Pressan - 27.08.1992, Blaðsíða 11
FIMMTUDAGUR PRESSAN 27. ÁGÚST 1992
11
Jóhann G. Bergþórsson, forstjóri Hagvirkis:
Jóhann sat í
stjórn
Almennings-
vagna og tók
þátt í gerð
útboðs á
strætisvagna-
rekstri í ná-
grenni borgar-
innar. Hann
vék ekki úr
stjórn fyrr en
hann hafði
sjálfur sent inn
tilboð. Það var
síðan ekki fyrr
en stjórn
Almennings-
vagna tók á sig
skuldbinding-
ar að Hagvirki
tókst að fjár-
magna vagna-
kaup — hjá
fyrirtæki
Gunnars
Birgissonar,
bæjarfulltrúa í
Kópavogi.
Jóhann G. Bergþórsson, for-
stjóri Hagvirkis, sat sem kjörinn
fulltrúi Hafnarfjarðar í stjórn Al-
menningsvagna bs. (AV) og tók
sem slíkur þátt í öllum undirbún-
ingi og gerð útboðsgagna vegna
verktöku á almenningsvagna-
rekstri fyrir sveitarfélögin í ná-
grenni Reykjavíkur. Hann vék
ekki sæti úr stjóminni fyrr en til-
boð höfðu verið opnuð og kynnt,
þar með talið tilboð Hagvirkis. f
kjölfarið barst bréf frá Hagvirki
með leiðréttingu á tilboði fyrir-
tækisins, sem fól í sér 12 prósenta
eða 30 milljóna króna lækkun til-
boðsins. Tilboðinu var tekið, en
Hagvirki gat ekki staðið við skuld-
bindingar sínar vegna þess að
tryggingar voru ekki fyrir hendi
við vagnakaup. Það var ekki fyrr
en stjórn AV samþykkti „viljayfir-
lýsingu“ um yfirtöku skuldbind-
inga að Lýsing samþykkti fjár-
mögnun vegna kaupleigu á vögn-
um Hagvirkis og kaupsamningur
náðist við Bílaumboðið hf. Einn
eigenda þess fyrirtækis er Gunnar
Birgisson, formaður bæjarráðs
Kópavogs.
STÓÐ UPP OG SETTIST HIN-
UM MEGIN BORÐSINS
Dótturfyrirtæki Hagvirkis,
Hagvagnar, hóf loks áætlunar-
ferðir strætisvagna í sveitarfélög-
unum í nágrenni borgarinnar 15.
ágúst sl„ fimm og hálftim mánuði
á effir áætlun verkútbjóðandans,
Almenningsvagna. Aðaleigandi
Hagvagna er sem fyrr segir Jó-
hann G. Bergþórsson, leiðtogi
Sjálfstæðisflokksins í bæjarstjórn
Hafnarfjarðar — og fyrrum
stjórnarmaður í AV. Jóhann sat
með öðrum orðum fundi stjórnar
AV allt frá upphafi í júlí 1990 og
tók þátt í ákvörðunum um að efna
til útboðs og í samningu útboðs-
reglna. Síðasta fund sinn sat hann
20. september 1991, þegar tilboð
voru kynnt, meðal annars tilboð
Hagvirkis. Hann vék af fundi und-
ir þeim lið, en sama dag ritaði
ffamkvæmdastjóri Hagvirkis bréf
til AV þar sem mikilvægar kosm-
aðartölur í tilboði Hagvirkis voru
leiðréttar. Það var ekki fyrr en eftir
að tilboð lágu fyrir og höfðu verið
kynnt að Jóhann hætti að mæta á
fundi stjórnar AV og varamaður
hans tók að mæta. Hann mætti þó
á fund stjórnarinnar mánuði síð-
ar. Þá sat hann hinum megin
borðs sem fulltrúi Hagvirkis.
Hann var þó áfram kjörinn full-
trúi Hafnarfjarðar í stjórninni allt
til 25. júní síðastliðins.
STJÓRN A VTRYGGÐI
VAGNAKAUPIN MEÐ YFIR-
LÝSINGU
Drátturinn á því að starfsemin
hæfist stafaði ekki síst af því að
Hagvagnar áttu í miklum erfið-
leikum með að afla sér fjármagns
og trygginga til kaupa á stræti-
svögnum upp á rúmlega 200
milljónir króna. Bæði Brimborg
(Voívo) og Scania höfðu fallið frá
sölu á vögnum frá sér, vegna
ónógra trygginga frá Hagvögnum,
og vantaði þá ekkert nema undir-
skriftina. Hins vegar náðist loks
samkomulag við Bílaumboðið hf.,
þar sem meðal eigenda er Gunnar
I. Birgisson, forseti bæjarstjórnar
Kópavogs. Hagvagnar gerðu
kaupleigusamning við fjármögn-
unarfyrirtækið Lýsingu, sem aftur
fékk í hendur „viljayfirlýsingu" frá
stjórn AV um að ef illa færi og
Hagvagnar hættu akstrinum yrðu
AV milligönguaðili um að Lýsing
mundi ekki sitja uppi með vagn-
ana. í þessu felst með öðrum orð-
um að ef Hagvagnar fara á haus-
inn eða geta ekki staðið við
greiðslur af öðrum ástæðum mun
AV yfirtaka skuldbindingar Hag-
vagna. Þetta tryggir um leið hags-
muni Bílaumboðsins, svo langt
sem slík „viljayfirlýsing" nær.
LÝSING TÓK PAPPÍRINN
SEM GILDA ÁBYRGÐ
AV er sameignarfélag Kópa-
vogs, Hafnarfjarðar, Garðabæjar,
Mosfellsbæjar, Kjalarneshrepps
og Bessastaðahrepps og á engar
eignir eða eigið fé almennt. Fari
illa fyrir Hagvögnum og reyni á
„viljayfirlýsinguna“ munu við-
komandi skuldbindingar lenda á
sveitarfélögunum Yfirlýsingin
hefur þó aðeins verið samþykkt af
stjórnarmönnum Almennings-
vagna, en ekki samþykkt af bæjar-
ráðum sveitarfélaganna. Umdeil-
anlegt er hversu mikil „ábyrgð"
felst í yfirlýsingunni og draga við-
Gunnar I. Birgisson. Þegarfor-
stjóri Hagvirkis var búinn að fá
nei frá Brimborg og Scania
vegna ónógra trygginga kom
fyrirtæki Gunnars honum til
bjargar.
Jóhann G. Bergþórsson. Aðra stundina var hann kjörinn fulltrúi í stjórn Almenningsvagna og samþykkti
útboð. Þá næstu var hann mættur hinum megin borðs með tilboð frá Hagvirki.
mælendur PRESSUNNAR laga-
legt gildi hennar mjög í efa. Fjár-
mögnunarleigan Lýsing virðist þó
hafa tekið pappírinn góðan og
gildan.
í þessu sambandi verður að líta
til þess að tveir áhrifamiklir lykil-
menn eru í dæminu beggja vegna
borðs. Jóhann Bergþórsson er að-
aleigandi Hagvagna og bæjar-
stjórnarmaður í Hafnarfirði.
Hann sat sem fyrr segir fundi
stjórnar AV allt þar til tilboð
höfðu verið opnuð og kynnt.
Gunnar Birgisson er hluthafi í
Bílaumboðinu og oddviti bæjar-
ráðs Kópavogs. Hagsmunir þeirra
sem einstaklinga og sem kjörinná
opinberra starfsmanna skarast þvf
verulega. Hafnarfjörður og Kópa-
vogur eiga til samans að standa
skil á um 65 prósentum af kostn-
aði AV af rekstrinum.
■ -: m j j: / 7 / / wlÆ
: / / j , j / l j j ; l /i lj\ \
1 ^ HÉ—Li í ílJÉ
30 MILLJÓNA KRÓNA
REIKNINGSSKEKKJA
Á stjórnarfundi AV þann 24.
október á síðasta ári var ákveðið
að ganga að tilboði Hagvirkis, þ.e.
um almenningsvagnaakstur um
Hafnarfjörð, Kópavog, Garða-
bæ/Bessastaðahrepp og hraðleið
milli Hafnarfjarðar og Reykjavík-
ur. Þetta gerðist í kjölfar útboðs,
þar sem ffestur til að skila inn til-
boðum rann út snemma í septem-
bermánuði. Samkvæmt heimild-
um PRESSUNNAR var tilboð
Hagvirkis í fjórar verkeiningar af
fimm alls ekki lægra en tilboð
annarra í einstakar verkeiningar.
Þann 20. september, sama dag og
tilboð voru opnuð, ritaði Hagvirki
hins vegar AV bréfþar sem greint
var ffá tilteknum villum í útreikn-
ingum fyrirtækisins. Lækkaði
leiðréttingin tilboð Hagvirkis úr
rúmlega 245 milljónum króna í
216 milljónir og þar með var Hag-
virki ótvírætt orðinn lægstbjóð-
andi.
Samkvæmt bréfmu voru vill-
urnar annars vegar að olíukostn-
aður var tvítekinn án virðisauka-
skatts, í stað þess að vera einfaldur
með virðisaukaskatti, og hins veg-
ar var reiknað með „vitlausum
vagntímaljölda“ og fól sú vitleysa í
sér skekkju upp á um 30 milljónir
króna. Svo stór reikningsskekkja
hlýtur að teljast með ólíkindum.
Samkvæmt ofantöldu reyndist
stjórn AV Hagvirki einstaklega
hjálpleg; heimilaði fyrirtækinu að
leiðrétta tilboð sitt — lækka það
um nærri 12 prósent — og skrif-
aði upp á eins konar ábyrgð svo
fyrirtækið gæti keypt þá vagna
sem ætlað var að nota í rekstur-
inn. Ef til vill má réttlæta þessa
síðari gjörð stjórnar AV út ffá því
að ella hefði öll undirbúnings-
vinnan verið fyrir bí.
„BAGGI" KÓPAVOGS
ÞYNGIST UM10 MILLJÓNIR
Þrátt fyrir þetta þykir rekstur
Hagvagna hafa farið dável af stað.
Ekki síst virðist ríkja ánægja með
hina nýju þjónustu í Hafnarfirði
og Garðabæ.
öðru máli gegnir um íbúa
Kópavogs, þar sem einstök far-
gjöld hafa hækkað úr 70 krónum í
100. Þeir sem nota strætó á hverj-
um degi geta að vísu komið sléttir
út með því að kaupa svokölluð
græn kort, en fyrir aðra er um
beina hækkun að ræða. Þá stefnir
að óbreyttu í að aldraðir njóti ekki
ókeypis ferða eins og áður tíðkað-
ist.
Þá verður ekki betur séð en
bæjarsjóður Kópavogs muni bera
þyngri byrðar en áður, að minnsta
kosti fýrst um sinn. Árið 1991, á
síðasta ári SVK, nam greiðsla bæj-
arsjóðs til SVK 37,8 milljónum
króna. Áædaður heildarkostnaður
vegna hins nýja kerfis er um 280
milljónir króna og gert ráð fyrir að
farþegar greiði um 140 milljónir
en sveitarfélögin taki á sig hallann,
140 milljónir. Hlutur Kópavogs í
þeim halla er 33 til 34 prósent eða
46 til 48 milljónir. „Baggi" Kópa-
vogs eykst þá fyrsta kastið um 22
til 27 prósent. Þess ber þó að geta
að ofangreindar tölur eru miðaðar
við 2 milljónir farþega yfir árið.
Ekki er talið ólíklegt að viðbrögð
fólks verði betri en á horfðist og
þá eykst hlutur farþega og hlutur
sveitarfélaganna minnkar.____
Friðrik Þór Guðmundsson