Pressan - 16.01.1992, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR PRESSAN 16. JANÚAR 1992
15
Þjóðviljinn skuldar 130 milljónir við lok greiðslustöðvunar
LANDSBANKINN
TAPAR TIIGUM
MILLJÓNA VIB
GJALDÞROT
Fimm mánaða greiðslu-
stöðvun Þjóðviljans er að
renna út núna 19. janúar. Um
leið hefur Blaðamannafélag
íslands boðað vinnustöðvun
vegna hátt í þriggja milljóna
króna skuldar á lífeyrissjóðs-
og félagsgjöldum. Þar sem
viðskiptabanki Þjóðviljans,
Landsbanki íslands, hefur
lokað viðskiptareikningum
blaðsins verður ekki séð
hvernig komist verður hjá
gjaldþroti. Þrátt fyrir að ná-
kvæmar tölur um skuldir fyr-
irtækisins liggi ekki fyrir
bendir margt til þess að þær
séu ríflega 130 milljónir
króna. Ef blaðið verður gjald-
þrota má gera ráð fyrir að
Landsbankinn tapi mörgum
tugum milljóna króna.
,,Ég reikna með því að við
náum að semja við Blaða-
mannafélagið um greiðslu á
þessari skuld þannig að við
getum gefið blaðið út til mán-
aðamóta," sagði Hallur Páll
Jónsson, framkvæmdastjóri
Þjóðviljans, í samtali við
PRESSUNA. Hallur treysti sér
hins vegar ekki til að spá um
framhaldið — það ylti á því
hvort tækist að stofna nýtt
blað.
SKULDIRNAR SETTAR
NIÐUR í SKÚFFU
Það er ekki langt síðan
mikil uppstokkun var gerð á
útgáfu Þjóðviljans. í desem-
ber 1990 var gengið frá því að
Útgáfufélagið Bjarki hf. tæki
við rekstrinum og leigði hann
af Útgáfufélagi Þjóðviljans,
sem er sjálfseignarfélag sem
gefið hafði út blaðið fram að
því. Útgáfufélagið á meiri-
hluta í Bjarka en auk þess
skrifuðu ýmsir einstaklingar
sig fyrir hlutafé.
Tilkoma Bjarka var lokatil-
raun til að blása nýju lífi í út-
gáfuna. Var ætlunin að það
héldist í hendur við skuld-
breytingu af hálfu Lands-
bankans og var rætt um að
bankinn veitti skuldbreyting-
arlán upp á 50 milljónir
króna til 12 ára. Setti bankinn
þau skilyrði að nýtt hlutafé-
lag yrði myndað um rekstur-
inn, sem mundi leigja hann af
Útgáfufélaginu. Átti hlutafé
hins nýja félags að vera 20
milljónir og sömuleiðis átti
það að hefja rekstur skuld-
iaust. Aldrei tókst þó að safna
hlutafé nema upp á 12,8 millj-
ónir króna. Ekki er ljóst hve
mikið af því hefur verið greitt
inn.
Helgi Guðmundsson: Til-
raun Bjarkahópsins til aö
blása lífi í Þjóðviljann mis-
tókst. Tap varð á blaðinu
frá fyrsta degi.
Seinna skilyrði bankans er
sérlega forvitnilegt. Það
byggðist á því að þingflokkur
og framkvæmdastjórn Al-
þýðubandalags gæfu út yfir-
lýsingu um að tiltekinn hluti
eða hlutfall blaðstyrks af fjár-
lögum yrði notaður til að
greiða lánið niður.
Þrátt fyrir að ekki væri far-
ið út í að gefa út nýtt skulda-
bréf varð sú niðurstaðan að
allar skuldir Þjóðviljans voru
...settar í eina skúffu í
Landsbankanum. Ofan á það
var lagt blað þar sem stóð
einhver tala sem átti að segja
til um heildina á skuldinni,
með hvaða kjörum og hvaða
ábyrgð væri á þessu". —
Svona lýsti einn aðstandenda
Bjarka aðgerðunum sem
bankinn stóð fyrir um áramót
1990—91. Þessi „skuldabréfa-
aðferð" tók saman allar
skuldir blaðsins við bankann,
svo sem yfirdrátt á ávísana-
heftinu, skammtímavíxla og
eldri skuldir.
BJARKI TAPAÐI FRÁ
FYRSTA DEGI
Útgáfufél agið Bjarki hf. var
stofnað 20. desember 1990
og virðist hafa tapað frá
fyrsta degi. Erfitt er að fá ná-
kvæmar upplýsingar um tap
Björgvin Vilmundarson:
Var með málefni flokks-
blaðanna í Landsbankanum
en nú er útlit fyrir að hann
tapi milljónatugum við
endalok Þjóðviljans.
Bjarka, en það mun að
minnsta kosti hafa verið þrjár
eða fjórar milljónir króna á
mánuði. Um leið saxaðist á
áskrifendafjölda, sem hélt
áfram að minnka fram eftir
ári. Er talað um að þeir hafi
fallið úr um 4.500 í 3.500. Síð-
an þegar 750 áskriftum ríkis-
ins var sagt upp varð ljóst að
ekki yrði haldið áfram. „Þeg-
ar við skoðuðum málið í júlí
kom í Ijós að staðan var mun
verri en okkur hafði órað fyr-
ir,“ sagði einn af aðstandend-
um blaðsins. Því var sótt um
greiðslustöðvun aðeins hálfu
ári eftir að Bjarki tók við út-
gáfu Þjóðviljans.
HALLDÓR
NEITAÐI FREKARI
FYRIRGREIÐSLU
Það sem knúði síðan að-
standendur blaðsins til að
fara fram á greiðslustöðvun í
ágúst var afstaða Halldórs
Gudbjarnasonar, banka-
stjóra Landsbankans, sem
neitaði frekari fyrirgreiðslu af
hálfu bankans.
Halldór tók þá við málum
flokksblaðanna í Landsbank-
anum. Þau höfðu áður verið í
höndum Björgvins Vilmund-
arsonar bankastjóra. Til-
koma Halldórs túlkaði af-
stöðubreytingu, en áður
hafði tíðkast að veita þeim
sérstaka fyrirgreiðslu í bank-
anum, meðal annars „öðru-
vísi“ tryggingar eins og sést í
blaðstyrksábyrgðinni.
Halldór sagðist ekkert geta
tjáð sig um stöðu Þjóðviljans
gagnvart Landsbankanum.
„En menn gera sér betur
grein fyrir því í dag að ef þeir
vilja hafa hendur í einhverj-
um rekstri þá verður hann að
bera sig. Menn standa ekki
lengi í útgáfu né öðru ef þarf
að borga með því ómælt fé,“
sagði Halldór þegar hann var
spurður um hvort í þessu fæl-
ist afstöðubreyting hjá bank-
anum.
GREIÐSLUR FLOKKSINS
HÆTTA EF ÞJÓÐVILJINN
HÆTTIR AÐ KOMA ÚT
Gífurleg skuldastaða Þjóð-
viljans vekur upp spurningar
um hver staða Alþýðubanda-
lagsins verður ef blaðið verð-
ur gjaldþrota, eins og flest
bendir til.
Það hefur tíðkast í gegnum
tíðina að í kringum rekstur-
inn hafi verið mörg félög. Út-
gáfufélagið sem slíkt hefur
vanalega verið eignalaust.
Hins vegar átti félagið Mið-
garður hf. húsnæði Þjóðvilj-
ans í Síðumúla 29 og það sem
átti að verða framtíðarhús-
næði uppi á Krókhálsi 10.
Þær eignir hafa tapast í tap-
rekstri undanfarinna ára.
Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
hefur síðan átt ýmsan útbún-
að í tengslum við útgáfuna,
svo sem tölvukerfi í setningu
og umbroti. Það eru helst
þær eignir sem rætt er um að
Þjóðviljinn fór úr húsnæðinu í Síðumúla 29, sem var í eigu
Miðgarös hf„ í Síðumúla 37 sem er í eigu Sigfúsarsjóðsins.
Nú er hins vegar spurningin hvort hann er kominn ó enda-
stöð.
Flest bendir til þess að útgáfudög-
um Þjóðviljans sé nú að fækka eftir
að blaðið hefur komið út í 57 ár.
Blaðið þarf að semja við BÍ fyrir
mánudaginn til að geta komið út til
mánaðarloka. Hvað þá tekur við
veit enginn fyrir víst en margir telja
óumflýjanlegt að blaðið verði að
fara í gjaldþrotsmeðferð sem þýðir
væntanlega að Landsbanki íslands
verði að afskrifa verulegar
upphæðir.
Iáta inn í nýtt blað — ef af
verður. Núverandi húsnæði
Þjóðviljans í Síðumúla 37 á
hins vegar Sigfúsarsjóðurinn,
sem einnig á húsnæðið á
Laugaveginum þar sem
flokksskrifstofurnar eru.
Eins og áður segir er búið
að taka ákveðið veð í blað-
styrk Alþýðubandalagsins
fyrir afborgunum á lánum
Landsbankans. Nú er búið að
fella niður blaðstyrkinn og
um leið er rætt um að greiðsl-
ur flokksins hafi verið skilyrt-
ar á þann veg að þær væru
bundnar við að Þjóðviljinn
kæmi áfram út. Það virðist
því liggja fyrir að enginn
verði til að greiða af lánum
Þjóðviljans nú þegar
greiðslustöðvun lýkur og
hann hættir að koma út, eins
og hefur verið boðað frá og
með mánaðamótum.
Engar frekari tryggingar
virðast vera til og tók til
dæmis Margrét Frímanns-
dóttir, formaður þingflokks
Alþýðubandalags, fram að
þingmenn hefðu sérstaklega
spurt eftir því, þegar blað-
styrkstryggingin var veitt,
hvort einhverjar persónuleg-
ar ábyrgðir þeirra væru þar
meðfylgjandi. Þegar þeim
var tjáð að svo væri ekki
hefði tryggingin verið veitt.
LANDSBANKINN
VERÐUR AÐ AFSKRIFA
MILLJ ÓN ATUGI
Sömuleiðis kom það fram
hjá Stefáni Sigfússyni, for-
manni stjórnar Sigfúsarsjóðs,
að sjóðurinn hefði ekki geng-
ið í ábyrgð fyrir neinu af
skuldum blaðsins. Sagði Stef-
án að þeirra framlag hefði
verið að útvega blaðinu og
flokknum hagstætt leiguhús-
næði en þeim hefði verið
óheimilt að ganga á eigur
sjóðsins með því að veita veð
fyrir skuldum.
Það er því álit flestra þeirra
sem PRESSAN ræddi við að
Landsbankinn hafi litla sem
enga möguleika á að fá eitt-
hvað upp í lánveitingar sínar
til Þjóðviljans ef til gjaldþrots
kemur.
„Það er alveg öruggt að
tugir milljóna króna eru með
afar hæpnum ábyrgðum og
verulegar líkur til þess að
Landsbankinn tapi þeim ef til
gjaldþrots kemur,“ sagði mað-
ur tengdur Þjóðviljanum.
Framkvæmdastjóri blaðs-
ins sagði hins vegar að staðið
væri í skilum vegna skulda
Útgáfufélags Þjóðviljans og
sagðist hann ekki vita annað
en svo yrði áfram þótt Þjóð-
viljinn hætti að koma út.
Hann treysti sér hins vegar
ekki til að tiltaka hvaðan tekj-
ur fvrir þeim greiðslum ættu
að koma.
Ólafur Ragnar Grímsson,
formaður Alþýðubandalags-
ins, neitaði að tjá sig um
stöðu Þjóðviljans og það
hvort flokkurinn hefði ein-
hverja möguleika á að koma
til hjálpar. Það segir sig hins
vegar sjálft að þar sem flokk-
urinn skuldar á milli 10 og 15
milljónir eftir síðustu kosn-
ingar hefur hann varla bol-
magn til að bjarga Þjóðviljan-
um fyrir horn í þetta skipti.
Sigurður Már Jónsson