Morgunblaðið - 17.02.2003, Blaðsíða 11

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 17. FEBRÚAR 2003 11
MILLJÓNIR manna tóku um
helgina þátt í mótmælum í um 60
löndum vegna hugsanlegs stríðs gegn
Írak og er talið að aldrei hafi jafn-
margt fólk tekið þátt í aðgerðum af
þessu tagi samtímis. Víða var gerð
hörð hríð að George W. Bush Banda-
ríkjaforseta og Tony Blair, forsætis-
ráðherra Bretlands, og þeir sagðir
samviskulausir stríðsæsingamenn
sem vildu öllu fórna til að komast yfir
olíulindir Íraka. Bush var sagður
hættulegur „kúreki“ og Blair „kjölt-
urakki“ hans. Fjölmenn mótmæli
voru sums staðar í ríkjum araba, með-
al annars í Líbanon, Sýrlandi og Írak.
Um 3.000 arabar og Ísraelar gengu
auk þess saman í Tel Aviv og mót-
mæltu stríði.
Víðast hvar fóru mótmælin frið-
samlega fram en í Aþenu beitti lög-
regla táragasi á laugardag gegn
nokkur hundruð stjórnleysingjum er
brutu rúður og fleygðu bensín-
sprengju að skrifstofu fréttablaðs.
Settur var upp mikill borði á vegg
Akrópólis-hæðarinnar og á honum
stóð: „Atlantshafsbandalagið, Banda-
ríkin og Evrópusambandið jafngilda
stríði.“ Í New York voru um 50 manns
handteknir og átta lögreglumenn
slösuðust, einn þeirra er hann var
felldur af hesti sínum og barinn, að
sögn talsmanns lögreglunnar.
Á föstudag komu yfir hundrað þús-
und manns saman í Melbourne í Ástr-
alíu en einnig tók fjöldi fólks þátt í
mótmælum í Sydney og höfuðborg-
inni, Canberra, á laugardag og sunnu-
dag. Mest var umfangið á laugardeg-
inum víða um heim, þá taldi lögregla
að allt að milljón manna hafi gengið
um götur Rómar og var Silvio Berlus-
coni forsætisráðherra hart gagnrýnd-
ur fyrir stuðning við stefnu Banda-
ríkjanna gagnvart Írak. „Menn
berjast ekki gegn hryðjuverkum með
fyrirbyggjandi hernaði. Menn berjast
gegn hryðjuverkum með því að skapa
meira réttlæti í heiminum,“ sagði 56
ára gamall karlmaður, Tommaso
Palladini, frá Mílanó.
Eingöngu olíuhagsmunir
Litlu færri voru á fundinum í Hyde
Park í London, um 750 þúsund að
sögn lögreglu en þar fór Ken Living-
stone borgarstjóri hörðum orðum um
Bush, að sögn Aftenposten. „Breska
þjóðin sættir sig ekki við að hún sé
notuð til að styðja bandarísku ríkis-
stjórnina, stjórn sem er spilltari og
hallari undir kynþáttahatur en þekkst
hefur þar í landi í meira en 80 ár,“
sagði Livingstone. Hann sagði að
stríð gegn Írak myndi einvörðungu
snúast um olíuhagsmuni; Bush forseti
hefði aldrei hirt neitt um mannrétt-
indi.
Aðalræðumaður dagsins var
bandaríski stjórnmálamaðurinn
Jesse Jackson sem sagði m.a. að ekki
væri „of seint að stöðva þetta stríð“.
Skipuleggjendur í London og á fleiri
stöðum sögðu að þátttakendur hefðu
verið mun fleiri en fram kom í ágisk-
unum lögreglunnar.
Á Spáni fóru milljónir manna út á
göturnar í meira en 50 borgum og
bæjum, þar af voru yfir 660.000 í
Madrid og enn fleiri í Barcelona. Mun
ekki hafa verið efnt til jafnfjölmennra
útifunda á Spáni síðan einræðisherr-
ann Francisco Franco lést árið 1975
en þá krafðist almenningur lýðræðis.
Um hálf milljón manna tók þátt í
aðgerðunum í Berlín þar sem gengið
var frá Alexanderplatz um Branden-
borgarhliðið yfir að Sigursúlunni þar
sem fólkið sameinaðist annarri göngu
frá Kurfürstendamm. Meðal göngu-
manna var forseti þingsins, Wolfgang
Thierse og nokkrir ráðherrar. Sumir
ræðumenn réðust harkalega á Bush
og kölluðu hann „fasista-kúreka“. Yf-
ir 100.000 voru á útifundum í París á
laugardag og þátttakendur í báðum
höfuðborgunum hylltu ráðamenn
landa sinna fyrir að styðja ekki stefnu
Bush í Íraksmálunum.
Um 70.000 mótmæltu í Amsterdam
í Hollandi og nokkru færri í Brussel.
Þátttakendur voru um 60.000 i Ósló,
35.000 í Stokkhólmi, 25.000 í Kaup-
mannahöfn og um 80.000 í Dublin.
Um 5.000 manns komu saman á mót-
mælafundi í Tókýó í Japan, mótmæl-
endur í Seoul í Suður-Kóreu líktu
Bush við hryðjuverkamann, í Malasíu
voru bornar myndir af honum með
gular eldflaugar í stað tanna.
Lögregla taldi að um 100.000
manns hefðu gengið um götur New
York og safnast saman við aðalstöðv-
ar Sameinuðu þjóðanna á Manhattan
en skipuleggjendur giskuðu á að þátt-
takendur hefðu verið á bilinu 375.000
til 500.000. Miklar öryggisráðstafanir
voru í borginni vegna ótta við hryðju-
verkaárásir. Borin voru spjöld í göng-
unni þar sem m.a. stóð: „Ekkert blóð
fyrir olíu.“ Mannréttindafrömuðir á
borð við Desmond Tutu, erkibiskup í
Höfðaborg í Suður-Afríku, fluttu
ávörp og mikið bar á frægu fólki úr
listum og afþreyingarframleiðslu.
„Þótt menn eigi stærstu byssurnar
er ekki þar með sagt að þeir verði að
nota þær,“ sagði Martin Luther King
þriðji, sonur samnefnds baráttu-
manns fyrir réttindum blökkumanna
er myrtur var á sjöunda áratugnum.
Við ræðustólinn var geysistór borði
með áletruninni „Heimurinn vill ekki
stríð“. Sums staðar sáust að sögn
breska ríkisútvarpsins BBC spjöld
þar sem Frökkum og Þjóðverjum var
þakkað fyrir að snúast gegn stefnu
Bush. Tugþúsundir manna tóku auk
þess þátt í mótmælum í Los Angeles
og fleiri borgum í Bandaríkjunum.
Milljónir manna
mótmæltu
áformum um stríð
Þátttakendur í New York þökkuðu Frökkum og
Þjóðverjum fyrir að snúast gegn stefnu Bush
Mörg hundruð þúsund manns tóku þátt í mótmælunum í Berlín á laugar-
dag. Hér sést mannfjöldinn á leið um Brandenborgarhliðið.
Reuters
Andstæðingur stríðs á fundinum í
Hyde Park í London með Bush-
grímu og blóði drifna brúðu.
New York, London, París, Róm, Sydney. AP, AFP.
Bin Laden hæðir Bush
Kaíró. AP.
FJÖLMIÐLAR í arabaríkjunum
birtu í gær ný ummæli sem höfð eru
eftir Osama bin Laden, leiðtoga al-
Qaeda-samtakanna og sögð vera á 53
mínútna hljóðupptöku sem að hluta
var skýrt frá þegar á fimmtudag. Bin
Laden segir þar að George W. Bush
Bandaríkjaforseti sé „heimskur“ og
hægt sé að sigra Bandaríkjamenn
með því að ráðast á herstöðvar
þeirra í öðrum löndum. Þá muni þeir
gefast upp.
Upptakan er mjög óskýr en hún
hefur verið sett á Netið og blaðið al-
Hayat í Kaíró birti ummælin í gær.
Bin Laden segir það ætlun Bush að
láta Ísrael leggja undir sig stór
svæði í Írak og Egyptalandi, einnig
Sýrland, Líbanon, Jórdaníu og alla
Palestínu „auk hluta af landi heilögu
moskanna [Sádi-Arabíu]“.
Hann gagnrýnir hart leiðtoga
Sádi-Arabíu og fleiri arabaríkja fyrir
meintan undirlægjuhátt gagnvart
Bush.
Þjóðverjum hótað?
BRESKA dagblaðið The Observer
sagði í gær að Bandaríkjamenn ætl-
uðu að refsa Þjóðverjum fyrir baráttu
þeirra gegn stefnu George W. Bush
forseta í Íraksmálunum. Þeir hygðust
kalla burt alla bandaríska hermenn,
um 71.000 manns, sem nú hafa bæki-
stöðvar í Þýskalandi.
Blaðið hefur eftir heimildarmanni
sínum í Washington að Donald Rums-
feld, varnarmálaráðherra Bandaríkj-
anna, hafi rætt þessi mál á fundi hátt-
settra manna í varnarmála-
ráðuneytinu, Pentagon, í liðinni viku.
Rumsfeld vill að sögn The Observ-
er að bandaríska herliðið verði flutt til
grannlanda eins og Póllands og Tékk-
lands eða annarra Evrópulanda sem
hafa stutt stefnu Bandaríkjastjórnar í
deilunni við Íraka.
Nýlega skýrði bandarískur yfir-
maður herafla Atlantshafsbandalags-
ins frá því að ætlunin væri að fækka
verulega bandarískum hermönnum í
Þýskalandi og væri þetta liður í því að
gera heraflann sveigjanlegri.
Papadopoul-
os vann
Nikosiu. AFP.
TASSOS Papadopoulos, 69 ára
gamall vinstrisinni, sigraði í for-
setakosningum grískumælandi
Kýpurbúa í gær, fékk rúman
helming atkvæða.
Fráfarandi forseti, Glafcos
Clerides, fékk tæp 39%, aðrir
minna. Helsta verkefni Papado-
poulos verður að semja við Kýp-
ur-Tyrki til að landið geti fengið
aðild að Evrópusambandinu.