Morgunblaðið - 07.07.2004, Blaðsíða 21

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. JÚLÍ 2004 21
Eiríksstöðum í Haukadal
9.-11. júlí 2004
- Víkingabúðir
Leikir, útskurður í tré og bein, forn matargerð,
markaðstjöld, leikir fyrir börnin o.fl.
- Kór úr Dalabyggð
Heimamenn flytja nokkur sönglög.
- Sögufélag Dalamanna og söngur.
- Sumarblót í Leifsbúð:
Nikkólína. Lopapeysu-teitið, söngvatn og hver syngur með
sínu nefi.
- Ættir ykkar raktar til Eiríks-rauða af Oddi Helgasyni.
- Kórsöngur Vorboðans.
- Landnáma.
Stoppleikhópurinn.
- Horft aftur í tímann.
Erla Stefánsdóttir segir m.a. frá því sem hún sér.
- Víkingakappleikir.
Ungmennafélagið Æskan annast leikina. Keppt verður í
glímu, spretthlaupi, grjótkasti o.fl. Allir hvattir til
þátttöku.
- Ratleikir.
- Halli Reynis og band flytja ýmis lög.
- Heimsókn Gunnars, Njáls og Kolskeggs til heitmeyjar Gunnars.
- Söngur og leikur.
Brennu-Flosi tendrar í bálkestinum.
Tröllasögur - fjöldasöngur með Nikkólínu.
- Dansleikur.
Hljómsveitin Ábrestir spilar fyrir dansi.
Aðgangseyrir 2.500 kr.
13-16 ára og lífeyrisþegar 1.000 kr. • 12 ára og yngri ókeypis aðgangur
Nánari upplýsingar í símum 434 1132 og 434 1410
ÚRSLIT forsetakosninganna
hljóta að vera reiðarslag fyrir for-
sætis- og utanríkisráðherra. Hyl-
djúp gjá. Mikið umhugsunarefni.
Þrátt fyrir allan hamaganginn gegn
forsetanum mættu svona fáir til
leiks. Gjá? Rifja þarf upp, hvernig
þeir uppúr síðustu áramótum hófu
markvissa herferð gegn ímynd for-
seta Íslands, storkuðu henni, snið-
gengu hann og beittu slíku útmældu
virðingarleysi, að nýmæli verða að
kallast í Íslandssögunni af hálfu
þeirra sem þykjast vilja halda hefð-
um á lofti. Þá strax skyldi greinilega
afhelga embættið og skapa síðan
óróa um það fram að
kosningum. Þarna
varð til gjá, og það var
stjórnarliðið, sem
kastaði ofan í hana
hanzkanum. Á bökk-
unum sitja forsetinn
annars vegar, Alþingi
hins vegar. Svo kom
fjölmiðlafrumvarpið.
Skoðanakannanir
sýndu að um 70% þjóð-
arinnar voru andvíg
því. Annað eins hefur
nú myndað gjá. Þetta
sá forsetinn. Á bökk-
unum sitt hvoru meg-
in: Alþingi (aftur) og
þjóðin. Hann ákvað
eðlilega að leyfa þjóð-
inni að útkljá málið í
fullum rétti skv.
stjórnaskránni að mati
flestra þeirra, sem
kunna að lesa. Enn ein
gjáin. Milli þings og
forseta. En hún var
þegar komin, munið þið. Dýpkaði
hún? Kannski. Þegar menn láta illa
og róta upp sverðinum í reiði yfir því
að þjóðin eigi að ráða (lýð-ræði) þá
geta dýpkað gjár. Og enn ein er sögð
komin. Við erum greinilega á jarð-
skjálftasvæði. Þurfum hellarann-
sóknarfélagið. Milli forseta og þjóð-
arinnar? Lítum á: Atið og hama-
gangurinn út í forsetann héldu
áfram sem aldrei fyrr. Fjöldi manns
fór að birta sömu greinina aftur og
aftur í ýmsum tilbrigðum í Mogg-
anum. Hann sjálfur, nú galvaskur
eftir fjölmiðlafrumvarpið, kom út úr
skápnum og fór að púsla saman
greinunum í leiðara sína. Hvergi
sáust friðarstólar á gjábökkum, eng-
in fróm hvöt til að halda forsetanum
utan við argaþras hversdagsins af
því hann eigi að vera sameining-
artákn. Þvert á móti. Lokahnykk-
urinn var svo styrjaldarfyrirsögn
Mbl. um auðu seðlana. Stórfrétt.
Ekki nokkur sál fór í grafgötur um
að þarna fór heróp. Allir mínir menn
skila auðu! Aðeins 13% kosninga-
bærra manna svöruðu kallinu eða
u.þ.b. kjósendafjöldi litla flokksins,
sem fengið hefur að stjórna okkur
„þingræðislega séð“. Þrátt fyrir her-
ópið nenntu aðeins rúm 60% kjós-
enda yfirleitt að mæta. Úrslit kosn-
inganna voru fyrirfram vituð. Óþarfi
að fara frá boltanum ef maður hefur
ekki mikið út á forsetann að setja. Ef
svo væri hefði maður náttúrulega
svarað kalli Moggans. 40% þjóð-
arinnar þótti ekki taka því. Forset-
inn fékk næstbestu kosningu sög-
unnar af greiddum atkvæðum.
Aðeins Vigdís Finnbogadóttir fékk
meira árið 1988, þegar hún sat í friði
fyrir óróaseggjum. Hún varð fyrst
forseti Íslands með tæp 39% at-
kvæða eftir harðan kosningaslag,
þar sem tilfinningar risu hátt og úr-
slitin sannarlega ekki að allra skapi.
En öldur lægði og Vigdís varð far-
sæll forseti. Ólafur Ragnar getur
haldið áfram sínum ferli með 85,6%
gildra atkvæða og 67,5% greiddra
atkvæða ef hann fær að vera í friði
fyrir grömum stjórnarliðum. En
kannski gengur það illa eftir það
reiðarslag, sem úrslitin hljóta að
vera fyrir ríkisstjórnina. Söngurinn:
ekki forseti allrar þjóðarinnar er
beinlínis aumur. Hvað má þá segja
um litla stjórnarflokkinn, sem hefur
fengið að ráðskast með þjóðina í ára-
tugi með minna en fimmtung at-
kvæða á bakvið sig? Svo ekki sé nú
talað um forsætisráðherratign?
„Þingræðið“ þeirra er í raun
flokkaræði. Varla geta slíkir söngv-
arar talið sig þjóna sannleikanum.
Slík fylgisaukning „vinstri“ manna
frá síðustu Alþingiskosningum hlyti
að vera þeim óbærileg. Og forseti Ís-
lands nær tign sinni og virðingu eða
ekki með verkum sínum eins og fyr-
irrennarar hans. Er ekki kominn
tími til að þroskast örlítið? Ekki
horfa sífellt ofan í hyldýpisgjárnar,
heldur lyfta andanum úr lágkúrunni.
Megi þjóðinni verða hlíft við ríkjandi
skotgrafamálafylgju, bang, bang, sí-
felldu þrætubókarskaki og nuddi,
orðhengilshætti og lævísi. Falsi.
Karp þar sem engin
önnur hugsun kemst að
en sama slagorða-
gjammið rammagrein
eftir rammagrein, rök-
leysið uppmálað,
Baugsveldistal, að
ganga erinda o.s.frv.,
engin ný hugsun, það er
fyrir neðan virðingu alls
hugsandi fólks, hvað þá
háskólamenntaðs. Rúm
65% þjóðarinnar eru nú
gerð að hálfgerðum
kommum og senditík-
um Norðurljósa. Fyll-
um nú gjárnar upp og
látum þar vaxa blóm.
Hugsum fyrir næstu
kosningar með þakk-
læti til spakra manna
áður fyrr, sem bjuggu
okkur stjórnarskrá með
þeim lýðræðislega ör-
yggisventli, að gerist
stjórnendur okkar á
einhverjum tíma of
heimaríkir (t.d. ef þeir hafa setið að
völdum lengi)), stjórnsamir, hroka-
fullir, einræðissinnaðir eða laumi inn
málefnum eða ákvörðunum, sem
þeir hafa í engu kynnt eða skrökvað
um fyrir kosningar eða mistúlka
þekktan þjóðarvilja, þá eigum við
undankomu. Við gætum líka þakkað
þá umhyggju, sem okkur er sýnd
með því að lögleiða bílbelti. Sjálfur
hef ég ekið um í hartnær hálfa öld og
ekki orðið fyrir skakkaföllum. Mér
þættu það samt aum rök fyrir því að
afnema bílbelti. Hið sama gildir vita-
skuld um málskotsréttinn. Lýðræði
er ekki formið eitt. Lýðræði er viss
hugsunarháttur, viðhorf, sem er op-
ið, breiðhuga, jákvætt; samstarf í
stað samkeppni, ásættanlegra
lausna er leitað í deilum, ekki sigri
einnar hugsunar yfir aðra eða þving-
unar. Nýjar hugsanir. Menn valta
ekki yfir „andstæðinginn“. Ekki
stríð. Stjórnvöld ekki í andstöðu við
þjóð sína. Láti hana ekki fara í taug-
arnar á sér. Viðurkenna heiðarlega,
ef eitthvað er að, t.d. að fátækt finn-
ist í landinu, en fyrtast ekki við slíkt
né kalli fátækt fólk tækifærisinna.
Þau eru vinsamleg öryrkjum, ellilíf-
eyrisþegum, sem geta ekki sjálfir
ákveðið um kjör sín eftir pöntun,
sjúklingum, menntafólki, uppal-
endum o.s.frv. Þau reyna ekki að
plata mikið. Taka lýðræðislegum úr-
slitum í friðsemd eins og reyndar
þjóðin öll verður að gera, þegar hún
t.d. situr uppi með litla flokkinn í
stjórn. Stjórnmál ættu að snúast um
annað en endalaust sjálfsupptekna
árásarhneigð. Það er svo margt ann-
að en vald, sem glatt getur hjartað.
Stöðug vöktun þess gerir menn fúla
og ólýðræðislega. Þá taka menn ör-
yggisventla lýðræðisins alltof per-
sónulega. En í haust geta allir orðið
glaðir, þegar sjálfviljug valdaskipti
munu eiga sér stað. Þegar er búið að
útvega þokkaleg eftirlaun. Útgáfa
stóru bókarinnar um landstjórnina
mun að sjálfsögðu bera upp á þenn-
an hátíðisdag. Er samt nóg gert?
Gera ætti daginn að opinberum
fánadegi. Gefa frí. Kalla til skáta.
Kannski sjómenn á pollabuxum eins
og á sjómannadaginn. Þinvellir. En
nú þori ég ekki annað en hætta. Ég
gæti farið að nefna sameiningar-
tákn …
Gjábakkaþula
Ólafur Mixa skrifar
um stjórnmál
Ólafur Mixa
’Stjórnmálættu að snúast
um annað en
endalaust sjálfs-
upptekna árás-
arhneigð. ‘
Höfundur er læknir.