Morgunblaðið - 29.05.2003, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. MAÍ 2003 31
verslunarstað frá miðöldum á Gás-
um við Hörgárósa í samstarfi við
Minjasafn Akureyrar. „Þarna hef-
ur verið árstíðabundin búseta og
því ekki miklar eða skýrar bygg-
ingaleifar en hins vegar mjög mikl-
ar mannvistarleifar. Menn hafa
komið þarna á hverju sumri og
tjaldað og grafið sig niður,“ segir
Orri. Verkefnisstjóri er Howell M.
Roberts.
Sögustaðir
í Mývatnssveit
Í sumar verður unnið að upp-
greftri víðsvegar í Suður-Þingeyj-
arsýslu, einkum í kringum Mývatn.
Fornleifastofnun Íslands hefur
staðið fyrir uppgreftri á hinu forna
stórbýli Hofsstöðum í meira en
áratug og hefur nú fengið öndveg-
isstyrk frá RANNÍS sem gerir
áframhaldandi rannsóknir mögu-
legar.
„Við munum halda áfram upp-
greftri á bænahúsi og grafreit í
kringum það,“ segir Orri. Hann
segir að einnig verði grafið í ná-
grenni Hofsstaða, við Sveigakot
sem var í byggð frá upphafi land-
námsaldar og fram á 12. öld. „Síðan
munum við grafa við Hrísheima í
Mývatnssveitinni þar sem senni-
lega er bæjarstæði frá Víkingaöld
og miðöldum. Annað slíkt bæjar-
stæði er niður í Höfðagerði í landi
Núpa. Þar var gerð forkönnun í
fyrra og verður byrjað á stærri
uppgreftri í sumar,“ segir Orri.
Kanna grafir
heiðinna manna
Rannsókn Adolfs Friðrikssonar
á kumlum hlaut í ár styrk frá
Kristnihátíðarsjóði. „Við höfum
verið að fara á þekkta kumlstaði og
átta okkur á þeim. Síðan reynum
við að finna önnur kuml út frá upp-
lýsingum sem við öflum, svo sem út
frá því hvar þau eru staðsett með
tilliti til landamerkja og bæjar-
stæða,“ segir Adolf.
Kuml verða rannsökuð víðar því
á Bjarneyjum í Breiðafirði hafa
komið í ljós kuml sem verða rann-
sökuð nánar í sumar og mun Bjarni
Edvardsson stýra rannsókninni.
Verkið verður unnið af Fornleifa-
stofnun Íslands og er styrkt af
Norræna vísindasjóðnum. Bjarni
mun einnig vinna að uppgreftri við
Bolungarvík í tengslum við snjó-
flóðagarða sem þar stendur til að
reisa.
Þá mun hann rannsaka verminj-
ar í Sauratúni í Strandasýslu og í
Skálavík í Bolungarvíkurkaupstað.
Er það liður í doktorsverefni hans
frá City University of New York og
mun skólinn styrkja hann til verks-
ins. Að sögn Bjarna hefur aldrei
verið grafið í verstöðvar á Íslandi
og segir hann að slíkar rannsóknir
geti meðal annars gefið mynd af
fiskveiðum til forna sem litlar
heimildir séu til um.
segir að vonir séu bundnar við að
finna elstu kirkjuna í Reykholti en
kirkja hefur verið á staðnum frá
því í öndverðri kristni. „Það er ekki
alveg víst að það náist. Þarna hefur
hver kirkjan verið byggð á fætu
rannarri á sama staðnum og líkleg-
ast að þær elstu séu verst farnar,“
segir Orri. Verkefnisstjórar eru
Guðrún Sveinbjarnardóttir, Hildur
Gestsdóttir og Oscar Aldred.
Fornleifastofnun Íslands mun í
sumar halda áfram að rannsaka
ornleifa-
sstaður,
skólinn í
rling en
l Snæs-
elstu
lti
fið eftir
að rann-
astofnun
ið. Orri
eifauppgröft víða um land í sumar
Morgunblaðið/Steinunn Kristjánsdóttir
að viðamiklum uppgreftri og rannsóknum á Skriðuklaustri í fyrrasumar.

  





!
"#! 


$ %
% 



  & &
'(  MENNINGARSETRIÐNorðurbryggja verðuropnað í nóvember næst-komandi. Á „Grøn-
landske Handels Plads“, þar sem
menningarsetrið stendur, var áður
miðstöð verslunar við nýlendur og
hjálendur Dana í Norður-Atlantshafi
og Finnmörku. Það var því lengi
fyrsti viðkomustaður Íslendinga,
Færeyinga og Grænlendinga sem
komu til Danmerkur, jafnt háskóla-
nemenda sem refsifanga.
„Pakkhús C“, sem verður miðstöð
menningarsetursins, er fimm hæða
hús frá síðari hluta 18. aldar. Þangað
til fyrir 25 árum voru þar geymdar
ýmsar verslunarvörur frá Grænlandi.
Tollyfirvöld fengu síðan húsið til um-
ráða, og var það einkum notað sem
skjalageymsla.
Árið 1992 fékk Danska heim-
skautastofnunin, Dansk Polarcenter,
og fleiri skyldar stofnanir, til umráða
húsnæði í grennd við pakkhúsið. Þá-
verandi forstöðumaður heimskauta-
stofnunarinnar, Morten Melgaard, og
fyrrum forstöðumaður dönsku tolla-
og skattayfirvaldanna, Kaj Elkrog,
tóku þá að ræða um hvort ekki mætti
með einhverjum hætti helga allt
svæðið norðurslóðum og gömlum ný-
lendum Dana í Norður-Atlantshafi.
Árið 1997 fengu Danirnir tveir Vig-
dísi Finnbogadóttur, fyrrum forseta, í
til liðs við sig, og hugmyndirnar um
sameiginlegt menningarsetur Ís-
lands, Færeyja og Danmerkur tóku
að skýrast. Morten Melgaard er nú
framkvæmdastjóri Norðurbryggju.
Vigdís sagði í ræðu sinni á kynning-
arfundinum sl. laugardag að þeir Kaj
Elkrog hefðu sýnt mikla framsýni á
sínum tíma og þakkaði þeim fyrir gott
starf að endurbótum á húsinu.
Fjölbreytt starfsemi
á fimm hæðum
Vigdís horfði bæði til fortíðar og
framtíðar í ræðu sinni. Hún minnti á
sögulegt gildi hússins fyrir Íslend-
inga, Færeyinga og Grænlendinga.
„Við viljum þó jafnframt skýra það
fyrir Dönum að við erum ekki komin
til höfuðborgarinnar við Eyrarsund
af þeirri ástæðu einni að við erum
hluti af sögu Danaveldis. Þvert á móti
erum við komin til að sýna með stolti
að við erum miklu meira en það. Að
við eigum okkar eigin rætur. Að við
erum hluti af norðurheimskauts-
svæðinu, af Norðurlöndum, af Vest-
urlöndum og af alþjóðasamfélaginu.
Okkur langar til að sýna Dönum og
öllum þeim sem heimsækja Dan-
mörku að við erum sjálfstæðir þátt-
takendur í margbreytileika heims-
ins.“
Gestur Guðmundsson félagsfræð-
ingur, sem einnig var ræðumaður á
fundinum, kallaði eftir endurskoðun á
hefðbundinni mynd okkar af söguleg-
um tengslum Danmerkur við eyjarn-
ar í Norður-Atlantshafi, og sagðist
vonast til þess að Norðurbryggja
gæti ýtt því starfi úr vör. Hann sagði
jafnframt að Danir þyrftu að veita
þessum tengslum meiri athygli.
Pakkhús C er 6.792 fermetrar að
stærð. Í suðurenda þess verður
sendiráð Íslands til húsa, alls um 600
fermetrar á tveimur hæðum. Íslend-
ingar hafa því til viðbótar 250 fer-
metra til ráðstöfunar, og þar mun
Ferðamálaráð meðal annars reka
skrifstofu.
Í húsinu verða Kaupmannahafnar-
skrifstofur færeysku og grænlensku
landsstjórnanna. Fyrirtæki, stofnan-
ir og fræðimenn sem tengjast Norð-
ur-Atlantshafinu með einhverjum
hætti munu einnig hafa aðstöðu þar. Í
húsinu verða einnig samkomusalir
sem hægt verður að leigja, og sameig-
inleg upplýsingamiðstöð landanna.
Veitingastaður verður á fyrstu hæð
hússins. Hann verður rekinn af mat-
reiðslumeistaranum og athafna-
manninum Claus Meyer. Meyer sá
um árabil um matreiðsluþætti í
danska sjónvarpinu, en hann hefur
jafnframt gefið út matreiðslubækur,
rekið ýmsa veitingastaði og á annan
hátt verið í fararbroddi í danskri mat-
argerðarlist.
Meyer vill að veitingastaðurinn á
Norðurbryggju verði í fremstu röð í
Kaupmannahöfn. Hann hyggst
leggja áherslu á hráefni frá Norður-
Atlantshafi. Á veitingastaðnum verða
sæti fyrir sextíu manns.
Í nýju hjarta Kaupmannahafnar
Anna María Bogadóttir, kynning-
arfulltrúi Norðurbryggju, segir að
staðsetning menningarmiðstöðvar-
innar sé ákaflega heppileg. Fyrir
fáum árum hafi Kristjánshöfn og
nærliggjandi svæði verið í niðurníðslu
og þótt lítt eftirsóknarverð. „Það hef-
ur gjörbreyst á skömmum tíma,“ seg-
ir Anna María. „Nú er þetta að verða
nýtt hjarta Kaupmannahafnar.“
Mikið endurnýjunarstarf hefur
verið unnið á gamla hafnarsvæðinu í
Kaupmannahöfn á undanförnum ár-
um, og fleira er í bígerð.
Frá Norðurbryggju er gott útsýni
til nýs óperuhúss Kaupmannahafnar,
sem nú er í byggingu á Dokøen. Óp-
eruhúsið, sem kostar um 17 milljarða
íslenskra króna, er gjöf auðmannsins
Mærsk McKinney Møller til Kaup-
mannahafnar. Møller, sem er ríkasti
maður Danmerkur, lagði einnig
meira en 220 milljónir íslenskra
króna af mörkum til Norðurbryggju.
Vigdís Finnbogadóttir segir að styrk-
urinn hafi skipt sköpum, því hann hafi
sannfært aðra styrktaraðila um að
hægt væri að hrinda verkefninu í
framkvæmd.
Viðgerðirnar á pakkhúsinu kosta
alls um 900 milljónir íslenskra króna.
Þær eru kostaðar af Íslendingum,
Færeyingum, Grænlendingum og
með styrknum frá Mærsk McKinney
Møller. Danska ríkisstjórnin gaf hús-
ið sjálft, sem metið var á rúmar 500
milljónir íslenskra króna.
Norðurbryggja er sjálfseignar-
stofnun. Rekstur hússins á einkum að
kosta með leigutekjum og framlögum
frá styrktaraðilum. Á kynningarfund-
inum sl. laugardag var jafnframt
stofnað vinafélag Norðurbryggju.
Ljósmynd/Helgi Thorsteinsson
Innviðir hússins eru að miklu leyti upprunalegir og það hefur verið friðað.
Menning og matargerð-
arlist á Norðurbryggju
Fjölmenni var á kynn-
ingarfundi um Norður-
bryggju, sameiginlegt
menningar- og rann-
sóknarsetur Íslendinga,
Færeyinga og Græn-
lendinga í Kaupmanna-
höfn, sem haldinn var sl.
laugardag. Helgi Þor-
steinsson sat fundinn,
þar sem Claus Meyer,
einn af þekktustu mat-
reiðslumeisturum Dana,
kynnti metnaðarfullar
hugmyndir um rekstur
veitingastaðar þar sem
kynna á matargerðarlist
og hráefni frá eyjunum í
Norður-Atlantshafi.
Ljósmynd/Helgi Thorsteinsson
Menningarsetrið Norðurbryggja verður í 5 hæða pakkhúsi frá 18. öld. Endurbætur hafa kostað um 900 milljónir.
TENGLAR
.....................................................
www.bryggen.dk
ðla þekkingu á sem flestum sviðum forn-
nsókna og gefa þeim tækifæri til þess að
sig á ýmsum þáttum hennar. Á námskeið-
ur lögð áhersla á að kynna nemendum
ætti fornleifafræðinga, aðferðir við forn-
gröft, söfnun og úrvinnslu rannsókn-
a, forvörslu og skráningu menning-
. Átta nemendur munu taka þátt í
ðinu sem hefst í júní en það mun standa í
ikur og gefa fimm háskólaeiningar.
nnsókn