Pressan - 26.03.1992, Page 23
FIMMTUDAGUR PRESSAN 26. MARS 1992
23
STJÓRNMÁL
Tillaga um kjarabœtur
Og enn eru þeir að semja. Á hveiju ári
sjáum við sama leik settan á svið. Verka-
lýðsrekendur segja alvörugefnir, að fólk
þurfí hærri laun. Atvinnurekendur svara
þungbúnir, að fyrirtæki geti ekki greitt
hærri laun. Þetta fólk er því miður ekki að
tala hvað við annað, heldur um tvo ólíka
hluti; verkalýðsrekendur um þarfir launa-
fólks, atvinnurekendur um greiðslugetu
fyrirtækja. Gallinn er hins vegar sá, að
hvorugt er unnt að vega og meta með ein-
hverri vissu, svo að hvorugt er skynsam-
legt umræðuefni. Þarfir launafólks em af-
stætt hugtak og umdeilanlegt, og hið
sama er að segja um greiðslugetu fyrir-
tækja.
Fréttamenn gleypa hins vegar hrátt
það, sem aðilar vinnumarkaðarins mata
þá á. Þeir spyrja ekki hinna hvössu spum-
inga sannra fréttahauka. Hvers vegna
spyrja þeir til dæmis ekki, hvort samband
sé á milli kjarabóta og kjarabaráttu? Eg
fullyrði, að ekkert slíkt samband sé finn-
anlegt, þegar til langs tíma er litið. Kjará-
bætur hafa orðið jafnmiklar í löndum, þar
sem mikill minnihluti launafólks er í
verkalýðsfélögum, og í löndum, þar sem
þorri launafólks er félagsbundinn. Kjara-
bætur vom víða jafnmiklar, áður en
verkalýðsfélög komu til sögu, og eftir
það. En sé ekkert slíkt samband finnan-
legt, þá gegna verkalýðsfélög í rauninni
engu sérstöku hlutverki. Þá em þau tíma-
skekkja.
Raunvemlegar kjarabætur verða auð-
vitað aðeins við eðlilega framvindu at-
vinnulífsins. Fyrirtæki græða, nýjar þarfir
myndast, og við þetta tvennt verða ný
störf til, jafnffamt því sem laun í gömlum
störfum hækka. Þetta gerist án atbeina
nokkurra verkalýðsfélaga.
Hvers vegna inna fréttamenn ekki
verkalýðsrekendur þá, sem em daglegir
gestir á sjónvarpsskjánum, eftir skoðun
þeirra á því mati mannréttindanefnda í
Evrópu, að félagafrelsi sé stórlega skert á
íslandi? Menn verða hér að vera í verka-
lýðsfélögum, hvort sem þeim Iikar betur
eða verr. Allir viðurkenna, að það sé
mannréttindamál að fá að stofna félög að
eigin ósk. En em það líka ekki sjálfsögð
mannréttindi að fá að ganga úr félögum
að vild, telji fólk hag sínum betur borgið
með öðm?
I þriðja lagi mættu fféttamenn grafast
fyrir um það, hvað það kostar að reka
verkalýðshreyfinguna, sem er gagnslítil
eða gagnslaus til kjarabóta og skerðir auk
þess félagaffelsi með því að neyða fólk til
aðildar. Er þá komið að tillögu minni um
kjarabætur: I stað þess að félagsgjöld
renni til verkalýðsfélaga ættu þau að fara
LESENDUR
Leyfið hinum þreyttu og vonsviknu
að koma sér burt héðan
Liðlega helmingur íslensku þjóðarinn-
ar er búinn að fá sig fullsaddan af skerinu,
veðrinu og efhahagsógöngunum og væri
til f að flytja héðan. Þetta em einhverjar
bestu fréttir sem lengi hafa borist fyrir
hina 112 þúsund, sem þá myndu effir sitja
og gætu farið að skipuleggja alvöm vel-
ferðarsamfélag. Lítum aðeins á afleiðing-
ar þess ef 148 þúsund Islendingar gerðu
alvöru úr því að flytja héðan. Lítum sem
sagt á björtu hliðamar.
HAGUR
SJÁVARÚTVEGSBATNAR
Það sem nú stendur íslenskum efna-
hagsbata fyrir þrifum er það fyrst og
fremst að það er komið þak á höfuð-
auðlindina. Það er ekki hægt að auka
sjávaraflann. Ef íslendingum fækkaði
verulega myndi skapast hér ákjósanlegt
ástand. Bátum fækkaði og sjómönnum,
en hinir sem eftir yrðu fengju miklu
stærri kvóta en í dag, og það myndi
margbæta afkomu útgerðarinnar.
Þar sem fólki fækkaði svo rösklega
yrði ekkert fólk til að vinna í frystihús-
um. Því myndu menn selja aflann í
miklu meira mæli beint til útlanda og fá
þannig mun hærra verð en fæst á inn-
lendum mörkuðum. Það myndi gera út-
gerðina að stórgróðavegi, sem myndi
leiða til mikils efnahagsbata í landinu.
ÍBÚÐIR Á ÚTSÖLUVERÐI!
148 þúsund brottfararfarþegar
myndu skilja eftir sig tæplega 50.000
íbúðir og einbýlishús, sem lítið fengist
fyrir, þannig að ungt fólk sem eftir sæti
myndi eignast ódýrt framtíðarhúsnæði.
Það þyrfti því ekkert að leggja fé úr op-
inberum sjóðum í dýrt húsnæðiskerfi.
Nokkrar atvinnugreinar myndu
leggjast af við þetta. Byggingariðnaður
myndi rýma verulega en þeir sem eftir
sætu hefðu nóg að starfa við endumýj-
un og viðhald fyrir hina efnuðu og vel
settu, sem myndi fjölga mjög. Ferða-
þjónustan myndi líka dragast saman,
því þar er mest um láglaunastörf og
engin ástæða til að vera að halda úti
kleppsvinnu í baráttu gegn atvinnu-
leysi, því nóg yrði að gera við önnur
mikilvæg þjónustustörf, svo sem í heil-
brigðis- og menntakerfinu, en þar yrðu
stórstígar framfarir, þar sem nemend-
um myndi fækka í bekkjum og sjúk-
lingum á sjúkrahúsum. Útflutningsat-
vinnugreinarnar yrðu ekki svo fyrir
barðinu á þessu, því nægar hendur yrðu
eftir til að afla jafnmikils gjaldeyris og
nú er aflað. Það góða er að það yrðu
miklu færri eftir til að eyða og njóta
þessara gjaldeyristekna.
ÓDÝR MATUR OG LAXVEIÐI-
LEYFI
Landbúnaður myndi að vísu leggjast
að mestu niður við þessa breytingu, en
það yrðu nóg störf og mun betur launuð
fyrir þá sem þyrftu að bregða búi.
Menn gætu þess vegna átt jarðir sínar
sem orlofsbústaði, því nóg framboð
yrði af ódýrum íbúðum í bæjunum.
Innflutt matvæli myndu lækka vöru-
verð mjög og bæta þannig lífskjörin
enn til muna og færri hendur þýddu
líka að eftirspum eftir laxveiðidögum
yrði minni. Afleiðing sú að ódýrara
verður að skreppa í lax.
BESTU LÍFSKJÖR í HEIMI
I rauninni myndu lífskjör Islendinga
batna svo mjög við það að losa sig við
þessar 148 þúsundir þreyttra landa
sinna, að þjóðartekjur á mann myndu
verða þær langhæstu í öllum OECD-
Hvers vegna spyrja
þeirtil dœmis ekki,
hvortsamband sé á
milli kjarabóta og
kjarabaráttu? Ég full-
yrði, að ekkert slíkt
samband sé finnan-
legt, þegar til langs
tíma er litið.
beint í vasa launþega, sem síðan ráði því,
hvort þeir greiða þau til verkalýðsfélaga
eða nota þau á einhvem annan hátt. Slík
launahækkun væri ekki tekin frá neinum:
Einu afleiðingar hennar yrðu þær, að þeir,
sem nú starfa hjá verkalýðsfélögum (og
samtökum vinnuveitenda), þyrftu að
flytja sig í arðbærari störf, og var löngu
kominn tími til.
Höfundur er lektor í féiagsvísindadeild Há-
skóla íslands.
87% (VARCND'A vonu Ttt í flVTJAST mÉo»N
ifíl
ímí: 4í j.4&>.' •, : - - pA-ljp'"- '
WUtíýii KPli-UU ítiU.i.itl'i.
UUUi&U tAÍiitiiií ÍiiiÁiiiÚ ikiJHJÁii iiKiUiÁií’
HtftkiMík WJUJtfi U UfMiU
«juu S»*t« tjrir
MEIRIHLUTI ÞJÓÐARINNAR
TILBÚINN AÐ
FL.ÝJA LAND
Of kffcfitma iiý|ilkV
mi.fi þrtrlftu
Skoðanakönnun
PRESSUNNAR gæti
verið lykillinn að vel-
ferðarbyltingu á ís-
landi
ríkjunum, þær hæstu í heiminum.
Það er því ekki eftir neinu að bíða:
Getið þið ekki farið að panta ykkur far,
þið sem þjáist hér á skerinu? Áðra leið-
ina, takk!
Bjarni Sigtryggsson
FJÖLMIÐLAR
DV og glæpur forstöðumanns sambýlis fatlaðra
DV fór inn á nýjar brautir í
blaðamennsku í síðustu viku í
fréttaflutningi sínum af rann-
sókn lögreglunnar á Akureyri á
neyslu og dreifingu fíkniefna í
bænum.
Hingað til hafa fjölmiðlar
fyrst og fremst beint sjónum
stnum að innflumingi og dreif-
ingu fíkniefna. Litið hefur verið
á neyslu fíkniefna sem persónu-
lega óhamingju hvers og eins.
Það er nokkuð í takt við þau
sjónarmið sem ríkja hjá fíkni-
efnadeild lögreglunnar í
Reykjavík og fíkniefnadóm-
stólnum. Aðaláherslan er lögð á
að hafa hendur í hári innflytj-
enda efnanna og sölumanna.
I frásögnum af Akureyrarmál-
inu hefur DV fyrst og fremst
beint sjónum að neytendum.
Fyrst sagði blaðið frá því að
meðal neytenda væru nokkrir af
aðstandendum Listagils, en það
er einskonar listamiðstöð sem
verið er að koma upp í gömlum
húsum í Gilinu upp af Hafnar-
stræti. DV spurði bæjarstjórann
á Akureyri eitthvað í þá veru
hvort eðlilegt væri að bærinn
væri að púkka upp á svona pakk
með því að taka þátt í uppbygg-
ingu Listagils.
Ef til vill mætti afsaka þessa
frétt með því að hinn akureyrski
blaðamaður DV hafi látið berast
með bæjarslúðrinu og þeirri
stemmningu sem myndast í litl-
um bæ þegar lögreglan tekur 32
bæjarbúa til yfirheyrslu. Frétta-
stjóramir hér fyrir sunnan hefðu
hins vegar átt að sjá fréttina úr
nægjanlegri fjarlægð til að
skrúfa hana niður um nokkur
desíbel.
En á föstudaginn tók steininn
úr. Þá sýndi DV að um ígrund-
aða og varanlega stefnubreyt-
ingu var að ræða. Þá birti blaðið
frétt um að forstöðumaður sam-
býlis fatlaðra væri einn neyt-
endanna í málinu og hafði það
eftir ónafngreindum viðmæl-
anda blaðsins. Þeim fannst það
mun alvarlegra en þótt einhverj-
ir listamenn væru að fá sér í
pípu og pípu.
(DV braut ekki þá megin-
reglu blaðsins í þessari ífétt að
nefna menn aldrei á nafn. Ef
það eru fjórir forstöðumenn
sambýla fatlaðra á Akureyri
liggja þeir því allir undir grun í
dag um að vera fíkniefnaneyt-
endur. En það er annað mál.)
Nú getur verið að ég sé sér-
deilis siðblindur maður, en mér
er svo hjartanlega sama þótt for-
stöðumaður sambýlis fatlaðra á
Akureyri hafi fengið sér í hass-
pípu. Það getur heldur varla tal-
ist ffétt, því samkvæmt könnun-
um hafa tugir þúsunda íslend-
inga gert það. Ég hengi mig upp
á að þeirra á meðal em nokkrir
starfsmenn DV. Og ég get líka
hengt mig upp á að þá sem hafa
fengið sér í hasspípu er að finna
meðal þingmanna, lækna,
presta, lögmanna, kennara og
allra þeirra stétta sem ég gæti
talið upp ef ég hefði nægt pláss.
Ekkert af þessu fólki hefur
hins vegar mátt þola að það yrði
gert að blaðaefni að það fengi
sér í pípu. Enginn nema for-
stöðumaðurinn á Akureyri.
Gunnar Smári Egilsson
„Ég er tortrygginn
á þessar persónu-
legu yfirheyrslur
og hefauk þess
orÖiÖ fyrirþví aÖ
þaö hafa komiÖ til
mín falsspámenn í
nafni vísinda-
mennsku og rann-
sóknarblaöa-
mennsku til aö
gera hér kannanir
sem síöan hafa
ekki haldiö. “
Guömundur J. Guömundsson,
fyrirmynd aö Jesú.
„Hollendingar em ekki með
neitt blómalið, þótt þeir korni
frá blómalandinu mikla.“
Siguröur Sveinsson vinstrimaö-
ur.
ÍiL
„Vigdís er mjög ung, sem
sést best á því að fullorðinstenn-
ur hennar em ekki allar komnar
niður.“
Anne Gorrisson útlitsleltari.
u*r\.
■ycrtu
„Annars vegar er ég blíður og
yndislegur og góður drengur, en
á sama tíma hrífst ég algerlega
af þessari hörku og nóttinni og
dimmunni og blóðinu og svitan-
um og sæðinu.“
Sigurjón Birgir Sigurösson Geir-
dal Breiöhyltingur.
~é^iccótc\Át jéLc’uy
„Sem formaður félagsins lít
ég mjög alvarlegum augum á
þetta mál, enda er það, eins og
gefur að skilja, ekki á stefnuskrá
félagsins að félagar þess séu
flæktir í lögbrot.“
Guömundur Ármann Sigurjóns-
son, formaöur Gilsfélagsins á
Akureyri.
'&tei étp- (v&LcLu’c
„Ég hef aldrei sofið hjá
Fergie.“
Steve Wyatt glaumgosi.
Lt' eÁAt (yet’vcu
vftóó?
„Ég er hlynntur því að selja
óffosna kjúklinga þegar við höf-
um nokkum veginn tryggingu
fyrir því að það sé ekki salmon-
ella í þeim.“
Brynjólfur Sandholt yfirdýra-
læknir.
É^jo-LLu,“ctxcVi-
ócuvucc t.í
cp-Vrób'iZtuctu,
y
„Bændur em í eðli sínu rækt-
unarmenn og hafa sem slíkir
áhuga á því starfi.“
Haukur Halldórsson bænda-
gæslumaöur.