Morgunblaðið - 17.03.2005, Síða 52

52 FIMMTUDAGUR 17. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Besta mynd ársins
Besti Leikstjóri - Clint Eastwood
Besta Leikkona - Hillary Swank
Besti Leikari í aukahlutverki - Morgan Freeman
Kvikmyndir.isDV
H.J. Mbl.
Tilnefnd til 3
Óskarsverðlauna
Óperudraugurinn
Heimsins stærsti
söngleikur birtist
nú á hvíta tjaldinu
í fyrsta sinn!
Mynd eftir Joel
Schumacher.Byggt á söngleik
Andrew Lloyd Webber.
Með Íslandsvininum, Gerard Butler
(Bjólfskviða), Emmy Rossum (Mystic River) ,
Miranda Richardson og Minnie Driver
Með tónlist eftir Sigur Rós!
Bráðfyndin gamanmynd frá Wes
Anderson, framleiðenda Royal
Tenenbaums með Bill Murray, Owen
Wilson, Cate Blanchett og Anjelicu
Huston í aðalhlutverkum.
i
, l i l
ill ,
il , l j li
í l l .
LIFE AQUATIC KL. 5.30-8-10.30. B.I. 12
PHANTHOM OF THE OPERA KL. 9 B.I. 10.
LES CHORISTES (KÓRINN) KL. 6-8.
MILLION DOLLAR BABY (4 Óskarsv.) KL. 5.30-8-10.30. B.I. 14.
THE AVIATOR (5 Óskarsv.) KL. 10. B.I. 12
RAY (2 Óskarsv.) KL. 6 B.I. 12
Bráðfyndin gamanmynd frá Wes Anderson, framleiðenda Royal
Tenenbaums með Bill Murray, Owen Wilson, Cate Blanchett og
Anjelicu Huston í aðalhlutverkum.
r fy i y fr r , fr l i y l
il rr y, il , t l tt
j li t í l l tv r .
Með tónlist eftir Sigur Rós!
Flott
(HOPE
með D
Byggð
hinum
Sa
l tt
(

y
i

M.M. Kvikmyndir.com

Ó.H.T. RÁS 2
in a new comedy by
Wes ANDERSON
Leikstjórinn Dagur Kári Pét-ursson hefur þegar vakiðmikla athygli fyrir fyrstumynd sína í fullri lengd,
verðlaunamyndina Nóa albínóa.
Hann hefur dvalið langdvölum í Dan-
mörku og er næsta mynd hans,
Voksne mennesker, á dönsku, eins
og nafnið gefur til kynna.
Dagur Kári hefur verið búsettur
hérlendis frá því í ágúst. „Ég var bú-
inn að vera búsettur í Danmörku í
níu ár. Undanfarin ár hefur þetta
reyndar verið mikið flakk á milli Ís-
lands og Danmerkur. Ég var kominn
með nóg af því og er sáttur og glaður
með að vera fluttur heim.“
Voksne mennesker er „á loka-
sprettinum í frágangi. Hún er full-
klippt og hljóðsett,“ segir þessi hæg-
láti leikstjóri en myndin verður
frumsýnd 13. maí næstkomandi í
Danmörku. Svo gæti farið að hún
yrði frumsýnd samtímis hér en einn-
ig að hún bíði haustsins.
„Mig langaði að gera allt öfugt við
Nóa. Ég ætlaði að gera allt sem í
mínu valdi stæði til að endurtaka mig
ekki. Nói gerist um vetur en Voksne
mennesker um sumar. Í Nóa var lítið
sagt en í þessari er mikill díalógur.
Þetta er eins gjörólík mynd og hugs-
ast getur,“ segir hann en Nói albínói
fjallaði um lífið í einangruðu þorpi og
var aðalsöguhetjan leikin af Tómasi
Lemarquis.
„Nói var talsvert þung í vöfum,
gerð um hávetur á ákaflega norð-
lægum slóðum. Svo var þetta mín
fyrsta mynd, þannig að ég var búinn
að vera nánast allt lífið að undirbúa
mig fyrir hana,“ segir Dagur Kári,
sem varð þrítugur á árinu sem Nói
albínói var frumsýnd, árið 2003.
Aðstæðurnar voru aðrar með
næstu mynd. „Þegar maður gerir
mynd númer tvö þarf að byrja frá
núlli. Maður er laus við allan farang-
urinn sem fylgir fyrstu mynd og þarf
að byggja allt frá grunni. Þessu
fylgir ákveðin óttablandin frels-
istilfinning og ég fann mjög sterkt að
mig langaði að gera eitthvað allt ann-
að,“ segir Dagur Kári, sem hefur
greinilega ákveðna listræna sýn og
tekst vel að útskýra hana.
Vinnur í brotum
Hann skrifaði handritið með
dönskum vini sínum sem heitir Rune
Schjøtt, sem er menntaður í hand-
ritaskrifum úr sama kvikmyndaskóla
og hann (Den Danske Filmskole) en
þó ekki á sama tíma.
„Þetta var líka í fyrsta skipti sem
ég prófa að skrifa með öðrum,“ segir
Dagur Kári og bætir við að það sé
ólíkt því að starfa einn. „Ég gerði það
í þeirri barnslegu trú að maður gæti
stytt sér leið og látið aðra vinna fyrir
sig. En það er jafnvel enn meiri vinna
að skrifa með öðrum, bara á annan
hátt. Það tók eiginlega allt handrits-
ferlið að finna út hvernig við ættum að
vinna saman,“ segir hann en þeir
unnu þannig að þeir skiptust á að
skrifa.
„Sú aðferð sem við beittum gekk í
grófum dráttum út á að forðast í
lengstu lög að finna uppá sögu. Við
byrjuðum á því að safna saman hug-
myndum, stórum og smáum, inná
sameiginlegan reikning. Svo köst-
uðum við þessum hugmyndum á milli
okkar; hans hugmyndir fæddu af sér
nýjar hugmyndir hjá mér og öfugt.
Smám saman fæddust sögupersónur
sem að lokum uxu inní einhvers konar
sögu. Við unnum með hugmyndirnar
útfrá því sem okkur fannst skemmti-
legt og langaði til að sjá á tjaldinu,“
segir Dagur Kári en þessi handrits-
aðferð hefur reynst honum vel.
„Ég fæ aldrei hugmynd að sögum,
ég hugsa alltaf í brotum. Í stað þess
að líta á það sem vandamál hef ég
gert það að minni aðferð; að hafa
ekki áhyggjur af sögunni heldur láta
brotin vinna fyrir mig. Ef ég fer að
hugsa um heildina of snemma þá fer
allt í baklás og ég sé ekkert nema
vandamál og örðugleika.“
Samfélagið og snertipunktar
En um hvað er sagan? „Fyrir vikið
er eiginlega ómögulegt fyrir mig að
segja hvað þessi mynd fjallar um!
Hún fjallar ekki um neitt eitt ákveð-
ið, hún fjallar um allt mögulegt og er
brotakennd. Sagan sjálf er hálfgert
aukaatriði. Aðalatriðið eru fyrst og
fremst persónur og aðstæður. Ég get
ekki með nokkrum hætti sagt hvað
myndin fjallar um,“ segir hann en
eftir því sem við tölum lengur saman
er hægt að púsla saman brotunum og
átta sig á sögunni.
Aðalpersónur myndarinnar eru
fjórar. Daniel (Jakob Cedergren) er
graffítilistamaður, sem lifir „mjög
óábyrgu lífi. Það eru engir snerti-
punktar milli hans og samfélagsins.
Hann hefur búið til sitt eigið kerfi
sem er gersamlega á skjön við sam-
félagið. Hann lætur löngun stjórna
öllum sínum gerðum.“
Morfar (Nicolas Bro) er vinur
Daniels. „Hann lætur alltaf lög og
reglu stjórna hegðun sinni, þeir eru
andstæður. Hann gerir aldrei það
sem hann langar til heldur það sem
væri réttast að gera.“
Þessar tilfinningar þekkja margir
og hefur Dagur Kári upplifað þessar
andstæður í kringum sig. „Ég þekki
fólk sem gerir alltaf bara það sem
það langar til að gera. Í fljótu bragði
er freistandi að flokka það sem
ábyrgðarleysi. En hitt er alveg jafn
mikið ábyrgðarleysi, að gera það
sem skyldan segir manni að gera. Þá
útilokar maður löngunina. Þeir sem
eru „ábyrgðarlausir“ eru alltaf að
taka ábyrgð á eigin löngun.“
Aðalkvenhlutverkið leikur Tilly
Scott Pedersen en persóna hennar í
myndinni heitir Franc. Fjórða sögu-
hetjan er svo dómari, sem Morten
Suurballe leikur. „Daniel er þessi
ábyrgðarlausi ungi maður en í lok
myndar neyðist hann til að taka í
spaðann í samfélaginu. Dómarinn er
mjög ábyrgðarfullur og í nánum
tengslum við samfélagið. En í lok
myndar velur hann að kúpla sig út úr
samfélaginu,“ segir Dagur Kári um
hvernig persónurnar kallast á.
Myndin var tekin upp í höfuðborg
Danaveldis. „Hún var tekin útum allt
í Kaupmannahöfn. Það eru eiginlega
engar tvær senur sem gerast á sama
stað í þessari mynd, það er nýr töku-
staður fyrir hverja senu. Þetta er
líka andstætt við Nóa, þar sem allt
gekk útá rútínu og endurtekningar,
fara á sömu staðina, fornbókasöluna,
heim, bensínstöðina og skólann.“
Hann upplýsir að talsvert um-
stang hafi fylgt því að vera með
svona marga tökustaði. „Ég ætla
aldrei að gera þetta aftur. En þetta
var eitthvað sem maður varð að
prófa. Tökustaðirnir eru yfir hundr-
að í myndinni. Það er alltof mikið,“
segir hann en myndin var tekin upp á
35 dögum.
Hann segir að dogma hafi sýnt
fram á að hægt væri að gera myndir
fyrir lítinn pening á stuttum tíma.
„Það er orðið viðmið og það er mjög
slæmt.“
Stuttur tími krefst þess að hver
sena sé vel skipulögð en þó má ekki
ganga of langt í þeim efnum. „Við
vildum koma ferskir að hverri senu
og ekki negla niður hvernig við ætl-
uðum að taka hana. Þetta er sam-
bland af því að vera vel undirbúinn
en vera samt opinn fyrir hinu óvænta
og geta tekið það inn í stað og stund.“
Dagur Kári hefur auga fyrir hinu
óvænta og ræktar það með sér.
„Helsta kúnstin við að leikstýra er að
geta tekið hið óvænta inn í senurnar.
Tíminn er svo naumt skammtaður og
pressan er svo mikil að um leið og
eitthvað fer öðruvísi en búist var við,
eru fyrstu viðbrögðin panik. En það
sem í fljótu bragði virðist vera
vandamál eða hindrun, getur reynst
guðsgjöf ef maður horfir á það frá
öðrum vinkli. Ég myndi segja að
þetta væri helsti mælikvarðinn á
gæði leikstjórnar; hversu flinkur við-
komandi er að búa til gjafir úr vanda-
málum,“ segir hann og ætti í þessu
samhengi ekki að koma á óvart að
hann hreppti Íslensku bjartsýnis-
verðlaunin fyrir árið 2004.
Slowblow semur tónlistina
Dagur Kári er líka tónlistarmaður
og skipar dúettinn Slowblow ásamt
Orra Jónssyni. Slowblow samdi tón-
listina í Nóa albínóa og líka í Voksne
mennesker. Leikstjóranum finnst
gott að geta skipt um hlutverk.
„Ástæða þess að ég valdi kvikmynda-
gerð var að ég gat haldið tengslum
við mitt helsta áhugamál, tónlistina.“
Hann segir tónlistina fylgja mynd-
inni. „Myndin byrjar sem algjör
grínmynd en verður smátt og smátt
alvarlegri. Tónlistin fylgir þessari
þróun, er eins og í Bleika Pardusnum
í byrjun en verður alvarlegri undir
lokin.“
Aðalframleiðandi Voksne menn-
esker er Nimbus Film í Danmörku
en Íslendingar koma líka að gerð
hennar. Framleiðendur Nóa albínóa,
Zik Zak-kvikmyndir, eru meðfram-
leiðendur og myndin er styrkt bæði
af Kvikmyndamiðstöð Íslands og
danska kvikmyndasjóðnum. Eft-
irvinnslan fer einnig að einhverju
leyti fram hér. „Við byrjuðum klippi-
vinnuna í Danmörku en þegar ég
flutti heim fylgdi klippið með. Tón-
listin er tekin upp á Íslandi og mynd-
in var líka að mestu leyti hljóðunnin
hér,“ segir hann en Dagur Kári
klippir myndina með góðum vini sín-
um, sem heitir Daniel Dencik en þeir
klipptu líka Nóa albínóa saman.
Góðhjartaður á ensku
Dagur Kári er farinn að huga að
næsta verkefni, einnig í samvinnu við
Zik Zak, sem ber nafnið The Good
Heart. Hann skrifaði handritið en
myndin er á frumstigi fjármögnunar.
„Það er verið að byrja að fjármagna
hana og þreifa fyrir sér með leik-
araval.“ Myndin átti upphaflega að
vera önnur mynd Dags Kára en það
atvikaðist svo að danska myndin
kemur þarna inn á milli.
The Good Heart gerist í fjöl-
þjóðlegri stórborg, „með neðanjarð-
arlestarkerfi og mörg þjóðerni og
gæti þar af leiðandi gerst hvar sem
er. Steríótýpan fyrir fjölþjóða-
stórborg er New York og ég held við
reynum að láta líta út fyrir að hún
gerist þar, þó það sé dýrt,“ segir
Kvikmyndir | Næsta mynd Dags Kára Péturssonar heitir Voksne mennesker og er á dönsku
Allt stefnir í að fyrstu þrjár kvikmyndir leik-
stjórans Dags Kára Péturssonar verði á þrem-
ur mismunandi tungumálum. Inga Rún
Sigurðardóttir ræddi við hann á móðurmálinu.
Morgunblaðið/ÞÖK
Dagur Kári kýs í myndum sínum að búa til sögusvið, sem er ekki tekið
beint úr raunveruleikanum heldur er aðeins til hliðar við raunveruleikann.
Góðkynja kæruleysi