Morgunblaðið - 29.05.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 29. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÖLLUM starfsmönnum Jökuls ehf. á Raufarhöfn,
um 50, verður sagt upp frá og með komandi mán-
aðamótum en um 20 starfsmenn verða síðan end-
urráðnir. Starfsemin verður tekin til gagngerrar
endurskipulagningar frá og með 1. júlí og er ætl-
unin að hefja starfsemi með breyttum áherslum á
haustdögum, en í stað lausfrystra flakabita og
blokkarvinnslu verður megináhersla lögð á fram-
leiðslu léttsaltaðra þorskafurða.
Jökull ehf. er hluti af Brimsamstæðunni, sem er
dótturfélag Eimskipafélags Íslands. Guðbrandur
Sigurðsson, framkvæmdastjóri Brims ehf., segir
að vinnslan hafi ekki skilað nægjanlegri framlegð,
en fyrirtækið hafi verið rekið með 96 milljóna
króna halla í fyrra og 26 milljóna kr. halla fyrstu
fjóra mánuði yfirstandandi árs. Brim hafi tekið við
rekstrinum haustið 2000 og þá hafi verið rúm 30
stöðugildi í landvinnslunni. Mikill kraftur hafi ver-
ið settur í vinnsluna og fólki bætt við. Umsvifin
hafi aukist og unnin hafi verið rúm 1.000 tonn af
afurðum á ársgrundvelli. Þetta hafi gengið ágæt-
lega fyrstu tvö árin en í fyrra hafi fyrirtækið fund-
ið fyrir aukinni samkeppni, einkum vegna fisks frá
Kína sem hafi komið inn á helstu markaðssvæðin á
lægra verði. „Síðustu mánuði hefur gengi krón-
unnar líka haft áhrif,“ segir hann.
Guðbrandur segir að ýmsir möguleikar hafi ver-
ið skoðaðir í stöðunni og síðan verið tekin sú
ákvörðun að breyta vinnslunni og fara meira í
hraðvinnslu, en magn hráefnis verði ekki minna en
hingað til og jafnvel meira. Það sé trú manna að
fyrirtækið gangi að lokinni endurskipulagning-
unni, en það sé ljóst að vinnslan sem rekin hafi
verið með tiltölulega háu launahlutfalli gangi ekki.
Starfsfólkinu var gerð grein fyrir stöðunni í
gærmorgun. Guðbrandur segir að eðlilega sé allt-
af áfall þegar svona hlutir gerist. Fullur vilji sé hjá
samstæðunni um að aðstoða fólkið af fremsta
megni en því miður sé ekki um nein störf að ræða
innan samstæðunnar til að bjóða þessum starfs-
mönnum. Hins vegar verði litið til starfsaldurs
starfsmanna við endurráðningarnar.
Starfsemi Jökuls á Raufarhöfn endurskipulögð og fækkað um 30 stöðugildi
Öllum starfsmönnum sagt
upp og 20 endurráðnir
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Uppsagnirnar hjá Jökli eru mikið áfall fyrir íbúa Raufarhafnar og hafa mikil og alvarleg áhrif á samfélagið.
Fyrirtækið rekið með 26 milljóna kr. halla fyrstu fjóra mánuði yfirstandandi árs
GUÐNÝ Hrund Karlsdóttir, sveit-
arstjóri á Raufarhöfn, segir að upp-
sagnirnar hjá Jökli séu mikið áfall
og hafi mikil áhrif á samfélagið, en
hugsanlega geti aðeins varanlegur
kvóti bjargað byggðinni.
„Þetta er gríðarlegt áfall og við
höfum ekki náð okkur,“ segir Guðný
Hrund og bendir á að íbúarnir séu
rétt innan við 300 og því missi stórt
hlutfall af vinnufæru fólki vinnuna.
Hreppurinn missi líka tekjur og út-
gjöld hans aukist. Hann hafi þurft
að innleysa mikið húsnæði og eigi
fjölbýlishús með 11 íbúðum og sex
einbýlishús. „Fólk hefur getað feng-
ið vinnu í frystihúsinu en nú fer
keðjuverkun af stað, keðjuverkun
sem bitnar mjög hart á verslun og
þjónustu. Fólk hefur þegar sagt upp
húsaleigu hjá okkur, við þurfum að
borga af lánum vegna þessa fé-
lagslega húsnæðis og útsvarstekjur
hreppsins minnka. Þar fyrir utan er
ekki vænlegt ástand varðandi vinnu.
Síldarvinnslan hefur þegar skorið
niður hjá sér og hreppurinn einnig.
Hvert áfallið rekur annað og það
grefur jafn harðan undan. Við höf-
um lagt mikið á okkur til að ná tök-
um á fjármálunum, en staðan er
þannig að við erum ekki aðeins í
djúpu lauginni heldur er okkur
haldið í kafi.“
Ekkert annað til ráða
en að fá kvóta
Guðný Hrund segist ekki hafa
neinar töfralausnir á takteinum, en
þingmenn kjördæmisins hafi rætt
um að halda fund um málið. „Ég sé
ekkert annað til ráða en að við fáum
kvóta sem ekki er hægt að braska
með. Ekki það að ég sé að biðja um
kvóta en það er það eina sem ég sé
til bjargar þremur tímum eftir að
greint var frá þessu. Uppsagnirnar
kalla á frekari fólksfækkun, þótt
ekki sé um auðugan garð að gresja
varðandi atvinnu annars staðar.“
Fækkar um sex stöðugildi
hjá Síldarvinnslunni
Um mánaðamótin fækkar um sex
stöðugildi hjá Síldarvinnslunni
vegna skipulagsbreytinga en Guðný
Hrund segir að þar sem verkstæð-
isvinnan, sem hafi verið hluti af
starfsemi Síldarvinnslunnar, sé
komin í hendur þeirra starfsmanna
sem hafi séð um hana fækki í raun
aðeins um tvö stöðugildi. Til standi
að fækka störfum í grunnskólanum
en þar sé ekki um uppsagnir að
ræða heldur verði ekki ráðið í stað-
inn fyrir alla leiðbeinendur sem ætli
að hætta. Í fyrra hafi rekstur
hreppsins verið tekinn í gegn með
því að taka á yfirvinnu og ýmsum
hlunnindum, en nú blasi við að hann
standi ekki undir sér.
„Verðum að
fá varanlegan
kvóta“
Guðný Hrund Karlsdóttir
sveitarstjóri
ÞORSTEINN Hallsson, varatrún-
aðarmaður starfsfólks hjá Jökli, er
ekki bjartsýnn á framhaldið á Rauf-
arhöfn. „Ég held að staðurinn legg-
ist af,“ segir hann og segist ekki sjá
neina lausn. „Það vinnur enginn sitt
dauðastríð.“
Að sögn Þorsteins var starfsfólkið
orðlaust þegar því var greint frá
komandi uppsögnum skömmu fyrir
hádegi í gær. „Það voru í sjálfu sér
lítil sem engin viðbrögð en þetta
bitnar mest á útlendingum, því hér
hafa verið 9 manns frá Perú, 27 Pól-
verjar og 3 Rússar. Hins vegar hefur
þetta mjög slæm áhrif á alla, því það
verða ekki nema 20 eftir af um 50
manns. Hagkvæmni stærðarinnar
skiptir víst mestu máli og því á að
minnka þetta niður í 20 manna
vinnustað.“ Þorsteinn segir að annar
starfsmannafundur hafi verið boð-
aður á morgun, föstudag, og þá verði
rætt betur um málið. Hann er 62
ára, hefur unnið í 36 ár hjá fyrirtæk-
inu og er með lengsta starfsald-
urinn. Hann segir að allt tal um upp-
byggingu hafi miðað að því að fara í
eitthvað nýtt en hún hafi ekki skilað
neinum árangri.
Nú eigi að fara í eina kollsteypuna
enn og umbreyta öllu til að fara að
vinna saltfisk í frystihúsinu. „Ef
þessi stóru fyrirtæki græða ekki nóg
þá loka þau þessu bara. Framleiðnin
er ekki nóg, segja þeir. Það er bók-
haldstap á þessu en hér eru miklar
eignir sem hafa verið afskrifaðar
heilmikið.“
Hann er langt því frá að vera
bjartsýnn varðandi framhaldið þrátt
fyrir fyrirhugaðar breytingar. „Ég
held að þetta muni aldrei ganga.
Þetta er mjög viðkvæm vara, þessi
saltfisksflök, og ákaflega lítill mark-
aður fyrir hana.“
„Ég held að
staðurinn
leggist af“
Þorsteinn Hallsson
„ÞETTA er hræðilegt,“ segir Pálína
Auðbjörg Valsdóttir, formaður
Verkalýðsfélags Raufarhafnar, um
uppsagnir Jökuls ehf. „Það leggjast
niður 30 störf sem þýðir blóðtaka
fyrir staðinn.“
Pálína Auðbjörg segir að fólks-
fækkun á Raufarhöfn sé komin niður
að sársaukamörkum því ekki sé auð-
velt að manna stöður sem losni.
„Þegar þetta fólk flytur af staðnum
verður staðan enn erfiðari.“
Hún segir að hendur Verkalýðs-
félagsins séu alveg bundnar og því
geti það ekkert gert. Hins vegar
verði haldinn stjórnarfundur í vik-
unni og málin rædd, en það lagi ekki
ástandið. „Þetta er beinlínis afleið-
ing af því að Raufarhafnarbúar tóku
þá heimskulegu ákvörðun að selja
sinn hluta í útgerðarfyrirtækinu fyr-
ir nokkrum árum. Þar með voru bát-
arnir farnir og kvótinn farinn af
staðnum og stór fyrirtæki farin að
reka þetta, en þeim stendur alveg á
sama um fólkið og staðinn. Þetta er
það sem gerist.“
Að sögn Pálínu Auðbjargar má
gera ráð fyrir að útlendingar sem
eru ekki komnir með varanlegt at-
vinnuleyfi, verði ekki endurráðnir og
svo ungt fólk með minnsta starfsald-
urinn. „Það má kannski segja að af
tvennu illu er betra að farið sé út í
öðruvísi skipulag og breyttan rekst-
ur heldur en að loka alveg eins og
búið var að æmta.“
„Blóðtaka fyr-
ir staðinn“
Pálína Auðbjörg
Valsdóttir
EIGENDUR lóðar við Miðskóga í
Bessastaðahreppi standa uppi með
verðlausa lóð eftir að Fornleifadeild
ríkisins lagði fram bréf sem segir að
ekki megi hrófla við lóðinni án und-
angenginna rannsókna á fornleifum.
Samkvæmt mati Fornleifanefndar
kostar slíkur uppgröftur 70 milljónir
króna, sem eigendur lóðarinnar
þurfa að standa undir.
Eigendurnir vísuðu málinu til
matsnefndar eignarnámsbóta sem
tók undir með eigendum. Úrskurð-
aði nefndin að ríkið skyldi greiða eig-
endum 2,7 milljónir króna þar sem
ljóst þykir að lóðin sé í raun verð-
laus.
Hins vegar tók matsnefndin ekki
undir að greiða þyrfti bætur fyrir
tvær lóðir við enda götunnar Mið-
skóga. Sömu eigendur höfðu krafist
bóta eftir að sala á lóðunum gekk til
baka að þeirra sögn eftir að sveit-
arstjórn hafði ákveðið að heimila
ekki neinar framkvæmdir þar vegna
fyrirmæla frá Þjóðminjasafninu. Síð-
ar kom í ljós að undangenginni forn-
leifakönnun að þær lóðir voru utan
þess svæðis þar sem fornleifar eru.
Má ekki breyta heimkeyrslu
Eigandi Tjarnarlands í Bessa-
staðahreppi gerði sömuleiðis kröfu
um bætur þar sem honum var ekki
heimilt að breyta heimkeyrslu að
húsi og bílskúr á lóðinni eins og
sveitarstjórn Bessastaðahrepps
hafði samið um að gera vegna breyt-
inga á skipulagi á svæðinu. Rann-
sóknarskylda hvílir einnig á þeim
eiganda vegna fornleifa á lóðinni.
Taldi eigandi að eignin hefði rýrnað í
verði sökum þessa.
Matsnefnd eignarnámsbóta tekur
undir að ekki sé unnt að breyta að-
keyrslu að húsinu né legu bílskúrs
svo sem skipulag gerir ráð fyrir
nema gegn greiðslu mikils rann-
sóknarkostnaðar. Þykir nefndinni
ljóst að verðmæti Tjarnarlands rýrni
lítillega vegna þess og úrskurðaði að
hæfilegar bætur vegna þessa þyki
ein milljón króna.
Nefndin telur að ríkissjóður Ís-
lands eigi að greiða matsbeiðendum
öllum sameiginlega 450 þúsund
krónur auk virðisaukaskatts í kostn-
að vegna reksturs málsins og 480
þúsund í ríkissjóð í kostnað vegna
starfa matsnefndar eignarnámsbóta
í þessu máli.
Matsnefnd eignarnáms-
bóta úrskurðar
Verðminni
lóðir vegna
fornleifa-
fundar
♦ ♦ ♦
HÆSTIRÉTTUR dæmdi í gær 26
ára karlmann í hálfs árs fangelsi fyr-
ir kynferðisbrot gegn þá tvítugri
konu sumarið 2001. Var ákærði sak-
felldur fyrir að hafa samræði við
konuna á meðan hún gat ekki sporn-
að gegn verknaðinum sökum ölvunar
og svefndrunga. Hæstiréttur réð af
gögnum málsins að konan hefði gert
manninum skýrlega grein fyrir því
að hún vildi ekki eiga við hann mök
við þær aðstæður sem voru fyrir
hendi umrætt sinn. Hefði honum
mátt vera ljóst, þrátt fyrir vinsamleg
samskipti þeirra áður en þau lögðust
til svefns, hver vilji hennar var í
þessu efni. Þótti Hæstarétti sýnt að
maðurinn hefði gengið lengra en
hann mátti, þegar stúlkan var sof-
andi og notfært sér ástand hennar.
Hæstiréttur staðfesti því dóm Hér-
aðsdóms Reykjavíkur frá 29. janúar
2003 og sakfelldi ákærða. Auk þess
hækkaði Hæstiréttur miskabætur til
handa konunni úr 200 þúsund í 300
þúsund krónur.
Hálfs árs
fangelsi fyrir
kynferðisbrot