Morgunblaðið - 20.03.2005, Síða 36

36 SUNNUDAGUR 20. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Saga af tveimur fjölskyldum
Á góðviðrisdegi í ágúst halda tvær
fjögurra manna fjölskyldur til Þing-
valla til að njóta sumarsins, útivistar
og náttúrgæða í þjóð-
garði allra landsmanna,
hvor á sínum bíl. Þær
hafa meðferðis fót-
bolta, frissbí, golfkylfur
og önnur leiktæki.
Önnur fjölskyldan hef-
ur meðferðis körfur og
dalla fyrir ber og
sveppi, og í nesti hefur
hún kjöt, kartöflur og
grillkol, ásamt tilheyr-
andi búnaði til mat-
reiðslunnar, en hin hef-
ur smurt nesti til
dagsins, kakó og kaffi á
hitabrúsa, og er með fjórar veiði-
stangir í skottinu.
Þegar á Þingvöll er komið dreifir
fyrri fjölskyldan sér um hraunið og
fyllir dalla sína af berjum og svepp-
um. Þegar líður á daginn finnur hún
sér grillstæði og gengur frá ruslinu í
sorptunnum á svæðinu. Þá er brugð-
ið á leik með börnunum á sléttum
völlunum og haldið heim þegar sól
fer að lækka á lofti.
Hin fjölskyldan byrjar á að kaupa
sér veiðileyfi í Þjónustumiðstöðinni.
Fyrir það greiðir hún þrjú þúsund
krónur, ef svo fer sem horfir, þ.e.
veiðileyfi fyrir tvo fullorðna en frítt
fyrir börnin. Fyrir þetta fé fær hún
að dvelja við vatnið yfir daginn með
veiðistöng og njóta útivistar eins og
hinir við leik og nesti. Ef heppnin er
með veiðist ein bleikja eða tvær, en
miklu líklegra er að ánægjan í dags-
lok verði af sama toga og hinna, að
hafa fengið að njóta útivistar í stór-
brotinni náttúru í góðu veðri og
maula nestið sitt saman. Fjórar slík-
ar ferðir á Þingvöll í sumar munu
kosta fjölskylduna tólf þúsund krón-
ur.
Nú er spurt: Af hverju þarf veiði-
fjölskyldan að greiða fyrir að njóta
útivistar í þjóðgarðinum en ekki hin?
Eru veiðimenn að nýta sér einhver
landsgæði umfram aðra, sem ástæða
er til að verðleggja?
Landsgæði metin til fjár
Gjaldtaka fyrir veiði-
leyfi í þjóðgarðinum er
afar hæpin. Þjóðgarð-
urinn er í opinberri
eigu svo þjóðin öll á að
eiga þar rétt til útivist-
ar, annað hvort án end-
urgjalds eða þá með því
að allir greiði eitthvert
gjald í samræmi við
notkun þeirra á þeim
náttúrugæðum, mann-
virkjum og þjónustu
sem fyrir eru.
Til þessa meta gjald-
töku fyrir afnot af landi
þarf að spyrja þriggja spurninga.
Fyrst tvær:
1. Fela afnot í sér fjárhagslegan
ávinning? Er líklegt að stang-
veiðimaður við Þingvallavatn hafi
tekjur af veiðskap sínum, eða má
ætla að veiði hans sé til umtalsverðra
búdrýginda?
2. Fela afnot í sér skerðingu á af-
notum annarra landeiganda? Svo
mundi til dæmis vera ef Reykvík-
ingur vildi heyja tún Þingvallabænda
fyrir hross sín, en gera silungsveiðar
það?
Svarið við báðum þessum spurn-
ingum er „nei“. Silungsveiðar á stöng
eru í engu frábrugðnar þeirri iðju
borgarbúa að ganga á fjöll, tína ber
eða sveppi, þær eru fyrst og fremst
útivist og ánægja fyrir fjölskylduna,
en ekki hluti af lífsbjörg fólks eða
tekjuöflun. Veiðin er í raun auka-
atriði, og sjaldgæft er að fjölskyldur
á bökkum vatnsins hafi veitt nóg í
kvöldmatinn eftir daginn. Silungs-
veiðar á stöng á bökkum Þingvalla-
vatns eru svo smáar í sniðum í hlut-
falli við stærð vatnsins og lífríki að
jafnvel þótt öll þjóðin raðaði sér
hringinn í kringum vatnið, og stæði
þar allt sumarið með stöng, mundi
það ekki hafa umtalsverð áhrif á
fiskistofna í vatninu. Þær munu því
ekki skerða þær tekjur sem landeig-
endur hafa af netaveiðum.
Þriðja spurningin er:
3. Fela afnot í sér kostnað fyrir
landeiganda eða nýtingu á fjárfest-
ingum hans?
Í dæminu af fjölskyldunum tveim-
ur er ljóst að þær nýta sér báðar
mannvirki og þjónustu í þjóðgarð-
inum: Þær nýta sér vegi, bílastæði,
göngustíga og grasflatir, sem halda
þarf við, og hafa skilið eftir sig rusl
sem lendir á starfsmönnum að fjar-
lægja. Sú fjölskylda sem kastar öngli
út í vatnið part úr degi nýtir sér ekki
neina manngerða aðstöðu umfram
hina, náttúran sér um viðhald á veið-
inni.
Bæjarbúar veiða ekki á stöng í at-
vinnu- eða gróðaskyni. Nú á dögum
verður að meta aðgang bæjarbúa að
veiði, berjum eða sveppum, á sama
hátt og aðgang að ósnortinni náttúru,
hreinu lofti, fögru útsýni eða fallegri
gönguleið. Sá siður að sjálfsagt sé að
hafa stórfé af fólki með veiðistöng í
hendi (en ekki göngustaf, berjafötu
eða grillkolapoka) á rætur sínar í
þeirri fortíð þegar fiskveiðar voru
spurning um sjálfa lífsbjörgina, og
því til nokkurs að vinna að hafa að-
gang að veiðislóð. Nú á dögum er
veiðigjald fyrir stangveiði í vötnum,
og í þjóðgörðum sérstaklega, ekkert
annað en skattur á eina tegund úti-
vistar.
Tekjuöflun þjóðgarðsins
Þjóðin hlýtur að spyrja sig hvaða
nauðsyn reki Þingvallanefnd til að
skattleggja veiðimenn umfram aðra
sem njóta vilja útivistar í þjóðgarð-
inum. Er veiðigjaldið ef til vill nauð-
synlegur hluti af tekjuöflun þjóð-
garðsins?
Ef fé skortir til að reka þjóðgarð-
inn eru ýmsar leiðir til. Erlendis, t.d.
á Bretlandseyjum, er alsiða að láta
gesti borga í stöðumæla á vinsælum
útivistarsvæðum. Eftirlit með slíkri
innheimtu er mun einfaldara en að
líta eftir veiðileyfum. Þjóðgarðurinn
væri fljótur að ná sömu tekjum, eða
miklu meiri, með því einu að leggja
vægt gjald á hvern bíl sem lagt er í
landi þjóðgarðsins, og það þætti öll-
um sanngjarnt.
Skattlagning útivistar
á Þingvöllum
Baldur Sigurðsson fjallar um
útivist og tekjur af veiðum ’Þjóðin hlýtur að spyrjasig hvaða nauðsyn reki
Þingvallanefnd til að
skattleggja veiðimenn
umfram aðra sem njóta
vilja útivistar í þjóð-
garðinum.‘
Baldur Sigurðsson
Höfundur er ármaður og
áhugamaður um útivist.
Fyrir flottar konur
Bankastræti 11 • sími 551 3930
Suðurlandsbraut 4a • 108 Rvk. • Fax 533 4811 • midborg@midborg.is
533 4800
Björn Þorri hdl., lögg. fastsali, Karl Georg hrl., lögg. fastsali.
La gavegur 182 • 105 Rvík • Fax 53 481 • i r idborg.is
Fannafold 140
Opið hús frá kl. 14-16
212,8 fm fallegt og mjög bjart einbýli
á tveimur hæðum á góðum stað í
Foldahverfinu. Húsið skiptist í for-
stofu, þvottahús, snyrtilegt eldhús
með nýjum tækjum og góðum borð-
krók, parketlagðar stofur, sólstofa í
suður, tvö baðherbergi, sjónvarps-
hol, fjögur svefnherbergi og bílskúr.
Fallegur garður í suður og á efri hæð
eru stórar svalir í suður. Hiti í flísa-
lögðu bílaplani. 5477. V. 41,9 m.
Jón, sími 693 7522,
sýnir frá kl. 14-16 í dag.
Sverrir Kristinsson, löggiltur fasteignasali
FLÓKAGATA - TVENNAR
SVALIR 3ja-4ra herb. glæsileg rishæð
sem er með tvennum svölum og fallegu út-
sýni. Íbúðin hefur nær öll verið standsett.
Íbúðin skiptist í tvær samliggjandi stofur, 2
herbergi, þvottahús/geymslu. V. 20,9 m.
4804
SEILUGRANDI - LAUS
STRAX Vorum að fá í sölu mjög fallega
51 fm endaíbúð á jarðhæð í litlu fjölbýli.
Íbúðin er mjög vel meðfarin. Úr stofu er
gengið út á verönd til suðvesturs. Blokkin
var viðgerð og máluð sumarið 2004. Íbúðin
er laus strax. V. 12,9 m. 4814
HJARÐARHAGI - M. GLÆSI-
LEGU ÚTSÝNI Góð 3ja herbergja
81 fm íbúð á 4. hæð í fjölbýlishúsi. Íbúðin
skiptist þannig: Stofa, tvö svefnherbergi,
eldhús, baðherbergi og hol. Nýlega er búið
að gera við húsið að utan. V. 15,9 m.
4831
ÁRSALIR - GLÆSILEG 3ja
herbergja glæsileg 85 fm íbúð ásamt stæði
í bílageymslu. Íbúðin skiptist í forstofu, hol,
tvö herbergi, sérþvottahús, baðherbergi,
stofu og eldhús. Fallegt útsýni. V. 18,9 m.
4890
VATNSHOLT - SUÐUR-
VERÖND Mikið endurnýjuð 57 fm
íbúð í þríbýli. Íbúðin er á jarðhæð, aðeins
niðurgrafin og skiptist í forstofu, hol, svefn-
herbergi, stofu/borðstofu, eldhús og bað-
herbergi. Parket og flísar á gólfum, endur-
nýjað bað og eldhús. Verð 13,9 millj.
KJARRHÓLMI - FRÁBÆR
STAÐUR 4ra herb. falleg og björt um
90 fm íbúð á 3. hæð með glæsilegu útsýni
neðst í Fossvogsdalnum. Íbúðin skiptist í
hol, stofu, 3 herb., eldhús, þvh. og baðh.
Stórar suðursvalir eru út af hjónaherb. Mjög
fallegt útvistarsvæði er í kringum húsið. V.
16,9 m. 4888
ASPARFELL - HAGSTÆTT
VERÐ 2ja herb. falleg 69 fm íbúð á 2.
hæð í lyftuhúsi. Sérinng. af svölum. Glæsi-
legt útsýni til suðurs og norðurs. Stutt í alla
þjónustu. V. 10,5 m. 4852
HÓLMGARÐUR - SÉRINN-
GANGUR Vorum að fá í sölu 62 fm
íbúð á 1. hæð (jarðhæð) í 2-býlishúsi við
Hólmgarð. Um er að ræða bjarta endaíbúð.
Sérinngangur er í íbúðina. Lóð til suðurs.
Eftirsótt staðsetning. V. 12,6 m. 4857
Opið mán.-fim. frá kl. 9–18, fös. frá kl. 9-17
Ármúla 1, sími 588 2030 – fax 588 2033
Ægir Breiðfjörð löggiltur fasteignasali
SKIPTU VIÐ FAGMENN - ÞAÐ BORGAR SIG
Ægir Breiðfjörð,
löggiltur
fasteignasali
Snorri Egilson,
löggiltur
fasteignasali
Magnús
Geir Pálsson,
sölufulltrúi
Sigríður Anný
Gunnlaugsdóttir,
lögg. fasteignasali
Halldóra Margrét
Lúðvíksdóttir,
móttaka - ritari
Fasteignasala óskast
Af sérstökum ástæðum óskar traustur aðili
eftir að kaupa eða gerast aðili að rekstri á
góði fasteignasölu á höfuðborgarsvæðinu.
Fyrirspurnir berist á auglýsingadeild
Mbl. merktar: „Fasteignasala-2005“
fyrir 30. apríl.