Heimilistíminn - 21.11.1974, Blaðsíða 26

Gleymda landið
Heimurinn veit lítið sem ekkert um AAali,
aðeins nafnið Timbuktu.
En AAalí á sér merkilega sögu og má muna
fífil sinn fegri en nú eftir þurrkana miklu.
MALl — þurrkahrjáð, landlukt lýðveldi i
Vestur-Afriku berst nú fyrir tilveru sinni.
Áöur en þurrkurinn kom, gátu ibúar
landsins verið stoltir af þvi að framleiða
meiri fæðu, en þeir höfðu not fyrir. Það er
ekki svo litið fyrir nýlegt land i þróun, þar
sem auðvelt var að flytja út alla þá fæðu
sem ekki var borðuð heima.
Mali á sér merkilega sögu, eins og
reyndar flest hin nýsjálfstæðu riki i
Afriku. Fæstir vita margt um fortið Mali,
nema hvað flestir munu hafa heyrt nefnda
hina fornfrægu borg, Timbuktu, sem er i
suðurjaðri Sahara-eyðimerkurinnar En
einu sinni var landið eitt mesta konungs-
rlki i Vestur-Afriku um tveggja alda
skeið. Allt frá miðöldum var flutt fila-
bein, gúmmi, strútsfjarðrir, þrælar og
gull á úlfaldalestum eftir vissum leiðum
fram og aftur, til og frá Mali. A 13. öld
stækkaði Mali vesturfá bóginn og tók þá
yfir landssvæði Ghana, sem var enn eldra
konungsriki. Á 14. öld varð Timbuktu
miðstöð viðskipta með salt og gull og
þangað lágu leiðir allra i viðskiptaerind-
um, einnig Evrópumanna.
Á 15. öld réðust Songhaiar inn i landið
og hertóku það. Songhaiar eru enn mik-
ill hluti ibúa Mali. Þeir stofnuðu
höfuðborgina Jenne við Beni-ána og réðu
flestu i landinu. Konungur Marokko hafði
hug á Mali og sendi her sinn yfir Sahara
i
til að hertaka Timbuktu, sem var mjög
auðug borg. Tvö hundruð ára ógnarstjörn
með stöðugum ættbálkastyrjöldum varð
afleiðingin.
Um aldamótin 1800 hertóku Tuaregar
Timbuktu, en þeir voru herskár ætt-
bálkur, sem bjó að mestu i eyðimörkinni.
Bretar og Frakkar fengu áhuga á
Timbuktu á öldinni sem leið og 1881 tóku
Frakkar að eigna sér land meðfram
Niegerfljóti, en þegar þeir náðu til
Timbuktu, komu þeir að rústum einum.
En Frakkar reistu borgina við og undir
þeirra stjórn varð hún auðug og voldug á
nýjan leik. Það var svo árið 1893, sem
Frakkar réðust inn i landið og nefndu það
Franska Súdan. Þeir komu upp sam-
göngukerfi, og iðnaði og hefði þeim tekizt
að ljúka við gerð mikils járnbrautar-
kerfis, hefðu öll landluktu Vestur-Afriku-
rikin átt greiða leið að sjó.
En áður en sá draumur Frakka rættist,
vildu nýlendurnar fá sjálfstæði og franska
Súdan fékk sjálfstæði i áföngum, þar til
árið 1960, að það var lýst sjálfstætt
lýðveldi og nefndist Malí.
Frakkar skildu eftir litla og ófullkomna
járnbrautarleið til sjávar, en fullkomið
vatnsveitu- og áveitukerfi i norðurhluta
landsins. Aðeins áætlanir voru til um
áveitu fyrir suðurhlutann, en nú eftir
þurrkana miklu, eru þær áætlanir I náinni
athugun, þvi fimm milljón ibúar landsins
eiga allt sitt undir vatni. Þurrkarnir hafa
tekið mjög á landið og ibúa þess og þrátt
fyrir aðstoð alþjóðastofnana munu liða ár
eða áratugir, þar til allt verður þar með
eðlilegum hætti á ný.
Moskan fræga I fornu höfuöborginni Jenna. Aldagamlir veggirnir eru þaktir þornaðri
lcðju.
26