Morgunblaðið - 23.04.2003, Síða 33

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. APRÍL 2003 33
ngið annars
afa verið með
lífeyrir sjóð-
erlendum
ur versl-
endum fjár-
ðan framboð
erðtrygg-
sbréfanna
kki bara það,
em urðu að
arlegt mál,
r í sumum til-
g hækkun
700 milljarða
landsins, þar
iðgjalda ráða
ær öllum er
laga. Stjórnir
fundum til-
a gríðarlegu
öxtum og lög-
byrgð á því þó
fé sjóðanna brenni upp vegna lélegrar ávöxtunar. Tafl-
mennskan um yfirráð fyrirtækja getur orðið að aðal-
atriði.
Nýtt afl telur þetta óviðunandi fyrir lífeyrisþega. Nýtt
afl vill að menn geti sjálfir ráðið í hvaða sjóði þeir eru og
þannig tryggt sem best lífeyri sinn. Nýtt afl vill að sjóð-
félagar kjósi stjórn beint og stjórn beri þannig ábyrgð
gagnvart sjóðfélögum. Of mikið er um að menn hafa glat-
að lífeyri sínum eða fengið hann skertan vegna taps hjá
sjóðunum. Lífeyrissjóðirnir eru orðnir geigvænlegt afl á
fjármálamarkaði.
Nýtt afl vill að heildstæð löggjöf verði sett um fjár-
magnsmarkaðinn, ný lög um lífeyrissjóði er taki tillit til
ofangreindra atriða og unnið verði að fækkun sjóða þann-
ig að menn eigi rétt á sambærilegum réttindum. Við eig-
um marga hæfa menn sem við eigum að kalla saman og
láta þá setjast yfir nýja löggjöf fyrir fjármagnsmark-
aðinn. Þá þarf að skoða sjóði sjálfseignarstofnana og
tjónasjóði tryggingafélanna í leiðinni ásamt heimildum
hlutafélaga til þess að eiga hvert í öðru. Reikningsskila-
reglur þarf að endurskoða.
Ef við eigum samleið, munið þá X-N á kjördag.
nsmarkaðinn
eildstæð löggjöf verði sett um
ðinn, ný lög um lífeyrissjóði er
greindra atriða og unnið verði að
nnig að menn eigi rétt á sam-
dum.“
Höfundur er formaður Nýs afls.
ar sem hon-
um þau mál-
mi héraðs-
ngar bara
m frammi-
ar Jónssonar.
haldi fyr-
agadóttur.
on íþrótta-
sem kennd er
gð við Evr-
ð samtökin
em þurfi að
ns um fátækt-
ngu á fjölda
ltaf sé ásókn í
hin sérstæða
rskipa um
gasigur
enginn nema
nsen.
Eða einsog Hallgrímur Helgason rithöfundur sagði
nýlega í grein um Bláu höndina: Forsætisráðherra kann
að hafa minnkað ríkisafskiptin en hann hefur svo sann-
arlega aukið flokksafskiptin.
Nýir tímar: Að fara vel með vald
Á Íslandi eru menn sem betur fer reiðubúnir að fyr-
irgefa mistök. Við erum ekki fjölmenn þjóð og þurfum á
öllum liðtækum verkmönnum að halda. Og svo sann-
arlega er Davíð Oddsson liðtækur við margt verkið. Hér
er hinsvegar ekki um mistök að ræða heldur pólitík sem
byggist á stjórnlyndri hugmyndafræði og gamaldags
formslegum lýðræðisskilningi.
Í kosningunum í vor er kosið um stjórnarfar. Nú
svara kjósendur því sjálfir hvort þeir vilja hafa Ísland
svona áfram eða kjósa nýja tíma með frjálslyndri for-
ystu. Nú er kostur á breytingum til frambúðar, og í boði
er kona sem allir vita að kann að fara vel með vald.
álslynt lýðræði leysi af
og samtryggingu þar
gða sér einsog hér
einvaldskonungs úr
Höfundur er þriðji maður á lista Samfylkingarinnar í Reykja-
víkurkjördæmi suður.
MIKIL óánægja er með afleiðingar
kvótakerfisins og sterk krafa um að það
verði lagt af í núverandi mynd. Það er
einkum varanlegt framsal á aflaheim-
ildum sem er meinið og hefur haft í för
með sér mikla samþjöppun eigna og
eyðingu byggða. Leyfi til að nýta fiski-
miðin umhverfis landið eru smám sam-
an að safnast á hendur örfárra manna
og stjórnarflokkarnir tala blygð-
unarlaust um að enn þurfi að hagræða,
stækka útgerðarfyrirtækin og tryggja
örfáum en stórum fyrirtækjum enn
stærri hlut í aflaheimildunum. Þetta
rímar vel við tillögur þessara sömu
flokka í byggðamálum: Örfáir byggða-
kjarnar fái að lifa næstu hagræðing-
arhrinu, aðrar byggðir leggist í eyði.
Eina færa leiðin
Hér er verk að vinna. Í sjávarútvegs-
stefnu Vinstri-Grænna er fólgin eina
færa leiðin til að skila kvótanum aftur í
hendur þjóðarinnar. Við erum ekki
feimin við að gera langtímaáætlanir og
teljum að muni taka 20 ár að vinda ofan
af þessu rangláta kerfi. Þannig verði
tekin á hverju ári 5% af kvótanum úr
einkaeign og þeim skilað í þrjá staði:
Fyrsti hlutinn fer til sveitarfélaga sem
hafa misst sinn kvóta og þar með
grundvöllinn undir atvinnulífinu á
staðnum; annar hlutinn fer á opinn
leigumarkað sem útgerðir og fisk-
vinnsla geta boðið í og þriðji hlutinn er
leigður á kostnaðarverði til þeirra út-
gerða sem frá er tekið, til sex ára í
senn. Þannig teljum við að þjóðin geti
unnið sig út úr ranglæti kvótakerfisins
og afleiðingum þess í eitt skipti fyrir öll
– án kollsteypu.
Þótt kvótagróðinn sé víða og margir
einstaklingar hafi auðgast ótæpilega á
þessu rangláta framsalskerfi þá er það
staðreynd að minni útgerðirnar eru
mjög skuldsettar eftir kvótakaup und-
anfarinna ára. Þess vegna má ekki fara
of hratt í þessum efnum. Frjálslyndi
flokkurinn vill taka kvótann til baka á
fimm árum og Samfylkingin á tíu árum.
Slíkar aðferðir myndu að sjálfsögðu
knýja litlu útgerðirnar beint í gjaldþrot
nema þessir flokkar ætli að kaupa kvót-
ann aftur af útgerðinni, sem varla er
gerlegt. Aðferð okkar Vinstri-Grænna
leiðir hins vegar til þess að tiltölulega
lítill hluti, 5% á ári, yrði tekinn út úr
fyrirtækjunum en þeim gæfist um leið
kostur á að endurleigja þriðjunginn á
kostnaðarverði til sex ára í senn. Þetta
yrði sársaukaminnst og án nýrrar hrinu
gjaldþrota og fólksflótta í sjávarbyggð-
unum, eins og gerðist þegar framsal
aflaheimildanna var heimilað.
Fimm eigendur að
fiskinum í sjónum?
Nú má hvert fyrirtæki eða ein-
staklingur „aðeins“ eiga 12,5% af afla-
heimildunum en það þýðir í raun að átta
lögaðilar geta átt allan fiskinn í sjónum.
Eimskipafélagið ræður nú orðið þess-
um hlut, 12,5%, og hefur sótt á að fá
þakinu lyft upp í 20%. Það gæti þýtt að
einungis fimm aðilar gætu eignast allan
rétt til að nýta fiskimiðin umhverfis
landið! Því miður er ekkert sem bendir
til annars en að ríkisstjórnarflokkarnir
muni heimila þetta eftir kosningar,
verði þeir í aðstöðu til þess. Þetta er ein
af mörgum ástæðum þess að það er al-
gerlega nauðsynlegt að gefa Sjálfstæð-
isflokknum og Framsóknarflokknum frí
frá stjórnarsetu í kosningunum 10. maí
nk. Byggðirnar í landinu þola ekki meiri
samþjöppun aflaheimilda og fólkið í
landinu þolir ekki þessa gegndarlausu
söfnun eigna og valds á fárra hendur.
Sjálfbærar veiðar
Grunnurinn í sjávarútvegsstefnu VG
er sjálfbærar veiðar og sanngjörn
skipti. Við viljum binda enda á kvóta-
braskið og kvótagróðann en efla vist-
vænar veiðar og hygla þeim á kostnað
togveiða. Þannig viljum við að hvert kíló
sem dregið er á handfæri vigtist aðeins
sem 800 grömm sem þýðir að hand-
færabátar gætu komið með 500 kílóa
afla á 400 kílóa kvóta. Til að stöðva
brottkastið og bæta nýtingu sjáv-
arfangs teljum við brýnt að allur undir-
málsfiskur og meðafli komi á land utan
kvóta, ekki þó til fjárhagslegs ávinnings
fyrir útgerðina, heldur renni andvirðið
að frádregnum kostnaði í ríkissjóð.
Kvótakerfið hefur ekki náð að styrkja
fiskistofnana eins og vonir stóðu til.
Þess vegna er nauðsynlegt að efla haf-
rannsóknir og ljúka heildarend-
urskoðun laga um stjórn fiskveiða innan
tveggja ára. Þá þarf að draga til baka
kvótasetningu aukategunda hjá króka-
bátum og stýra sókn þeirra með öðrum
aðferðum meðan fiskveiðistjórnarkerfi
fyrir smábátaflotann er einfaldað og
samræmt.
Lífríki sjávar er viðkvæm nátt-
úruauðlind og umgengni við hana má
ekki stjórnast af voninni um skjótfeng-
inn gróða heldur þarf langtíma áætlun
um uppbyggingu fiskistofnanna og
sjálfbærar veiðar. Þetta er verkefni sem
Vinstri-Grænir munu leggja áherslu á í
næstu ríkisstjórn.
Sanngjörn skipti
í sjávarútvegi
Eftir Álfheiði Ingadóttur „Kvótakerfið hefur ekki náð að styrkja fiski-
stofnana eins og vonir stóðu til. Þess vegna
er nauðsynlegt að efla hafrannsóknir og
ljúka heildarendurskoðun laga um stjórn
fiskveiða innan tveggja ára.“
Höfundur er líf fræðingur og skipar 2. sæti
á U-listanum í Reykjavík suður.
væri tilræði
slensku efna-
élaga hans til
urinn má ekki
gar sínar til
staðreyndir af
efni á Frjáls-
ur að á herð-
arta yfir órétt-
heimavelli í
þeir sem
l betri vegar.
andaða og
gvaxtarskeið.
Stjórnarseta Framsóknarflokksins hefur tryggt að aukin
umsvif í efnahagslífinu skili sér til allra landsmanna og
mest til þeirra sem hafa þyngsta framfærslubyrði.
Framsóknarflokkurinn er félagshyggjuflokkur, sem
hafnar öfgum en fer fram af hófsemd og skynsemi með
hagsmuni heildarinnar að leiðarljósi. Á undanförnum ár-
um hefur kaupmáttur almennings í landinu aukist um
þriðjung undir forystu Framsóknarflokksins. Framsókn-
arflokkurinn hefur tryggt að velferðin hefur einnig skilað
sér til hinna lakast settu. Það er forgangsmál flokksins að
halda áfram á þeirri braut. Verkin tala. Reynslan sýnir að
þótt framsóknarmenn hreyki sér ekki hæst og gaspri ekki
mest vinnur flokkur þeirra jafnt og þétt að því að bæta
hag allra landsmanna. Framsóknarflokknum er best
treystandi til þess að leiða áfram för íslensku þjóðarinnar
til vaxandi velferðar. xB.
i
urinn má ekki vera að því að
gsa yfirlýsingar sínar til enda.
stærðfræði og aðrar staðreyndir af
Íslenska þjóðin hefur ekki efni á
num.“
Höfundur er frambjóðandi Framsóknarflokksins
í Reykjavík norður.
ÞAÐ er að skýrast smátt og smátt,
hvaða alvara er á bak við þá stefnu, sem
einstakir flokkar hafa lýst í sjáv-
arútvegsmálum. Í mínum huga er það
t.d. alveg ljóst eftir sameiginlegan fund
stjórnmálaflokkanna á Eskifirði fyrir
nokkrum dögum, að Samfylkingin slær
úr og í. Til dæmis lýsti Einar Már Sig-
urðarson stefnu Samfylkingarinnar
þannig, að kvótakerfið ætti að haldast í
uppsjávarfiskum, loðnu og síld. Það
minnir á ummæli gamals þingmanns,
þegar hann var spurður um viðkvæmt
mál í héraði, og byrjaði ræðu sína með
þessum orðum: Í heimabyggð minni er
ég þeirrar skoðunar. Á hinn bóginn við-
urkenndi hann, að það ætti að gera allar
aflaheimildir upptækar í bolfiski og
leigja þær síðan út. Leigan ætti að
tryggja að ekki yrði brottkast! Ríkið
innheimti síðan leiguna um leið og aflan-
um yrði landað. Ekki taldi hann, að sjáv-
arútvegsfyrirtækin í Fjarðabyggð hefðu
neitt að óttast. Þau væru sterk og þess
vegna líklegri til að draga til sín afla-
heimildir frá öðrum smærri frekar en að
þau misstu nokkuð. Þetta er kjarninn í
því sem þingmaður Samfylkingarinnar
sagði á þeim stað. Annars skildist mér á
ræðu hans að fiskveiðistefna Samfylk-
ingarinnar væri fremur umræðupólitík
en nokkuð sem maður ætti að taka of al-
varlega. Mér fannst þetta satt að segja
billega sloppið. Og þetta er allt annar
tónn en t.d. hjá Svanfríði Jónasdóttur.
Rétt er að taka ummæli talsmanns Sam-
fylkingarinnar til nánari athugunar síð-
ar.
Morgunblaðið átti heilsíðu viðtal við
Guðjón A. Kristjánsson á páskadag, þar
sem hann lýsti sjávarútvegsstefnu síns
flokks þannig, að hann vildi taka frá ein-
um og gefa öðrum og segir þar þessi
kostulegu orð: „Með því að taka mið af
færeyska fiskveiðistjórnunarkerfinu er
hægt að vinna sig út úr núverandi kvóta-
kerfi með skipulögðum hætti og það án
þess að þeir sem fyrir eru í greininni
hrökklist allir frá eða fari allir á haus-
inn …“ o.s.frv. Hann vill setja allan fisk
á markað, en víkur hvergi orði að fisk-
verkafólki né því að nauðsynlegt sé að
auka arðsemi sjávarútvegsins í heild.
Vinstri grænir vilja beina pólitíska íhlut-
un í fiskveiðistjórnarkerfið sem er eðli-
legt út frá þeirra forsendum og kröfunni
um ríkisforsjá. Kristinn Gunnarsson átti
ósmekklega grein í Morgunblaðinu í síð-
ustu viku. Ég þurfti að gera þrjár at-
rennur til að fá mig til að lesa hana í
heild.
Síðustu upplýsingar sem við höfum
um ástand fiskstofna benda ótvírætt til,
að þeir séu á uppleið, þannig að okkur sé
smám saman að takast að ná betri
stjórn á veiðunum og halda þeim í því
hófi, að ekki sé gengið á fiskstofnana.
Aflamarkskerfið hefur líka þann kost,
að hægt er að haga veiðunum þannig, að
jafn afli berist á land, sem er forsendan
fyrir því, að hægt sé að þjóna við-
skiptavinunum árið um kring. Samherji
og Útgerðarfélag Akureyringa hafa t.d.
þann hátt á, að sókninni er stjórnað úr
landi. Nýtingin er orðin mun betri en
áður, líka á dýrari afurðunum. Á síðustu
árum hefur landvinnslan vaxið verulega,
sem aftur hefur bitnað á frystitog-
urunum þar sem sjófrysting á þorski
hefur dregist saman. Það skýrist af því,
að þorskveiðiheimildir hafa minnkað á
Eyjafjarðarsvæðinu eins og alls staðar
annars staðar á landinu. Þessi afla-
skerðing hefur bitnað harðast á sjó-
mönnum frystiskipa. Í frystihúsum
Samherja og Útgerðarfélags Akureyr-
inga við Eyjafjörð er vinna stöðug og
laun fiskverkafólks tiltölulega góð.
Þetta er hægt með því að samræma
veiðar og vinnslu. Og það er nauðsyn-
legt að hafa í huga, að þessi góði árang-
ur glatast, ef ekki verður hægt að hafa
stjórn á veiðunum og halda rekjanleik-
anum, hvar fiskurinn hafi veiðst, á hve
miklu dýpi o.s.frv. Það er ekki nóg að
veiða fiskinn. Við verðum líka að tryggja
okkur markað fyrir hann og það getum
við ekki gert nema gæðin séu í lagi. Og
við megum aldrei gleyma því, að sjávar-
útvegurinn á í harðri samkeppni erlend-
is, sem hann getur ekki staðist nema
gætt sé fyllstu hagkvæmni.
Í heimabyggð minni er ég
þeirrar skoðunar
Eftir Halldór Blöndal „…þessi góði árangur glatast,
ef ekki verður hægt að hafa
stjórn á veiðunum og halda
rekjanleikanum, hvar fisk-
urinn hafi veiðst …“
Höfundur er 1. þingmaður
Norðurlands eystra.