mánudag var síðan til-
kynnt að önnur stærsta stórmark-
aðskeðja Bretlands, Sainsbury, hefði
í hyggju að bjóða 3,2 milljarða sterl-
ingspunda í Safeway, sem skyldi
greiðast til helminga með reiðufé og
hlutabréfum. Þetta verð þýðir að
verð á hlut í Safeway myndi vera um
300 pens.
Í frétt á vefsíðu BBC í gær segir að
ekki liggi fyrir hvaða verð Wal-Mart
muni bjóða fyrir Safeway. Greinend-
ur á markaði eru hins vegar sagðir
telja að Wall Mart eigi alla möguleika
á að yfirbjóða aðra keppendur um
Safeway. Þá mæli það einnig með
hugsanlegu tilboði Wal- Mart að það
verði í reiðufé, ef af verður.
Gengi hlutabréfa Safeway lækkaði
um 3,7% á hlutabréfamarkaðinum í
Lundúnum í gær og var lokaverð
þeirra 292,25 pens á hlut. Hlutabréf
Sainsbury lækkuðu einnig í verði, um
1,13%, enduðu í 239,0 pensum. Þá
lækkuðu hlutabréf WM Morrison í
verði um 0,54% og enduðu í 184,0
pensum á hlut.
Wal-Mart í barátt-
una um Safeway
Reuters
Staðfest hefur verið að bandaríska stórmarkaðakeðjan Wal-Mart er með í
athugun að leggja fram tilboð í bresku stórmarkaðakeðjuna Safeway.