Morgunblaðið - 13.03.2003, Síða 2

FRÉTTIR
2 FIMMTUDAGUR 13. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
LAUNMORÐ Í SERBÍU
Tvær leyniskyttur með öfluga
riffla myrtu Zoran Djindjic, for-
sætisráðherra Serbíu, en hann
gegndi forystuhlutverki við að
steypa Slobodan Milosevic af valda-
stóli fyrir tveimur árum. Í kjölfar til-
ræðisins blossuðu upp áhyggjur af
óstöðugleika á Balkanskaga.
Höldur seldur
Bræðurnir Skúli, Vilhelm og Birg-
ir Ágústssynir hafa selt fyrirtæki
sitt, Höld ehf., og var gengið frá
kaupunum í gær. Hlutafélag í eigu
nokkurra lykilstjórnenda Hölds
keypti fyrirtækið. Höldur er eitt af
stærstu fyrirtækjum á Akureyri.
Olíufélögin vilja semja
Fulltrúar olíufélaganna þriggja,
Esso, Shell og Olís, hafa um skeið
átt í viðræðum við fulltrúa Sam-
keppnisstofnunar um sátt um þau
mál félaganna sem stofnunin hefur
haft til rannsóknar. Stjórn-
arformaður Olís segir ljóst að félög-
in hafi brotið gegn samkeppn-
islögum.
Afarkostir fyrir Íraka
Breska ríkisstjórnin lagði í gær
fram lista yfir afarkosti sem Íraks-
stjórn verður að hlíta ætli hún að
komast hjá stríði. Með þessu von-
uðust Bretar til að höggva á þann
hnút sem Íraksdeilan er komin í á
vettvangi Sameinuðu þjóðanna.
Heilir ferðalangar
Frönsku ferðalangarnir sem ósk-
uðu eftir aðstoð vegna fárviðris á há-
lendinu inn af Eyjafirði í fyrrinótt
voru alheilir þegar björgunarsveit-
armenn komu að þeim í gærmorgun.
Þeir hugðust ganga á skíðum að
Landmannalaugum en frestuðu því
um sinn enda var veðurspá ekki hag-
stæð.
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS FIMMTUDAGUR 13. MARS 2003 Á netinu mbl.is/vidskipti BLAÐ B

VIÐSKIPTABLAÐ MORGUNBLAÐSINS
S É R B L A Ð Á F I M M T U D Ö G U M U M V I Ð S K I P T I , S J Á V A R Ú T V E G & A T H A F N A L Í F
SAMGÖNGUR AFÞREYING FISKIÐNAÐUR
Starfsmenn hafa verið
ráðnir til starfa á nýjar
skrifstofur Samskipa í
Suður-Kóreu og í Kína.
Mikil gróska er í
afþreyingar-
iðnaðinum hér á
landi.
Kínverjar auka stöðugt
tvífrystingu á fiski á
kostnað annarra landa,
meðal annars Noregs.
SAMSKIP/6 Í STANSLAUSRI/8 BOLFISKVINNSLAN/13
HÆKKUN vísitölu neysluverðs er meiri
nú en bæði markaðsaðilar og Seðlabanki Ís-
lands höfðu reiknað með, að sögn Birgis Ís-
leifs Gunnarssonar seðlabankastjóra.
„Við spáum auðvitað ekki frá mánuði til
mánaðar en reynum að meta spána frá
fyrsta ársfjórðungi síðasta árs til fyrsta
ársfjórðungs í ár. Þá sýnist okkur að þetta
sé aðeins hærra en gert var ráð fyrir í okk-
ar spá en munar þó ekki miklu,“ segir Birg-
ir Ísleifur.
Hann segir að það séu útsölulok sem
skýra ríflega helming hækkunarinnar nú.
„Síðan heldur húsnæðisliðurinn áfram að
hækka. Að þessu sinni virðist það vera
vegna nýs mats á húsaleigu, sem fram-
kvæmt er á þriggja mánaða fresti. Vegur
þar mjög þungt hækkun á leigu félagsbú-
staða í Reykjavík. En leigan á þeim hækk-
aði um 8% samkvæmt þessari mælingu.
Þetta sýnir að tólf mánaða vísitöluhækk-
unin er 2,2% en Kjarnavísitala 1, sem er
vísitala neysluverðs án búvöru, grænmetis,
ávaxta og bensíns, hækkar um 2,65% sl. 12
mánuði en Kjarnavísitala 2, sem er kjarna-
vísitala 1 án opinberrar þjónustu, hækkar
um 2,3% á sama tímabili,“ segir Birgir Ís-
leifur.
Að mati Seðlabankans sýnir hækkun vísi-
tölunnar nú að það sé ekki rétt sem haldið
hefur verið fram í opinberri umræðu, og
Seðlabankinn gagnrýndur fyrir, að vera að
berjast við verðbólgu sem alls ekki sé til
staðar. „Ég held að það sé alveg ljóst að það
er einhver verðbólga í pípunum og okkar er
að halda henni sem næst verðbólgumark-
miði Seðlabankans sem er 2,5%,“ segir
Birgir Ísleifur.
Hann segir að alltaf þurfi að hafa fyrir-
vara um mælingar á jafn stuttu tímabili,
eða einum mánuði. „Heldur meiri hækkun
vísitölunnar nú í mars en undanfarin ár get-
ur bent til þess að það sé meiri eftirspurn í
gangi þannig að menn þori að hækka meira
í samkeppninni en ella. Það er ýmislegt
fleira sem bendir til þess, m.a. aukin
greiðslukortavelta.“ Birgir Ísleifur segir að
svo virðist sem undirliggjandi eftirspurn-
araukning eða bjartsýni ríki í þjóðfélaginu.
„Það er ekkert annað en gott um það að
segja en sýnir þó að það verður að hafa var-
ann á varðandi verðbólguna.“
V E R Ð B Ó L G A N
Meiri hækkun
en spáð var
Húsaleiguhækkun
Félagsbústaða vegur þungt
VÍSITALA neysluverðs hækk-
aði um 1,08% frá fyrra mánuði
sem er töluvert meiri hækkun en
fjármálafyrirtækin höfðu spáð, en
spár þeirra voru á bilinu 0,4–0,6%.
Vísitala neysluverðs án húsnæðis
hækkaði um 1,11% frá fyrra mán-
uði.
Síðastliðna tólf mánuði hefur
vísitala neysluverðs hækkað um
2,2% og vísitala neysluverðs án
húsnæðis um 0,9%. Undanfarna
þrjá mánuði hefur vísitala neyslu-
verðs hækkað um 1,3% sem jafn-
gildir 5,1% verðbólgu á ári, sam-
kvæmt upplýsingum frá Hagstofu
Íslands.
Mestu munar um hækkun á
verði á fötum og skóm í kjölfar
vetrarútsala. Hækkunin nam
12,9% milli mánaða eða sem svar-
ar 0,63% hlutdeild í heildarhækk-
un. Verð á bensíni og dísilolíu
hækkaði um 5,1% sem gerir 0,19%
hlutdeild í heildarhækkun vísitöl-
unnar. Eins hækkaði markaðs-
verð á húsnæði og húsaleiga um
1,2% eða sem svarar til 0,15% af
heildarhækkun.
Styrkingar gætir ekki
Ólafur Darri Andrason, deildar-
stjóri hagfræðideildar Alþýðu-
sambands Íslands, segir hækk-
unina vera heldur meiri en búist
hafi verið við. Helstu skýringuna
er að finna í útsölulokum á fatnaði
og skóm líkt og yfirleitt í mars-
mánuði. „Það sem stingur svolítið í
augun að húsnæðisliður vísitöl-
unnar hækkar sem skýrist annars
vegar af því að húsaleiga er að
hækka, að hluta til vegna hækk-
unar hjá Félagsbústöðum en einn-
ig hækkar reiknuð húsaleiga sem
er í raun staðgreiðsluverð hús-
næðis.“
Ólafur Darri tekur sem dæmi
um aðrar hækkanir verðhækkun á
bensíni og olíum og einnig hús-
gagnaverð en skýringin er sú að
þau lækkuðu í síðasta mánuði og
lækkunin er því að ganga til baka.
„Við erum enn með lága 12 mán-
aða verðbólgu eða 2,2% sem er
undir verðbólgumarkmiðum
Seðlabankans sem eru 2,5%. Síðan
veldur ákveðnum vonbrigðum að
styrking krónunnar virðist ekki
halda aftur af hækkunum nú en
gengið hefur verið að styrkjast frá
áramótum,“ segir Ólafur Darri.
Hannes Sigurðsson, aðstoðar-
framkvæmdastjóri Samtaka at-
vinnulífsins, segir að hækkun vísi-
tölunnar nú sé talsvert meiri en
Samtök atvinnulífsins hafi búist
við og komi á óvart. „Hækkunina
má rekja til fárra stórra breytinga
og augljósast eru útsölulok og
miklu meiri kraftur í þeim en gert
hafi verið ráð fyrir. Undanfarna
mánuði hefur þessi liður lækkað
meira en undanfarin ár og töldum
við að þar væri um að ræða blönd-
uð áhrif af gengishækkunum og
útsöluáhrifum. Það virðist eins og
að áhrif gengishækkunarinnar
skili sér ekki inn að þessu sinni,“
segir Hannes.
Hann segir enn mikla hækkun á
húsnæðisliðnum af völdum mikill-
ar eftirspurnar en þar megi einnig
sjá áhrif lækkunar ávöxtunarkröf-
unnar sem komi fram sem hækk-
un á staðgreiðsluverði á húsnæði.
„Vísitalan byggist á staðgreiðslu-
verði og peningagreiðslan kann að
breytast þó svo að markaðsverðið
sem slíkt breytist ekki eins mikið.
Hækkun eldsneytisverðs er nátt-
úrlega af alkunnum ástæðum.
Þessir þrír liðir hafa mest áhrif til
hækkunar en matvælaverð hefur
hins vegar lækkað,“ segir Hannes.
Í Morgunpunktum Kaupþings
segir að meðaltalshækkun vísitölu
neysluverðs í marsmánuði síðast-
liðin tíu ár sé 0,3%. „Það er því
ljóst að hækkunin nú er vel yfir
meðaltalshækkun marsmánaðar
og þarf að leita aftur til 1989 til að
finna meiri hækkun í marsmánuði.
Þetta er sérstaklega athyglisvert
með tilliti til mikillar styrkingar
krónunnar að undanförnu sem
ætti að halda aftur af hækkunum á
innfluttum varningi. Innfluttar
vörur hækkuðu um nærri 3% í
mánuðinum og er athyglisvert að
verð innfluttra vara hefur verið
óbreytt undanfarna 12 mánuði.
Virðist því sem mikil styrking
krónunnar hafi ekki haft veruleg
áhrif á verðlag innfluttra vara.
Þetta kemur verulega á óvart,“ að
því er segir í Morgunpunktum
Kaupþings.
Skörp hækk-
un vísitölu
neysluverðs
Útsölulok skýra ríflega helming hækkunar
vísitölunnar um 1,08% í marsmánuði

 


  



 
  



 

 


 


$
%"  "&
'()

 %"&
'()


"*!'+',, &
'()

 - # '!.+/./&
'()
$*+  !"&'()
$,-  &'()
$'  . /   "
" &
,()

 - 01 , &
'()
$   /+

! ".0
0&()


.&
'()
$ +
 
"&,()
$-+.  
 "&
()



2 +,+ & '
()
$1   2
&,
()
$#
  
+ &
,()

$%+  &$()


 +
 +  " ". &()

3." 4  "&()
!"#$%&%
'()"&* (+,"

-./
5$ $'(
012
$$(
5$ 3
'
(
6$ 6
6$ 5$ 6$'(

3
'(
6 6
,(
3' 5$ 3
'(
3
'(

Miðopna: Í stanslausri leit að skemmtun
Yf ir l i t
Í dag
Sigmund 8 Viðhorf 36
Erlent 16/19 Minningar 40/44
Höfuðborgin 22 Dans 46
Akureyri 23 Bréf 48/49
Suðurnes 24 Dagbók 50/51
Landið 25 Íþróttir 52/55
Neytendur 26 Fólk 56/61
Listir 27/30 Bíó 58/61
Menntun 29 Ljósvakamiðlar 62
Forystugrein 32 Veður 63
* * *
Kynningar – Morgunblaðinu í dag
fylgir póstlisti frá Stasíu. Póstlist-
anum er dreift um allt land.
TÆPLEGA 200 litlir fætur fóru saman á stjá í
Háaleitishverfi í Reykjavík í gær þegar nærri
100 börn í leikskólanum Austurborg röltu sem
leið lá niður í Borgarleikhús til að horfa á leik-
sýninguna Stígvélaða köttinn. Krílunum finnst
sjálfsagt ekki dónalegt að hafa heilt leikhús í
göngufæri frá leikskólanum sínum enda mikil
tilbreyting frá amstri hversdagsins að heim-
sækja svoleiðis menningarstofnun. Það er þó
vissara að vera vel skóaður, eins og kötturinn
knái í sýningunni, þegar leggja á upp í leiðangra
sem þessa.
Morgunblaðið/Kristinn
Skundað á fund stígvélaða kattarins
TVÆR Boeing 737-flugvélar, sem
notaðar verða í leiguflug frá Bret-
landi, bætast í flota Íslandsflugs í lok
mánaðarins og verður félagið þá alls
með þrettán vélar í rekstri. Þarf að
ráða um 60 starfsmenn á þessar nýju
vélar. Ómar Benediktsson fram-
kvæmdastjóri segir að að megninu
til verði ráðnir starfsmenn sem bú-
settir eru í Bretlandi en nokkrir Ís-
lendingar verði einnig ráðnir til
starfa í verkefnið.
Ómar segir að þegar sé búið að
selja það mikið af ferðum að áhafn-
irnar á vélunum tveimur muni hafa
yfirdrifið nóg að gera þá tuttugu
mánuði sem verkefnið stendur. Um
svokallaða blautleigu er að ræða, en
það þýðir að Íslandsflug sér um
rekstur og viðhald vélanna auk þess
að manna þær með starfsfólki sínu.
Ómar segir að nú sé verið að ráða um
60 starfsmenn; flugmenn, flugfreyj-
ur og flugþjóna, flugvirkja og stöðv-
arstjóra.
Fáir Íslendingar ráðnir
„Ég veit ekki hversu hátt hlutfall
Íslendinga verður en þeir verða
mjög fáir. Að megninu til verða þetta
útlendingar sem eiga heima á þessu
svæði. Það liggja alltaf á annað
hundrað umsóknir hjá okkur um
starf hjá fyrirtækinu þannig að það
verður ekki erfitt að manna þetta,“
segir Ómar.
Þegar nýju vélarnar tvær verða
komnar í loftið verður Íslandsflug
alls með þrettán vélar á sínum snær-
um, þar af þrjár sem fljúga á Íslandi.
Íslandsflug rekur sjö Boeing 737-
vélar, sem taka 148 til 170 farþega,
fjórar Airbus 300/600R-fraktvélar
og tvær 19 sæta Dornier-vélar sem
notaðar eru í innanlandsflug.
Ómar Benediktsson segir að Ís-
landsflug sé í heildina heldur meira í
fraktflugi en farþegaflugi, þar af
með eina fraktvél sem flýgur til og
frá Keflavík. Dornier-vélarnar tvær,
sem notaðar eru í innanlandsflug,
fljúga til Bíldudals, Sauðárkróks,
Gjögurs, Hornafjarðar og Vest-
mannaeyja.
Íslandsflug tekur tvær
Boeing-vélar á leigu MÆLINGAR Vegagerðarinnar á
ökuhraða á þjóðvegum landsins sýna
verulega aukningu ökuhraða á und-
anförnum árum. Vísbendingar eru
þó komnar fram um að dregið hafi úr
aukningunni á allra síðustu árum.
Þetta kemur fram í skýrslu sam-
gönguráðherra um framkvæmd
vegaáætlunar 2002.
Vegagerðin mælir hraða fólksbíla
í km/klst. þar sem akstur er óþving-
aður af annarri umferð. Reiknaður
er bæði meðalhraði allra bíla og svo-
nefndur „85% hraði“, sem er sá hraði
sem 85% af bílunum halda sig innan.
Meðalhraði bíla á Hellisheiði var 96,6
km/klst. í fyrra og „85% hraðinn“
mældist 105,6 km/klst. Til saman-
burðar var meðalhraði á Hellisheiði
árið 1987 87,9 km/klst.
Mælingar
sýna aukinn
ökuhraða
ÍSLENSKA ríkið var í gær dæmt
til að greiða lögreglumanni 104.400
krónur í þjáningabætur vegna
meiðsla sem hann hlaut þegar stór
og þung járnstöng úr grindverki
sem umlykur port lögreglustöðvar-
innar við Hverfisgötu losnaði og féll
á höfuð hans. Lögreglumanninum
höfðu áður verið greiddar slysa-
tryggingabætur vegna slyssins.
Atvikið átti sér stað á miðjum
vinnudegi í ágúst 1997 en lögreglu-
maðurinn var þá ásamt þremur öðr-
um á leið á fund sem yfirmaður
deildarinnar hafði boðað til í Rúg-
brauðsgerðinni. Maðurinn féll við
þegar járnstöngin féll fyrirvara-
laust á hann og hlaut skurð á enni.
Eftir höggið fann hann fyrir
þyngslum í höfði, höfuðverk og ein-
beitingarleysi. Niðurstaða örorku-
matsnefndar var að hann hefði ekki
hlotið varanlega örorku vegna
slyssins. Lögreglumaðurinn byggði
bótakröfu sína fyrst og fremst á því
að í 30. grein lögreglulaganna kem-
ur m.a. fram að ríkissjóður skuli
bæta lögreglumönnum líkamstjón
sem þeir verða fyrir vegna starfs
síns.
Þessu hafnaði ríkið með þeim
rökum að skilyrði fyrir bótum skv.
þessari grein sé að lögreglumaður-
inn verði fyrir tjóni vegna starfs
síns s.s. ef hann slasast í handalög-
málum við handtöku. Ekki sé nægj-
anlegt að hann slasist í vinnutíma.
Kristjana Jónsdóttir héraðsdóm-
ari hafnaði mótbárum ríkisins og
dæmdi það til að greiða manninum
þjáningabætur ásamt vöxtum og
málskostnaði.
Lögmaður lögreglumannsins var
Kristján B. Thorlacius hdl. en Sig-
mundur Hannesson hrl. flutti málið
f.h. íslenska ríkisins.
Lögreglumanni
dæmdar bætur
Fékk járnstöng í höfuðið á leið á fund
ÞINGMENN stjórnarandstöðu-
flokkanna á Alþingi sögðu m.a. í eld-
húsdagsumræðum á Alþingi í gær-
kvöld að samstarf núverandi ríkis-
stjórnarflokka væri gengið sér til
húðar en þingmenn stjórnarflokk-
anna sögðu m.a. að ríkisstjórnin skil-
aði traustu búi; árangur ríkisstjórn-
arinnar í stjórnun efnahagsmála
hefði til að mynda verið einstakur.
Sögðu þeir m.a. að kaupmáttur hefði
aukist og að skattar hefðu verið
lækkaðir.
Eldhúsdagsumræður fóru fram á
Alþingi í gærkvöld en hver þing-
flokkur fékk 22 mínútur í um-
ræðunni. Auk þess fékk Kristján
Pálsson, þingmaður utan flokka, 11
mínútur til umráða.
Þingmenn komu víða við í ræðum
sínum í gær. M.a. var rætt um fisk-
veiðistjórnarkerfið. Bryndís Hlöð-
versdóttir, þingflokksformaður
Samfylkingarinnar, sagði að engin
sátt yrði um stjórnkerfi fiskveiða
fyrr en eignarhaldsfyrirkomulagið á
kvótanum yrði afnumið. Árni R.
Árnason, þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins, lagði hins vegar áherslu á
að sjávarútvegsráðherra hefði lagt
sig fram um að ná sátt um stjórn-
kerfi fiskveiða. „Löggjöfin kveður nú
með óyggjandi hætti á um sameign
þjóðarinnar á auðlindinni í hafinu.“
Segir þjóðina þurfa
að snúa við blaðinu
Sverrir Hermannsson, þingmaður
Frjálslynda flokksins, sagði m.a. að
Íslendingar þyrftu að snúa við
blaðinu í næstu kosningum og leysa
núverandi ráðstjórn frá völdum;
skila þyrfti þjóðinni aftur frelsi til
orða og athafna. Halldór Ásgríms-
son, formaður Framsóknarflokksins,
sagði mikilvægt að viðhalda stöðug-
leikanum sem nú væri í þjóðfélaginu.
Þingmenn Vinstrihreyfingarinnar
– græns framboðs lögðu m.a. áherslu
á mikilvægi velferðarmála.
Segja ríkið
skila góðu búi