Eintak - 23.06.1994, Blaðsíða 11

ekki nægja loforð um að Alþingi
gengi frá ríkisábyrgð þegar það
kæmi saman í enda janúar heldur
heimtuðu bráðabirgðalög strax.
Samhliða þessum samningaumleit-
unum stóðu yfir viðræður við
Hekluhópinn en þær viðræður
gengu einnig fremur hægt. Síðustu
dagar desember voru ævintýralegir.
Tíminn var svo til enginn þar sem
Verslunarbankinn þurfti að hafa
sín mál klár á hádegi á gamlársdag.
Eftir stífa næturfundi í forsætiráðu-
neytinu og heima hjá Hans Krist-
jáni fóru leikar svo að hvorki ríkið
né Hekluhópurinn áttu þátt í að
leysa fjárhagsvandamál Stöðvar 2.
Þess í stað var málið leyst á elleftu
stundu þannig að hlutafé Stöðvar 2
var aukið úr 5,5 milljónum í rúm-
lega 400 miljónir, og kom nýstofn-
að Eignarhaldsfélag Verslunar-
bankans inn með 250 milljónir og
frumkvöðlarnir þrír kæmu sjálfir
með 150 milljónir. Var 250 milljóna
hluti Eignarhaldsfélagsins strax til
sölu.
Þremenningarnir voru mjög kát-
ir með þessi málalok en Hekluhóp-
urinn þóttist illa svikinn og fannst
sem hann hefði verið dreginn á
asnaeyrum. Þessir menn héldu
samt sem áður hópinn og stofnuðu
saman félag undir nafninu Áramót
sem átti síðar eftir að koma mikið
við sögu Stöðvar 2.
Atburðarásin í samningaviðræð-
unum um framtíð Stöðvar 2 í des-
ember er hér mjög einfölduð, inn í
þær blönduðust meðal annars
miklar deilur um hver raunveruleg
skuldastaða Stöðvar 2 væri, Versl-
unarbankinn sagði rúmlega 1300
milljónir en Hekluhópurinn taldi
þær að minnsta kosti 200 milljón-
um meiri, og fléttan í kringum fyr-
irhugaða sölu á landi Vatnsenda
sem þremenningarnir lögðu fram
sem tryggingu fyrir 150 milljóna
hlutafénu er of flókin til að rekja í
stuttu máli.
Fjórmenningarnir
koma til sögunnar
En hasarinn var aldeilis ekki yfir-
staðinn með samkomulagi þre-
menninganna og Verslunarbank-
ans á gamlársdag. Það næsta sem
gerðist var að Haraldur Haralds-
son í Andra, Jón Ólafsson í Skíf-
unni, Jóhann J. Ólafsson í sam-
nefndri heildsölu og Guðjón
Oddsson í Litnum, keyptu í byrj-
un janúar 150 milljónir af hlutafé
Eignarhaldsfélags Verslunarbank-
ans í Stöð 2. í framhaldi af þessu var
Þorvarður Elíasson, skólastjóri
Verzlunarskólans og varaformaður
stjórnar Eignarhaldsfélagsins, ráð-
inn sjónvarpsstjóri Stöðvar 2 frá og
með 1. ferbrúar. Þótti sá gjörningur
nokkuð einkennilegur í ljósi þess
að Þorvarður gæti átt erfitt um vik
ef hagsmunir Stöðvar 2 og Eignar-
haldsfélagsins stönguðust á. Bráða-
birgðastjórn Stöðvar 2 ákvað enn
fremur um miðjan janúar að auka
hlutaféð um 100 milljónir og festu
fjórmenningar fyrrnefndu sér þann
hlut.
Sameignarfélagið Fjölmiðlun var
stofnað í kringum 150 milljóna
króna hlutinn sem fjórmenning-
arnir keyptu fýrst en aðilar að því
voru, auk þeirra, meðal annars As-
geir Bolli Kristinsson í Sautján,
Skúli Jóhannesson í Tékkkristal,
Garðar Siggeirsson í Herragarð-
inum og Ólafur Njáll Sigurðs-
son. Jón Óttar, Hans Kristján og
Ólafur H. voru mjög ósáttir við
sölu Eignarhaldsfélagsins en stóðu
engu að síður við hlutafjárloforðið
sem þeir gáfu í samkomulaginu á
gamlársdag. Fengu þeir í lið með
sér gamla félaga Ölafs H., til dæmis
Gunnstein Skúlason í Sólningu
og Stefán Gunnarsson í Hús-
virki.
Þannig að í febrúar 1990 var stað-
an orðin sú að nýju hluthafarnir
áttu 250 milljónir, frumkvöðlarnir
155 milljónir og Eignarhaldsfélag
JÓN ÓTTAR
RAGNARSSON
Menrt sem þekkja til fæðingar
Stöðvar 2 eru allir sammála um
að hana megi fyrst og síðast
þakka Jóni Öttari, frumkvæði
hans og krafti, og þeim hæfi-
leika að geta sannfært aðila
heima og erlendis um að þetta
væri mögulegt.
HARALDUR HARALDS-
SON
einn fjórmenninganna svoköll-
uðu sem keyptu fyrstir kaup-
sýslumanna stóran hlut fStöð
2. Það gerðist skömmu eftir
áramót 1990.
JÓN SIGURÐSSON
Fjármálstjóri Stöðvar 2 um tíma.
Einn þáttur aðhaldsaðgerðanna
sem hann ákvað þegar hann
kom til starfa á Stöð 2 var að
ekki mætti ákveða nein útgjöld
án þess að hann legði blessun
sína yfir þau, hversu smávægi-
leg sem þau væru. Honum gekk
hins vegar illa að hafa taumhald
á ákafa frumkvöðlanna við dýra
dagskrárgerð.
HANS KRISTJÁN
ÁRNASON
og Jón Óttar lögðu upp með
fimm milljónir í hlutafé þegar
Stöð 2 var stofnuð, og þar af
höfðu aðeins þrjár verið borg-
aðar.
JÓN ÓLAFSSON
Það var í upphafi árs 1992 sem
aftur tók að krauma hressilega í
kringum Stöð 2. Sumum hlut-
höfum þóttu umsvifJóns Ólafs-
sonar innan fyrirtækisins vera
orðin fullmikil.
ÓLAFUR H. JÓNSSON
frumkvöðull Stöðvar 2 ásamt
Hans Kristjáni og Jóni Óttari.
Þeir voru hugmyndasmiðirnir á
bak við dæmið en Ólafur var
peningamaðurinn.
INGIMUNDUR
SIGFÚSSON
forystumaður Áramótahópsins
svokallaða sem taldi sig illa
svikinn í umræðum um kaup á
Stöð 2 í árslok 1989. Áramóta-
hópurinn keypti árið 1992 100
milljóna króna hlut Eignarhalds-
félags Verslunarbankans í Stöð-
inni og myndaði nýjan meiri-
hluta í fyrirtækinu.
JÓN SIGURÐSSON
Stöðvar 2 mönnum tókst að
vekja ótta ráðherra í ríkisstjórn
Steingríms Hermannssonar um
að menn af hægri vængnum
væru íþann mund að læsa
klónum í Stöðina. Jón Sigurðs-
son, þáverandi viðskiptaráð-
herra, beitti sér fyrir þvíað Jóni
Óttari og félögum yrðu útveguð
ríkisábyrgðir á lán.
SIGURJÓN
SIGHVATSSON
keypti sjö prósenta hlut í ís-
lenska útvarpsfélaginu í kjölfar
hatrammrar baráttu um völd í
fyrirtækinu 1992. Rúmlega tvö-
faldaði hlut sinn í vor og mynd-
aði nýjan meirihluta í félaginu.
réttan. Bæði var athugað að fá
kaupverðið lækkað sem og hrein-
lega að rifta hlutafjárkaupsamning-
um. Stöðvar 2 menn fengu því
framgengt í mars að Eignarhaldsfé-
lagið tókst á hendur sjálfsskuldar-
ábyrgð á 90 milljóna skuld Stöðvar-
innar við íslandsbanka.
Þessi slagur var svo harðskeyttur
að alger trúnaðarbrestur varð milli
hinna nýju eigenda Stöðvar 2 og
Gísla V. Einarssonar, formanns
Eignarhaldsfélags Verslunarbank-
ans. I framhaldi af þessu var gerð
atlaga að Gísla á stjórnarkjöri Eign-
arhaldsfélagsins í endaðan apríl og
Haraldur Haraldsson kosinn for-
maður þess.
Það sést best hvað þessi mál voru
ótrúlega snúin og flækt, og hve
þröngur hópur stóð að sölu Eignar-
haldsfélagsins á hlutabréfunum í
Stöð 2, að Þorvarður Elíasson, sjón-
varpsstjóri Stöðvar 2, var varafor-
maður Eignarhaldsfélagsins þegar
salan átti sér stað og að Haraldur
Haraldsson varð formaður Eignar-
haldsfélagsins sem hann var sjálfur
í grimmilegri baráttu við. Það lýsir
kannski best ástandinu að Jóhann J.
Ólafsson sagði í samtali við Morg-
unblaðið 11. júlí 1990 að samkomu-
lag hinna nýju eigenda Stöðvar 2 og
Eignarhaldsfélagsins og íslands-
banka væri „með eindæmum stirt“,
og þá var Haraldur þar enn for-
maður.
lonkoma
Aramótahópsins
Eins og áður hefur verið sagt frá
var á árinu 1989 farið að huga að
stofnun annarrar einkarekinnar
sjónvarpsstöðvar. Voru þetta mest
aðilar innan auglýsingabransans og
kvikmyndagerðarmenn, sem voru
óhressir með sukkið í kringum
auglýsingasamninga Stöðvar 2 og
undirboð Islenska myndversins við
gerð sjónvarpsauglýsinga. Tóku
eir sig saman og stofnuðu Sýn hf..
september fékk Sýn úthlutað sjón-
varpsleyft og sjónvarpsrás á VHF
tíðnisviði. Höfðu menn engar vöfl-
ur á, festu kaup á dýrum tækjum og
stefndu ótrauðir á að ráðast í sjón-
varpsútsendingar um helgar og
leggja áherslu á ódýrt erlent afþrey-
ingarefni. 1 febrúar 1990 voru út-
sendingar ekki enn hafnar og Sýn-
armenn vantað fjármagn inn í
dæmið og fóru á fjörurnar við Ára-
mótahópinn sem þóttist hafa verið
illa hlunnfarinn í samningaviðræð-
um um kaup á hlut í Stöð 2. Ingi-
mundur Sigfússon og Sigurður
Gísli Pálmason svöruðu ekki kalli
Sýnarmanna en það gerðu aftur á
móti Árni Samúelsson, Lýður Frið-
jónsson og Þorgeir Baldursson. Þeir
komu inn í Sýn á sama tima og
Sveinn R. Eyjólfsson í Frjálsri
fjölmiðlun og Jónas Krisfjáns-
son, ritstjóri DV.
Sýn náði til sín lykilmönnum ffá
Stöð 2 og sýningarétti á vinsælum
sjónvarpsþáttum sem áður höfðu
verið sýndir á Stöðinni. Og skyndi-
lega var Sýn orðin veruleg ógnun
við Stöð 2 sem mátti ekki við mild-
um hremmingum. Það reyndi þó
aldrei á samkeppnina milli þessara
stöðva því um vorið keyptu for-
ráðamenn Stöðvar 2 meirihluta í
Sýn. Til að byrja með voru hug-
myndir uppi um að senda út á
tveimur rásum og átti önnur að
vera lögð undir ýmislegt léttmeti en
hin menningarlegri með áherslu á
fréttir, innlenda dagskrárgerð og
íþróttir. Til stóð að stærstu hluthaf-
ar Sýn fengju greitt með hlutabréf-
um í Stöð 2 en á endanum var sam-
ið um að greiðslan yrði í formi aug-
lýsingasamninga upp á tugi millj-
óna króna.
Fjandinn verður laus
Snemma komu upp nokkrar
væringar innán hópsins sem mynd-
aði Fjölmiðlun sf.. Fjórmenningarir
voru þar í öruggum meirihluta og
undu ýmsir minni aðilar hópsins
hag sínum illa. Fór sérstaldega í
taugarnar á mönnum Jdásúla stofn-
samningsins Fjölmiðlunar um að
meirihlutinn gæti ráðstafað at-
kvæðum alls hópsins.
Árin 1990 og 1991 liðu án stór-
árekstra og stórtíðinda nema hvað
deilurnar við Eignarhaldsfélag
Verslunarbanka héldu áfram og
Þorvarður Elíasson sneri aftur í stól
skólastjóra Verzlunarskólans og
Páll Magnússon tók við starfi hans.
Það var síðan í upphafi árs 1992 sem
aftur tók að kxauma hressilega í
kringum Stöð 2. Sumurn hluthöf-
um þóttu umsvif Jón Ólafssonar
innan fyrirtækisins vera orðin full-
mikil og óánægja minnihluta Fjöl-
miðlunar sf. fór stigvaxandi. Og á
Verslunarbankans 100 milljónir.
Eins og sést á þessum tölum gat
hlutur Eignarhaldsfélagsins haft úr-
slitaáhrif á valdajafnvægið innan
Stöðvar 2. En þegar Eignarhaldsfé-
lagið seldi fjórmenningunum 150
milljóna króna hlutinn hafði verið
gert samkomulag um gagnkvæman
14 daga forkaupsrétt á hlutabréfun-
um og að staðið yrði sameiginlega
að tilnefningu í stjórn Stöðvar 2 við
stjórnarkjör á hluthafafundi. Hafði
samningurinn gildistíma til 1. maí
1992. Stjórnin var kjörin 20. janúar
og hana skipuðu: Jóhann J. Ólafs-
son, sem var stjórnarformaður,
Haraldur Haraldsson, Jón Ólafs-
son, Orri Vigfússon, sem fulltrúi
Eignarhaldsfélagsins, ög Ólafur H.
Jónsson sem fulltrúi fyrri eigenda.
Slagurinn við Eignar-
haldsfélag Verslunar-
bankans
Fljótlega kom í ljós að bankaráð
Verslunarbankans hafði vanmetið
skuldir Stöðvar 2 svo skeikaði um
200 milljónum og tæplega 160
milljóna króna tap var á rekstri
Stöðvarinnar árið 1989 en sam-
kvæmt upplýsingum Verslunar-
bankans átti reksturinn að standa á
núlli. Þetta kollvarpaði þeim for-
sendum sem nýir hluthafar í Stöð 2
höfðu lagt til grundvallar hluta-
bréfakaupunum og upphófst nú
harðvítug barátta þeirra við Eignar-
haldsfélagið til þess að fá hlut sinn
aðalfundi félagsins í apríl má segja
að fjórmenningarnir sem mynduðu
meirihluta Fjölmiðlunar verði und-
ir í stjórnarkjöri en hin fylking Fjöl-
miðlunar, með Bolla Kristinsson,
Jóhann Óla Guðmundsson og
Skúla Jóhannesson fremsta í flokki,
styrkti verulega stöðu sína. Það
tókst þeim með því að hafa samráð
við aðra helstu hluthafahópa í
stjórnarkjörinu.
í lok júní kom svo sprengjan.
Áramót hf., hópur Ingimundar Sig-
fússonar, Vífilfells, Hagkaups, Árna
Samúelssonar í Bíóhöllinni og Þor-
geirs Baldurssonar í Odda, keypti
100 milljóna hlutafé Eignarhaldsfé-
lagsins í Stöð 2. Á sama tíma rann
út samstarfssamningur Fjölmiðl-
unarhópsins og gátu því menn inn-
an hans ráðstafað hlutafé sínu að
eigin vilja og var þá þegar ljóst að
minnihlutinn færi í samstarf með
Áramótahópnum.
Staðan innan íslenska útvarpsfé-
lagsins (nafnið sem félagið hlaut
eftir sameiningu Stöðvar 2 og
Bylgjunnar undir einn hatt) skipt-
ust þá þannig að fjórmenningarnir
réðu yfir 200 milljónum, Áramóta-
hópurinn yfir 100 milljónum,
minnihluti Fjölmiðlunar hf. var
með 50 milljónir og aðrir hluthafar
100 milljónir en 50 milljóna hlutafé
var enn óselt í félaginu. Fjórmenn-
ingarnir réðu sem sagt yfir 200
milljónum en hin biokkin yfir 250
milljónum. Upp úr þessu varð
fjandinn laus. Fjórmenningarnir
reyndu að verja meirihluta sinn
með því að selja þriðja aðila öll
hlutabréf Fjölmiðlunar sf., Útherja
hf. og olli sá gjörningur gríðarlegri
reiði minnihluta Fjölmiðlunar, töl-
uðu menn um þjófnað og umboðs-
svik og svo fór að kaupin gengu til
baka.
Það er á þessum tímapunkti sem
Sigurjón Sighvatsson kom inn i
íslenska útvarpsfélagið með kaup-
um á 7 prósenta hlutafjár í félaginu
að nafnvirði 38 milljónir króna. I
framhaldi af því var ný stjórn kjör-
in og Haraldur Haraldsson, Jón Ól-
afsson, Jóhann J. Ólafsson og Guð-
jón Oddsson lentu í minnihluta.
Sigurjóns þáttur
Sighvatssonar
Flestum ætti að vera kunnugt um
næstu stórtíðindi af Stöð 2 sem
gerðust núna í vor, Sigurjón Sig-
hvatsson jók mjög hlut sinn í félag-
inu og tók upp samstarf við íjór-
menningana títtnefndu. Þetta fór
vægast sagt illa í fráfarandi meiri-
hluta sem brást við með umdeildri
sölu á eignarhluta íslenska útvarps-
félagsins á Sýn. Það skondna í sam-
bandi við það mál er að aðalrök-
semd minnihlutans í Fjölmiðlun
1992, þegar meirihlutinn seldi Út-
herja öll hlutabréf Fjölmiðlunar,
var sú að salan bryti gegn 249 gr.
hegningarlaganna sem hljóðar svo:
Ef tnaður semfengið hefur aðstöðu
til þess að gera eitthvað, sem ann-
ar maður verður bundinn við, eða
hefur fjárreiður fyrir aðm á hendi,
misnotar þessa aðstöðu sína, þá
varðar það fangelsi allt að 2 árum,
og má þyngja refsinguna, ef mjög
tniklar sakir eru, í allt að sex ára
fangelsi.
En þetta er einmitt sú lagagrein
sent hinn nýi meirihluti heldur
fram að meirihlutinn hafi brotið
gegn, bæði með sölunni á Sýn og
starfslokasamningnum við Pál
Magnússon. Þau mál eru langt frá
því til lykta leidd, en á hluthafa-
fundi sem boðaður hefur verið 2.
júlí mun hinn nýi meirihluti óska
eftir heimild til þess að fara í skaða-
bóta- og sakamál við fráfarandi
meirihluta.
íslenska þjóðin fylgist með af
ákafa og hún á örugglega eftir að
standa á öndinni yfir tilfæringum
manna kringum Stöð 2, langt fram
á næstu öld. O
FJMMTUDAGÚR 23. JÚNÍ 1994
11