Pressan - 26.08.1993, Blaðsíða 26

26 PRESSAN
FRÉTTIR
Fimmtudggurinn 26. ágúst 1993
Fórnarlamb nauðgunar sem féll fró ókæru:
,4-ögpeglan vlldl fá að vita hvort
ég svæfl nakin eða í náttkjór
Fyrir nokkrum árum var konu í
Reykjavík nauðgað á heimili sínu eftir
samkvæmi. Daginn eftir atburðinn
leitaði hún til Rannsóknarlögreglu rík-
isins og vildi kæra nauðgunina en lög-
reglumaðurinn sem tók á móti henni
dró úr henni með það, sagði að það Vildi vita hvort
þýddi ekkert. Konan féll því frá kæru ég svæfi nakin
með hjálp þrýstihópa en ég
hafði spurt hvort ég ætti að
hafa samband við samtök sem
nýbúið var að stofha. Á þess-
um tíma voru Stígamót ekki
til. Það virtist líka fara í taug-
arnar á honum að kvenlög-
regluþjónn hafði hringt á
undan mér og að farið heíði
verið ífam á að tala við annan
lögregluþjón. Hann minntist á
það reglulega í viðtalinu."
en hefur síðan þurft að glíma við
vandamál tengd nauðguninni, eins og
seinkun í námi og vægt þunglyndi.
PRESSAN hefur sannreynt öll aðalat-
riðin í frásögn konunnar, en hún
stangast á við þá ímynd sem Rann-
sóknarlögregla ríkisins er að reyna að
byggja upp, meðal annars með því að
boða til blaðamannfundar í síðustu
viku. Á fundinum sagði Bogi Nilsson
rannsóknarlögreglustjóri að hjá RLR
væru starfsmenn sem legðu sig fram
í nauðgunarmálum en síðan væri sí-
fellt klifað á því að meðferð málanna
væri ómöguleg.
Kom þegar allir
voru farnir
Hvað gerðist þessa nótt sem
þú segir að þér hafi verið
nauðgað?
„Ég hafði ákveðið að halda
partý eftir ball, nokkuð sem ég
geri afskaplega sjaldan. Það
kom ókunnugur maður í
partýið sem vinkona mín
kannaðist reyndar lítillega við,
því þau höfðu dvalið í sömu
borg erlendis. Maðurinn bað
um að fá að gista heima hjá
mér en honum var sagt að
hann fengi það ekki. Hann
vildi þó ekki taka mark á
þeirri neitun svo það endaði
með því að vinkona mín og
bróðir hennar lánuðu honum
fyrir leigubíl svo hann hætti
þessu suði. Hann var síðastur
gesta út úr íbúðinni ásamt
þeim en þegar þau voru farin
sofnaði ég dryldcjusvefhi. Um
klukkutíma síðar vaknaði ég
með manninn ofan á mér en
tókst að stoppa hann af og
reka hann út.
Ég fór strax að hugsa um
hvað ég ætti að gera. Mig
langaði mest af öllu í bað en
hugsaði með mér að betra
væri að gera það ekki ef ég
þyrfti að fara í læknisskoðun.
Ég hringdi í vinkonu mína
sem hafði verið þarna um
kvöldið og sagði henni ffá því
sem gerst hafði. Vinkona mín
hafði samband við systur sína
sem hafði verið í lögreglunni
og hún tók það að sér að at-
huga hver væri á vakt hjá RLR
og talaði síðan við ákveðinn
mann, sem hún sagði að væri
þægilegast að ræða við, og lét
hann vita að við værum á leið-
inni.
Bróðir vinkonu minnar
keyrði okkur uppeftir og þau
komu bæði með mér inn.
„Síðan vildi hann fá að vita
hvað hefði gerst og ég sagði
honum það. Þá spurði hann
hvort ég væri vön að halda
svona partý. Ég sagði nei. Þá
vildi hann fá að vita af hveiju
ég hefði boðið ókunnugum
manni heim, hvernig ég byggi
og hver hjúskaparstaða mín
væri. Ég sagði honum að ég
væri ein með eitt barn sem
hefði ekki verið heima þessa
umræddu nótt. Þá vildi hann
vita hvort ég hefði haft sam-
farir áður. Þegar ég spurði á
móti hvort hann héldi að
barnið mitt væri eingetið brást
hann hinn versti við og spurði
hvað ég væri gömul og hve-
nær ég hefði fyrst haft samfar-
ir. Hann vildi líka vita hvað ég
hefði gert þegar ég rankaði við
mér með manninn ofan á mér
og hvers vegna íbúðin hefði
ekki verið læst, en af einhveij-
um ástæðum var hún það
ekki.
Þegar ég sagði honum að
fólkið sem gaf manninum fýr-
ir leigubíl biði eftir mér niðri
og spurði hvort hann vildi fá
staðfestingu á því hjá þeim
hvort ffásögn mín af því sem
gerst hefði í samkvæminu
væri rétt og að maðurinn
hefði farið burt með bílnum,
hafði hann engan áhuga á því.
Hann dró síðan þá ályktun
„Hann vildi vita hvort ég hefði haft
samfarir áður. Þegar égspurði á móti
hvort hann héldi að barnið mitt vceri
eingetið brást hann hinn versti við og
spurði hvað ég vceri gömul og hvencer ég
hefði fyrst haft samfarir. “
Nafnið mitt var þá komið á
skrá þar sem sagt var að ég
væri væntanleg. Eg fékk hins
vegar ekki að tala við þennan
ákveðna lögregluþjón því
hann var upptekinn og var því
vísað til lögreglumanns á vakt.
Ég var hjá honum í þrjár
klukkustundir í yfirheyrslu
sem var alveg ótnilega niður-
lægjandi.“
Á hvem hátt var yfirheyrslan
niðurhegjandi?
„Hann byijaði á því að segja
mér að ég yrði að gera mér
það ljóst að það væri ekki
hægt að breyta staðreyndum
að af þvi ég væri ekki með
neina sýnilega áverka hefði
það ekkert upp á sig að senda
mig í læknisrannsókn. Ég
mundi þá ekki eftir að minn-
ast á að maðurinn hafði tekið
nærbuxumar mínar og bund-
ið þær utan um annað lærið á
mér, en læknir hefði kannski
getað séð merki um það, því
þetta vom teygjunærbuxur og
ansi vel hertar um lærið.“
Neitaði að gefa
út vottorð
„Þegar ég hafði svarað þess-
um sömu spurningum aftur
og affur útskýrði hann fyrir
mér að ég gæti kært, en að sá
ákærði þyrfti ekki annað en
neita verknaðinum til þess að
vera laus allra mála. Hann
lagði líka mikla áherslu á að ég
talaði ekki við neina þrýsti-
hópa. Ég fór með þetta.“
Hvað með frekari afskipti
þín af lögreglunni; þú hefur
ekkert gert frekar til að reyna að
kœra?
„Ég hugsaði ekki meira um
kæmna en níu mánuðum síð-
ar þurfti ég að hafa aftur sam-
skipti við RLR. Það var vegna
Lánasjóðsins, en ég var í námi
„Þórir Oddsson
tók í höndina á
mér þarna og
baðst afsökunar,
sagði að þeir vceru
ekki vanir að
vinna svona. “
á þessum tíma. Eftir nauðgun-
ina var ég varla með sjálfri
mér í marga mánuði og
klúðraði öllu í skólanum. FéU
á prófunum í janúar og svo
aftur um vorið. Um haustið
þurfti ég því að ákveða hvort
ég vildi halda áffam námi eða
hætta og ákvað að halda
áffam. Til að geta það þurffi
ég að sækja um undanþágu
hjá LÍN, en til að geta fengið
hana varð ég að leggja fram
læknisvottorð og vottorð ffá
lögreglunni ásamt fleiri gögn-
um.“
Fannst allt vera
mín sök
„Það var mjög erfitt að tala
við RLR. Lögregluþjónninn
sem hafði yfirheyrt mig
mundi vissulega eftir mér, en
þegar ég útskýrði fýrir honum
að ég þyrfti að fá hjá honum
vottorð sagði hann að þetta
hefði ekki verið yfirheyrsla
sem ég var í heldur viðtal og
að RLR gæfi ekki út nein vott-
orð. Ég lét félagsráðgjafann,
sem þá var starfandi hjá LlN,
vita af þessum viðbrögðum og
hann talaði við Þóri Oddsson,
vararannsóknarlögreglustjóra,
sem brást við samdægurs og
beið eftir mér sjálfur þegar ég
kom til að sækja bréf sem í
stóð að ég hefði komið til þess
að kæra nauðgun. Þórir tók í
höndina á mér þama og baðst
afsökunar, sagði að þeir væru
ekki vanir að vinna svona.“
Heldurðu að það hefði breytt
einhverju fyrir þig ef þú hefðir
getað lagtfram kœru?
„Já, ég held það hefði verið
gott að geta talað um málið í
stað þess að þegja um það. En
eftir þessar móttökur hjá RLR
þorði ég varla að minnast á
þetta við nokkum mann. Þeir
komu fram við mig eins og
þetta hefði allt verið mín sök.
Nú finnst mér ég hafa verið
beitt órétti og lögreglan í raun
hafa komið í veg fýrir að mál-
ið fengi viðeigandi afgreiðslu."
Hún segist ekki vera laus
við nauðgarann úr lífi sínu.
„Hann lagði mig hálfþart-
inn í einelti fram maí, en at-
burðurinn átti sér stað
skömmu eftir áramót. Hann
sat fýrir mér á kaffihúsum og
öðrum stöðum. Tvisvar réðst
hann á mig með skömmum
og ólátum.“ Hún fréttir alltaf
af honum öðru hvoru, auk
þess sem hún segist rekast á
hann á ólíklegustu stöðum. Þá
komst hún að því fýrir tilvilj-
un, ekki alls fyrir löngu, að
þau vinna hjá sömu stofhun
en þó ekki í sama húsinu.
Hafa verið einhver frekari
eftirköst afþessari reynslu?
„Lengi framan af langaði
mig mest til að hefna mín á
manninum og vinna honum
eitthvern miska fyrst ég gat
ekki kært hann. Mér fannst ég
vera alveg varnarlaus og það
fór í taugamar á mér að hann
skyidi eldd þurfa að gjalda fýr-
ir þennan glæp.
Síðar fór þetta að bitna á
þeim tilfinningatengslum sem
ég myndaði við aðra og ég er
td. hrædd við að verða hafn-
að. Ég er með „druslukomp-
lex“ og finnst ég vera lægra
sett en aðrar konur. Ég hef
líka fundið fýrir sjúklegri tor-
tryggni sem lýsir sér þannig að
mér datt í hug áðan að nauðg-
arinn gæti verið að vinna á
PRESSUNNI, þótt ég ætti að
vita betur.
Ég þurfti líka að taka inn lyf
við þunglyndi á tímabili, en ég
er þó ekki viss um að það hafi
tengst þessu. Atburðurinn
kom þó alltaf upp í samtölum
mínum við lækni. Annars
hugsa ég alls ekki um þetta á
hverjum degi. Það er miklu
frekar að þetta komi upp í
hugann um leið og umræða
um þessi mál fer af stað. Það
má því kannski segja að þetta
fylgi manni dálítið eins og
skuggi sem skýst fram fyrir
mann þegar minnst varir. Éins
og þegar ég hitti konu í vetur
sem sagðist líka hafa verið
nauðgað af þessum manni.
Hann hafði gert sama hlutinn
með nærbuxumar.
En það sem mér sárnar
mest og finnst eiginlega alveg
óþolandi er framkoma lög-
reglunnar, niðurlægingin sem
ég varð að þola vegna spum-
inga lögreglumannsins og það
að ég skyldi ekki hafa verið
send í læknisrannsókn."
Margrét Elísabet Ólafsdóttir
„Hann krafðist nákvcemra upplýsinga
um það hvernig ég svcefi, hvort ég svcefi
allsber ofan á scenginni eða undir henni
eða hvort ég vceri í náttkjól og í ncerbux-
um.